Czym są interakcje?
Interakcje to wzajemne oddziaływania dwóch lub większej ilości leków, czego efektem jest odmienne działanie na organizm.
Skutki interakcji leków najczęściej są szkodliwe dla organizmu. Czasem jednak mogą one zostać wykorzystane w praktyce klinicznej przez lekarzy. Wśród skutków interakcji wyróżnić możemy:
- nasilenie lub osłabienie działania leków,
- skrócenie lub wydłużenie czasu ich działania,
- pojawienie się zupełnie nowego działania (w tym działania toksycznego), którego nie obserwujemy, gdy podamy każdy lek osobno.
Przeczytaj też:Jakie szkodliwe działania mogą mieć leki?
Rodzaje interakcji i ich wpływ na organizm
Interakcje możemy podzielić na:
- Farmaceutyczne – zachodzą podczas sporządzania leków w aptece lub podczas podawania mieszaniny kilku leków dożylnie. W wyniku zmieszania kilku substancji czynnych i/lub pomocniczych ze sobą mogą powstawać związki, które nie mają działania leczniczego lub działają toksycznie.
- Farmakokinetyczne – w ich wyniku zmianie ulega:
- Wchłanianie leków do krwiobiegu. Jeżeli wchłanianie leku zmniejsza się, oznacza to, że nie osiąga on wymaganego stężenia terapeutycznego. Skutkuje to opóźnieniem działania, brakiem lub zmniejszeniem efektów działania leczniczego. Jeżeli wchłanianie leku zwiększa się, to jego stężenie we krwi również się zwiększa – skutkuje to wzrostem ryzyka wystąpienia groźnych działań niepożądanych.
- Metabolizm leków. W wyniku zmiany metabolizmu dochodzi do zmniejszenia lub zwiększenia aktywności enzymów metabolizujących leki. Skutkiem przyspieszenia metabolizmu będzie obniżenie stężenia leku we krwi, a co za tym idzie spadek działania leczniczego. Wynikiem zwiększenia stężenia leku we krwi jest natomiast nasilone działanie, co wiąże się ze zwiększeniem ryzyka toksyczności leku.
- Wydalanie z organizmu. Konsekwencją zmian szybkości wydalania leku jest przyspieszenie lub spowolnienie eliminacji leków z organizmu. Zmniejszenie wydalania powoduje zwiększenie stężenia leku i wzrost toksyczności. Zwiększenie wydalania zmniejsza stężenie leku i zmniejsza jego skuteczności.
- Farmakodynamiczne – obejmują zmianę siły, czasu działania i zakresu działania leków.
Przeczytaj też: Jak uniknąć interakcji pomiędzy lekami a błonnikiem
Częstość występowania
Najwięcej interakcji wywołują: doustne leki przeciwcukrzycowe, doustne leki przeciwzakrzepowe i alkohol etylowy.
Im więcej leków przyjmujemy, tym większe jest ryzyko wystąpienia interakcji. Dotyczy to nie tylko leków przepisywanych przez lekarza, ale także takich, które możemy kupić bez recepty.
Gdy zażywamy 2 leki, to interakcja jest prawdopodobna; gdy 3 – interakcja zachodzi często; gdy 4 – interakcja jest nieunikniona.
Co modyfikuje działanie leku?
Działanie leków może być modyfikowane także przez przyjmowane witaminy i minerały, żywność i sposób żywienia chorego, alkohol, nikotynę, kofeinę, a także kawę, herbatę, mleko, soki owocowe (zwłaszcza sok grapefruitowy).
Ponadto aktywność enzymów metabolizujących leki jest uwarunkowana genetycznie. Dlatego jedni metabolizują leki szybko, a inni wolno (u takich osób częściej występują działania niepożądane).
Na metabolizm leków wpływa ponadto: płeć, wiek, przebyte lub obecne choroby, rasa, klimat, temperatura, rytm biologiczny oraz wiele różnych bodźców stresowych.
Jak zapobiec interakcjom?
Aby zmniejszyć prawdopodobieństwo wystąpienia interakcji trzeba poinformować lekarza i farmaceutę o wszystkich lekach, które przyjmujemy, suplementach diety, a także lekach ziołowych.
Niekiedy interakcji może zapobiec zwiększenie odstępów czasowych pomiędzy przyjmowanymi lekami.
Aby lek nie wchodził w interakcje z pożywieniem zażywaj go co najmniej 1 godzinę przed lub 2 godziny po posiłku.
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
