Spis treści:
- Jak działa węgiel aktywowany i kiedy się go stosuje?
- Węgiel aktywny na grypę – czy działa?
- Węgiel aktywny na grypę – na to uważaj
- Węgiel aktywny na grypę jelitową – jak stosować?
- Czy można stosować węgiel aktywny na grypę u dzieci?
- Stosowanie węgla aktywnego – skutki uboczne
Jak działa węgiel aktywowany i kiedy się go stosuje?
Węgiel aktywny (aktywowany, leczniczy) jest dostępnym bez recepty środkiem leczniczym stosowanym w przypadku zatruć toksynami, biegunki (przy zatruciach bakteryjnych, wirusowych), niestrawności i wzdęć. Istotą jego działania jest adsorpcja, czyli gromadzenie na swojej powierzchni, różnych substancji, co zapobiega ich wchłanianiu do organizmu.
Przez kontakt z węglem potencjalnie szkodliwe substancje znajdujące się w układzie trawiennym mogą być bezpiecznie usunięte zanim zdążą się wchłonąć. Dotyczy to niektórych związków toksycznych, leków (np. paracetamolu, salicylanów, leków przeciwdepresyjnych, ibuprofenu), bakterii, wirusów oraz gazów jelitowych. Węgiel aktywny jest nieskuteczny w przypadku zatrucia alkoholem, substancjami żrącymi, rozpuszczalnikami, silnymi kwasami, litem czy żelazem.
Silne właściwości adsorpcyjne wynikają z tego, że węgiel aktywny ma dużą porowatą powierzchnię pochłaniającą i nie jest wchłaniany z układu pokarmowego. Zostaje w całości wydalony z niezmienionej postaci.
Węgiel można przyjmować samodzielnie w przypadku biegunek, wzdęć i niestrawności, natomiast przy zatruciu toksynami i lekami niezbędna jest konsultacja z lekarzem.
Węgiel aktywny na grypę – czy działa?
Węgiel aktywowany nie jest skuteczny w leczeniu grypy. Brakuje dowodów naukowych, które potwierdziłyby zdolność węgla do zwalczania wirusów.
Grypa jest ogólnoustrojową chorobą zakaźną, którą wywołuje wirus grypy dostający się do organizmu drogą kropelkową. Patogen namnaża się w komórkach nabłonka dróg oddechowych, co powoduje odpowiedź organizmu na zakażenie. Węgiel aktywny nie wnika do organizmu i działa tylko w układzie pokarmowym. Nie zapobiega namnażaniu się wirusów lub bakterii.
Najlepszym sposobem leczenia grypy jest przyjmowanie leku przeciwwirusowego, leków przeciwgorączkowych, odpoczynek i nawadnianie organizmu. Profilaktyka opiera się na szczepieniu przeciwko grypie i zachowaniu zasad ochrony przed infekcjami (częste mycie rąk, noszenie maseczki).
Chociaż skuteczność przyjmowania węgla aktywnego na wirusy nie została potwierdzona naukowo, to jednak środek ten może złagodzić biegunkę i skrócić czas trwania tzw. grypy jelitowej. Jedno z badań z udziałem dzieci dowiodło, że u osób przyjmujących węgiel aktywowany czas trwania biegunki był krótszy o jeden dzień w porównaniu z grupą kontrolną.
Przeczytaj: Przeziębienie a grypa
Węgiel aktywny na grypę – na to uważaj
Przyjmowanie węgla aktywnego na grypę wiąże się z potencjalnymi działaniami niepożądanymi, które mogą utrudniać leczenie infekcji. Przyjmowanie węgla może wywołać wymioty, a także hamować wchłanianie leków, a więc osłabiać ich działanie. Wskazana jest 2-godzinna przerwa między przyjęciem leku a użyciem węgla.
Węgiel aktywny na grypę jelitową – jak stosować? Dawkowanie
Węgiel aktywny jest niekiedy polecany na biegunkę wirusową lub grypę jelitową. Jednak nie należy go podawać w przypadku powtarzających się wymiotów. Lek powinien być stosowany doustnie zgodnie z dawkowaniem podanym w ulotce produktu. W aptekach są dostępne preparaty węgla w formie kapsułek oraz tabletek. Czasami należy je wymieszać w wodzie i wypić.
