Napięcie, stres, szybkie tempo życia, które towarzyszą nam aktualnie, są podłożem wielu problemów ze zdrowiem. Nic dziwnego, że coraz chętniej poszukujemy ukojenia, równowagi i sięgamy m.in. po tradycyjne metody służące poprawie działania organizmu. Jedną z zyskujących na popularności technik jest qigong. Czym jest i jakie korzyści zdrowotne pomaga osiągnąć ta praktyka?
Spis treści:
- Czym jest qigong?
- Główne założenia Qigong
- Na co pomaga qigong?
- Qigong ćwiczenia. Jak trenować?
- Kto nie powinien praktykować qigong?
- Dlaczego qigong budzi kontrowersje?
Czym jest qigong?
Qigong (wymawiane jako „czigong”) to starożytna technika ćwiczeń ruchowych i oddechowych, które mają zapewniać zdrowie i dobre samopoczucie poprzez wspieranie energii ciała, umysłu i ducha. Pierwszy człon „qi” oznacza energię lub siłę życiową, zaś drugi „gong” związany jest z ćwiczeniami i mistrzowskim opanowaniem określonych umiejętności. Wyrażenie qigong można więc tłumaczyć jako doskonałe opanowanie sztuki energii życiowej.
Qigong narodził się w Chinach ponad 4 tys. lat temu i ma swoje korzenie w medycynie chińskiej oraz wschodnich sztukach walki. Dawniej stanowił sekretny trening dla wtajemniczonych uczniów, którzy zdobywali wiedzę od swoich mistrzów. Aktualnie ćwiczenia qigong są stosowane na całym świecie w celach zdrowotnych. Mają działanie profilaktyczne w różnych dolegliwościach i prowadzą do osiągnięcia równowagi fizycznej i duchowej.
To warto wiedzieć o qigong:
- Qigong nawiązuje do tradycji filozofii konfucjanizmu, buddyzmu i taoizmu, a także korzysta z technik jogi. Należą także do elementów sztuk walki pochodzących z krajów Dalekiego Wschodu.
- Trening qigong jest dobrym sposobem na spędzenie wolnego czasu i redukcję stresu oraz wewnętrznych napięć. Polepsza nastrój, dodaje energii, zmniejsza lęki i podnosi psychofizyczną jakość życia.
- Do uprawiania ćwiczeń qi gong nie są wymagane specjalne predyspozycje ani duża sprawność fizyczna.
- Ćwiczenia można wykonywać w każdym wieku. Są bardzo popularne wśród seniorów w krajach, gdzie popularna jest tradycyjna medycyna chińska. Trening może być też zaplanowany pod kątem wieku i sprawności ruchowej.
- Należy zachować ostrożność w przypadku samodzielnego treningu, gdyż nieumiejętne ćwiczenia mogą przyczynić się do urazów psychofizycznych. Najlepsze efekty można uzyskać podczas wykonywania ćwiczeń pod okiem doświadczonego trenera.
Główne założenia Qigong
Qigong opiera się na kilku głównych założeniach:
- Głównym założeniem i celem jest poprawa przepływu energii życiowej w ciele poprzez odpowiednią postawę, oddech i ruchy.
- Koncentracja na ruchach. Ruchy są płynne, delikatne, relaksujące. Występują momenty bezruchu przez określony czas.
- Kontrola oddechu. Dążenie do regulacji i uspokojenia oddechu, a tym samym obniżenia napięcia i poprawy samopoczucia. Oddech jest powolny, długi i głęboki.
- Kontrola umysłu. Występuje skupianie uwagi i wizualizacja, co pozwala skierować przepływ energii do określonych obszarów ciała.
- Koordynacja. Celem jest zestrojenie ruchu, oddechu i myśli w celu lepszego przepływu energii. Ważna jest równowaga pomiędzy ciałem i umysłem, ponieważ qigong zakłada, że zdrowie fizyczne i psychiczne są ściśle ze sobą powiązane.
Trening qigong składa się z ćwiczeń rozciągających i wzmacniających ciało oraz opiera się na powtarzalności określonych ruchów. Duże znaczenie ma odpowiednia postawa i oddech. Określone i płynne ruchy są wynikiem precyzyjnie przygotowanej choreografii, która niekiedy wykorzystuje elementy zachowań zwierząt. Ważne jest rozwijanie świadomości ruchów ciała. Niekiedy ćwiczenia są wspomagane przez elementy dodatkowe, takie jak spożywanie ziół czy masaż.
