Spis treści:
- Właściwości ślazu dzikiego (malwy)
- Jak wygląda ślaz dziki?
- Ślaz dziki – zastosowania lecznicze
- Ślaz dziki na kaszel – jak stosować?
- Ślaz dziki na zaparcia i biegunkę – jak stosować?
- Ślaz dziki na stawy – jak stosować?
- Ślaz na problemy skórne
- Ślaz dziki – dawkowanie
- Ślaz dziki w kosmetykach
- Skutki uboczne stosowania ślazu dzikiego
- Ślaz dziki – przeciwwskazania
Właściwości i skład ślazu dzikiego
Ślaz dziki (łac. Malva sylvestris), znany też jako ślaz pospolity lub malwa, to dwuletnia lub wieloletnia roślina należąca do rodziny ślazowatych (Malvaceae) pochodząca z Europy, Afryki Północnej i Azji. Jest rośliną ozdobną i leczniczą o długiej tradycji stosowania głównie na rany, kaszel i inne dolegliwości ze strony układu oddechowego, a dodatkowo na problemy trawienne.
Ślaz dziki ma wiele cennych właściwości potwierdzonych w badaniach:
- przeciwzapalne,
- osłaniające,
- przeciwbakteryjne,
- antyseptyczne,
- moczopędne,
- łagodnie przeczyszczające,
- uspokajające,
- przeciwwrzodowe,
- przeciwnowotworowe,
- przeciwmiażdżycowe.
Głównym surowcem leczniczym ślazu dzikiego są jego kwiaty i liście (częściej kwiaty) – to w nich znajdują się najbardziej pożądane związki o działaniu prozdrowotnym. Specjaliści wyróżniają takie składniki malwy jak:
- śluzy roślinne – sprawiają, że ślaz ma działanie ochronne, powlekające, łagodzące, przyspiesza gojenie i regenerację tkanek,
- garbniki – mają właściwości ściągające,
- kwasy organiczne – pobudzają układ odpornościowy i działają przeciwutleniająco,
- flawonoidy – działają przeciwzapalnie i odbudowująco,
- antocyjanidyny – mają działanie przeciwzapalne, przeciwutleniające i przeciwnowotworowe,
- witamina C – to silny przeciwutleniacz, który wspiera układ odpornościowy i przyspiesza gojenie,
- witamina E – jest również silnym przeciwutleniaczem, działa korzystnie na skórę i układ odpornościowy,
- olejek eteryczny – a w nim eugenol likwidujący drobnoustroje.
Inne nazwy ślazu dzikiego to ślazik, ślazówka, kędzierzawiec, ślaz zajęczy oraz ślaz leśny. Według specjalistów to roślina o wielkim potencjalne terapeutycznym, chociaż aktualnie niezbyt popularna.
Jak wygląda ślaz dziki?
Ślaz dziki to kwitnąca roślina, która osiąga od 40 do 130 cm wysokości. Składa się ze sztywnych łodyg oraz kwitnących późną wiosną kwiatów w kolorze różowym lub purpurowym. Kwiaty mają około 3-5 cm i są bezwonne. Pod wpływem żucia wydzielają substancje śluzowe. Po okresie kwitnienia zamieniają się w owoce typu rozłupnie. Ślaz dziki ma 3-7-klapowe błoniaste karbowane liście.
fot. Ślaz dziki/Adobe Stock, Katarzyna
Stanowiska preferowane przez roślinę to tereny wilgotne i żyzne, w pobliżu rzek, bagien, jezior, na skraju lasów, terenach przydrożnych. W Polsce ślaz dziki można spotkać najczęściej w rejonach południowych i zachodnich.
Ślaz dziki – zastosowania lecznicze
Leczniczo ślaz dziki jest stosowany:
- wewnętrznie: w postaci naparów i odwarów do picia,
- zewnętrznie: w formie kompresów, do przemywania, do kąpieli, a także do płukania gardła i jamy ustnej.
Dzięki zawartości śluzów oraz aktywnych związków przeciwzapalnych ślaz dziki jest polecany przede wszystkim na objawy infekcji dróg oddechowych: przeziębienia, grypy, anginy, w celu złagodzenia kaszlu, chrypki i bólu gardła. Jest składnikiem syropów na gardło. Picie naparów ze ślazu ułatwia wykrztuszanie i usuwanie zalegające wydzieliny, usprawnia funkcjonowanie błon śluzowych pokrywających drogi oddechowe, łagodzi stan zapalny i nawilża. Pomaga też na układ pokarmowy.
Na tym nie koniec. Lista dolegliwości, na które pomaga to ziele, jest bardzo długa. Ma naprawdę wszechstronne możliwości. Główne lecznicze zastosowania ślazu dzikiego to:
- kaszel, chrypka, ból gardła,
- ból brzucha,
- biegunki,
- zaparcia,
- zatrucie,
- zgaga,
- bóle menstruacyjne,
- wrzody żołądka,
- choroby skóry: trądzik, liszaj, owrzodzenia, wysypka,
- stłuczenia, obrzęki,
- rany,
- dolegliwości dróg moczowych, np. zapalenie pęcherza moczowego,
- infekcje miejsc intymnych, świąd,
- hemoroidy,
- choroby zębów i dziąseł (zapalenie dziąseł, afty, ropień, ból zębów).