Zalecane dawkowanie węgla aktywowanego:
- przy biegunce – dorośli i dzieci powyżej 12 lat: jednorazowo ok. 4 g (dawkę można powtarzać co kilka godzin),
- przy zatruciu lekami i innymi związkami – dorośli i młodzież: jednorazowo ok. 25-100 g, dzieci do 12 lat: 0,5–1 g/kg mc.
Nie przyjmuj węgla aktywnego razem z jedzeniem, ponieważ pokarm osłabia jego działanie. Jeśli w ciągu 2 dni biegunka nie zmniejszyła się lub chory czuje się gorzej, należy skonsultować się z lekarzem.
Czy można stosować węgiel aktywny na grypę u dzieci?
Nie podawaj dzieciom węgla aktywnego na grypę lub inne infekcje. Może to opóźniać usuwanie drobnoustrojów z organizmu i wydłużać chorobę lub pogarszać jej przebieg. Leczenie grypy u dzieci powinno być objawowe, czyli ma koncentrować się na łagodzeniu gorączki, kaszlu lub innych symptomów infekcji. Stosuje się w tym celu leki przeciwbólowe i przeciwgorączkowe (głównie paracetamol i ibuprofen), preparaty na kaszel, poza tym ważne jest picie dużej ilości płynów, nawilżanie powietrza i odpoczynek.
Stosowanie węgla aktywnego – skutki uboczne
Jak każdy lek, również węgiel aktywny może powodować skutki uboczne. Najczęściej występują zaburzenia żołądkowo-jelitowe:
- wymioty,
- zaparcia,
- biegunki,
- czarne zabarwienie stolca.
Należy pamiętać, że węgiel aktywny może maskować objawy poważniejszych chorób, zmieniając kolor i wygląd stolca. Przez to nie jest np. widoczna krew w stolcu.
Jest też kilka przeciwwskazań. Nie należy stosować węgla aktywowanego w przypadku:
- uczulenia na którykolwiek składnik leku,
- niedrożności, blokady jelit,
- chorób spowalniających pasaż jelitowy (tylko po konsultacji z lekarzem),
- zaburzenia świadomości (większe ryzyko aspiracji leku do dróg oddechowych),
- zaburzenia połykania,
- urazu lub krwawienia w przewodzie pokarmowym.
Węgla aktywnego nie podawaj również w systuacji powtarzających się wymiotów.
Źródła:
Zellner T, Prasa D, Färber E, Hoffmann-Walbeck P, Genser D, Eyer F. The Use of Activated Charcoal to Treat Intoxications. Dtsch Arztebl Int. 2019 May 3;116(18):311-317. doi: 10.3238/arztebl.2019.0311,
Silberman J, Galuska MA, Taylor A. Activated Charcoal. 2023 Apr 26. In: StatPearls [Internet]. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing; 2024 Jan–. PMID: 29493919,
Hoegberg LCG, Shepherd G, Wood DM, Johnson J, Hoffman RS, Caravati EM, Chan WL, Smith SW, Olson KR, Gosselin S. Systematic review on the use of activated charcoal for gastrointestinal decontamination following acute oral overdose. Clin Toxicol (Phila). 2021 Dec;59(12):1196-1227. doi: 10.1080/15563650.2021.1961144,
Zellner T, Prasa D, Färber E, Hoffmann-Walbeck P, Genser D, Eyer F. The Use of Activated Charcoal to Treat Intoxications. Dtsch Arztebl Int. 2019 May 3;116(18):311-317. doi: 10.3238/arztebl.2019.0311.
Czytaj także:
Co to jest grypa typu A? Objawy, profilaktyka, leczenie
Jak odróżnić infekcję RSV od grypy i COVID-19?
„Zostań w domu, bo przeziębisz grypę”. Ta złota rada babci chroni przed groźnymi powikłaniami
Węgiel aktywny na odchudzanie coraz chętniej stosowany. To szkodliwa moda czy cudowna kuracja na otyłość?
Czy węgiel aktywowany pomaga na wirusy? Sprawdź, jak go stosować
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