Na co pomaga qigong?
Uważa się, że regularne praktykowanie qigong pomaga osiągnąć takie korzyści zdrowotne jak:
- redukcja stresu,
- poprawa nastroju,
- pozytywny wpływ na układ krążenia i układ oddechowy,
- wzmocnienie mięśni,
- poprawa koncentracji i pamięci
- zmniejszenie bólu w chorobach przewlekłych,
- poprawa jakości snu,
- polepszenie koordynacji ruchowej.
Chociaż uważa się, że qigong ma korzystny wpływ zarówno na zdrowie fizyczne, jak i psychiczne, to większość badań na ten temat nie jest wysokiej jakości. Nie można razie wyciągnąć jednoznacznych wniosków na temat skuteczności qigong jeśli chodzi o działanie lecznicze.
Qigong ćwiczenia. Jak trenować?
Aby trenować qigong, na początku najlepiej zapisać się na zajęcia prowadzone pod okiem przeszkolonego instruktora, które odbywają się w wielu miastach. Warto upewnić się, czy prowadzący ma odpowiednie kwalifikacje. Nauka ruchów i oddechu z pomocą eksperta będzie gwarancją, że wykonasz to bezpiecznie i prawidłowo. Można też skorzystać z filmów instruktażowych lub aplikacji z ćwiczeniami qigong, w których odnajdziemy instrukcję, jak to robić prawidłowo samodzielnie. W ten sposób poszerzymy swoją wiedzę i znajdziemy najlepsze dla nas techniki treningu.
Kto nie powinien praktykować qigong?
Praktyka qigong jest ogólnie uznawana za bezpieczną. Ćwiczenia może wykonywać każdy bez względu na wiek i sprawność fizyczną. Niemniej zalecane jest zachowanie ostrożności w takich przypadkach jak:
- ciąża i karmienie piersią,
- urazy,
- zaburzenia psychiczne (psychozy, schizofrenia, ciężkie zaburzenia lękowe),
- ciężkie choroby.
Przed rozpoczęciem ćwiczeń, najlepiej skonsultować się z lekarzem, aby wykluczyć ewentualne przeciwwskazania.
Dlaczego qigong budzi kontrowersje?
Nie wszyscy nastawieni są pozytywnie do ćwiczeń qigong i ich właściwości zdrowotnych. Zdaniem sceptyków, lecznicze skutki qigong, podobnie jak innych metod medycyny alternatywnej, stanowią efekt placebo. Faktem jest, że ich skuteczność nie została wystarczająco udowodniona w badaniach naukowych. Wraz z rozpowszechnieniem tej metody na całym świecie, pojawiły się też różne nieuczciwe praktyki mające niewiele wspólnego z tradycyjną medycyną chińską. Istnieje spore ryzyko, że napotkamy pseudoeksperta, który w rzeczywistości niewiele wie na ten temat, a jego nadrzędnym celem jest chęć zysku. Nie ma też ogólnych standardów umożliwiających weryfikację kwalifikacji instruktorów.
Źródła:
McCaffrey R, Fowler NL. Qigong practice: a pathway to health and healing. Holist Nurs Pract. 2003 Mar-Apr;17(2):110-6. doi: 10.1097/00004650-200303000-00006,
Klein PJ, Baumgarden J, Schneider R. Qigong and Tai Chi as Therapeutic Exercise: Survey of Systematic Reviews and Meta-Analyses Addressing Physical Health Conditions. Altern Ther Health Med. 2019 Sep;25(5):48-53. PMID: 31221939,
Sancier KM. Medical applications of qigong. Altern Ther Health Med. 1996 Jan;2(1):40-6. PMID: 8795871,
Lin J, Gao YF, Guo Y, Li M, Zhu Y, You R, Chen S, Wang S. Effects of qigong exercise on the physical and mental health of college students: a systematic review and Meta-analysis. BMC Complement Med Ther. 2022 Nov 8;22(1):287. doi: 10.1186/s12906-022-03760-5.
Czytaj także:
9 skutecznych sposobów na stres, polecanych przez naukowców. Wielu nie doceniamy
Ćwiczenia oddechowe: redukują stres, wady wymowy i poprawiają stan zdrowia
Metoda oddechowa Wima Hofa redukuje stres, poprawia sen i odporność
Ćwiczenia relaksacyjne
Trening autogenny Schultza krok po kroku
Relaksacja Jacobsona
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
