Dziecko z autyzmem to indywidualność
Każde dziecko autystyczne jest inne, każde jest indywidualnością, inne są również deficyty towarzyszące tej niepełnosprawności. W procesie rewalidacji dzieci z autyzmem nie można założyć przyjęcia jednego, stałego wzorca postępowania. Dla każdego dziecka należy wybrać odrębną „ścieżkę terapeutyczną”, którą przygotowuje opiekujący się nim psycholog. Niezbędna jest również ścisła współpraca psychologa z pedagogiem specjalnym - stałe kontakty, wymiana doświadczeń oraz konsultacje obu specjalistów (Pisula, 2001; Markiewicz, 2004).
Zobacz też: Jak biblioterapia pomaga nieśmiałym dzieciom?
Po co biblioterapia?
Celem edukacji osób z autyzmem jest ich wszechstronny rozwój, dostosowany do indywidualnych możliwości, a także przygotowanie do codziennego życia - nauka samodzielności, radzenia sobie w życiu, przygotowanie do życia społecznego. Biblioterapia, będąca jedną z metod rewalidacji dziecka z autyzmem, może stanowić doskonałą formę wspierania jego rozwoju, przygotowując do aktywnego uczestnictwa w życiu.
Nauka korzystania z literatury, obcowania z książką, jest w przypadku dzieci z autyzmem trudniejsza i dłuższa, potrzebują one stworzenia odpowiednich warunków do zapoznania się z książką. Nie chodzi o sam akt czytania, książkę można poznawać innymi zmysłami, poprzez różne formy zabawy, stopniowe otwieranie dziecka na świat zewnętrzny i poszerzanie jego umiejętności i wiedzy.
Jak pomóc dziecku w czytaniu?
Dobór czytanych treści oraz warunki, w jakich przebiega proces biblioterapii, odgrywają znaczącą rolę. Czytanie lub opowiadanie bajek, wierszy, fragmentów prozy powinno odbywać się w atmosferze spokoju i izolacji od hałasu. Trudne, nieznane słowa należy dostosować do poziomu rozwoju dziecka, tłumacząc je na język zrozumiały dla niego. Poznawanie przez dziecko nowych treści musi zawierać element kontrolowanego wyciszenia przeżywanych emocji (Borecka, 2003b).
Biblioterapia to przyjemność
Zabawy czytelnicze spełniają funkcje rewalidacyjne, psychoterapeutyczne i biblioterapeutyczne, umożliwiają różne formy kontaktu dziecka z książką. Samo oglądanie książek przez dziecko, poznawanie kolorów jest dla niego przyjemnością, radością, niesie ze sobą wrażenia estetyczne, powoduje zadowolenie z samodzielnie wykonanego zadania. Dobre efekty daje wspomaganie kontaktu dziecka z autyzmem z książką zabawkami oraz innymi materiałami alternatywnymi. Dziecko, przytulając czy głaszcząc zabawkę, poruszając ruchomymi elementami książeczek, szukając ukrytego obrazka, wypełniając malowanki czy też układając układankę, rozwija swoją sferę emocjonalną (Borecka, 2001; 2003b).
Zobacz też: Biblioterapia - siła książek w terapii
Pomoce podczas zajęć
Biblioterapeuci podczas zajęć często korzystają z przedmiotów codziennego użytku, zabawek i materiałów naturalnych o różnych fakturach, sięgają po różnego rodzaju materiały biblioteczne, jak np. książeczki, w których odpowiednie fragmenty ilustracji zostały wyklejone kawałkami skóry. Niektóre z nich już w samej swej konstrukcji i kształcie nawiązującym do treści zachęcają do ich przeglądania (np. książeczki w kształcie samochodu, lokomotywy czy pieska). Atrakcyjnym materiałem bibliotecznym są także książeczki wykonane z tworzyw sztucznych, które dziecko może poznawać w dowolny sposób, np. liżąc, gryząc, wyginając. Percepcję słuchową dziecka rozwijają, często wykorzystywane, zabawki wydające dźwięki (np. piłeczki z dzwoneczkiem umieszczonym w środku) (Borecka, 2003a; Orłowska-Nobik, 2002).
Muzyka w terapii
W terapii osób z autyzmem ważną rolę pełni muzyka, zarówno relaksacyjna, jak też muzyka innego rodzaju, zwykle instrumentalna, a także kasety z nagranymi różnego rodzaju dźwiękami otoczenia, służące słuchowemu rozróżnianiu dźwięków w wielu zakresach. Są to m. in. dźwięki przyrody, głosy zwierząt, odgłosy związane z domowymi czynnościami życia codziennego, odgłosy ulicy czy też związane z różnymi rodzajami otoczenia, w których przebywa dziecko (Orłowska-Nobik, 2002).
Fragment pochodzi z książki „Wybrane formy terapii i rehabilitacji osób z autyzmem” Ewy Pisuli i Doroty Danielewicz (Impuls, 2010). Publikacja za zgodą wydawcy.
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