Ślaz dziki na kaszel – jak stosować?
Na kaszel i ból gardła wykorzystuje się napary do picia oraz do płukania gardła. Jedną łyżeczkę suszonych kwiatów (rzadziej stosuje się liście, ale również będą dobre) zalej jedną szklanką wrzątku i zaparzaj pod przykryciem 15 minut. Po tym czasie przecedzić i pij 3 razy dziennie po pół szklanki naparu. Możesz stosować przy przeziębieniu, anginie, grypie, zapaleniu oskrzeli. Naparem ze ślazu można płukać gardło 2-3 razy dziennie.
Ślaz dziki na zaparcia i biegunkę – jak stosować?
Ślaz dziki ma łagodne działanie przeczyszczające, dlatego jest polecany na zaparcia. Aby ułatwić wypróżnienie, przygotuj napar z kwiatów lub liści malwy. Wsyp jedną łyżeczkę suszu do szklanki, zalej wrzątkiem i zaparzaj pod przykryciem 15 minut. Następnie przecedzić napar i wypij.
Napary ze ślazu są wykorzystywane w leczeniu zgagi, niestrawności, bólu brzucha oraz nieżycie żołądka i jelit. Co ciekawe, ślaz dziki pomaga też przy biegunce. Jest to zasługą obecnych w roślinie garbników, które mają działanie ściągające.
Warto wspomnieć, że ślaz sprawdzi się w leczeniu hemoroidów. Stosuje się nasiadówkę z dodatkiem odwaru z tej rośliny. Uprzednio przygotowany odwar należy dodać do niewielkiej ilości ciepłej wody w wannie, a następnie siedzieć w wodzie ok. 15 minut, dolewając nieco ciepłej wody, aby nie wystygła.
Ślaz dziki na stawy – jak stosować?
Innym zastosowaniem ślazu dzikiego są problemy ze stawami. Najbardziej polecaną metodą w tym przypadku jest przykładanie do chorego stawu okładów z naparu lub odwaru ze ślazu. Przygotuj napar, zamocz w nim czystą gazę i przykładaj w bolące miejsce. Pozostaw kompres na 30 minut. Powtarzaj 2 razy dziennie.
Dzięki temu zabiegowi możesz zmniejszyć objawy reumatyzmu, stanu zapalnego oraz obrzęk, co jest przede wszystkim zasługą obecnych w malwie związków przeciwzapalnych. Innym sposobem wykorzystania rośliny na chore stawy jest kąpiel w wodzie z dodatkiem odwaru ze ślazu albo picie naparów.
Ślaz dziki na problemy skórne
Naparem ze ślazu dzikiego można przemywać skórę w miejscach zmienionych chorobowo albo zrobić okład. Inny sposób wykorzystania ślazu dzikiego na problemy skórne na ciele to dodanie odwaru do kąpieli. W tym celu 2-3 garści suszonych liści ślazu gotuj przez 5 minut w 4 litrach wody pod przykryciem, a następnie odcedź i wlej odwar do wanny do połowy napełnionej wodą.
Dzięki ściągającym, powlekającym i przeciwzapalnym właściwościom, roślina łagodzi takie problemy dermatologiczne jak trądzik, egzema, wysypka, liszaj.
Ślaz dziki – dawkowanie
Dawkowanie ślazu dzikiego zależy od tego, w jakim celu jest stosowany. Standardowo w przypadku najczęściej przyjmowanych naparów z kwiatów ślazu stosuje się 1-2 łyżeczek suszu na jedną szklankę wrzątku. Taki napar doraźnie można pić do 3 razy dziennie po pół szklanki. Różne preparaty na bazie ślazu dzikiego mogą mieć odmienne dawkowanie, dlatego zawsze należy zapoznać się z ulotką produktu i zawartym w niej zaleceniem.
Ślaz dziki w kosmetykach
Rośliny zawierające substancje śluzowe, takie jak ślaz dziki, są dodawane do kosmetyków nawilżających i przeciwstarzeniowych. W kosmetologii ślaz jest doceniany ze względu na jego właściwości przeciwzapalne i przyspieszające gojenie. Wspomniany dodatek chroni przez szkodliwym działaniem promieniowania słonecznego na skórę. Może łagodzić zmiany skórne, takie jak egzema, atopowe zapalenie skóry i trądzik.
Szkodliwość ślazu dzikiego. Jakie są skutki uboczne?
Ślaz dziki jest uważany za roślinę bezpieczną, nietoksyczną, a jej liście i kwiaty są jadalne. W niektórych krajach są chętnie dodawane do zup i sałatek. Mimo wszystko jak w przypadku każdego produktu nadmiar może być szkodliwy. Mogą pojawić się wówczas dolegliwości żołądkowe, takie jak ból brzucha, nudności, biegunka czy wymioty.
Ze względu na obecność śluzów osłaniających drogi pokarmowe roślina spożywana wraz z lekami może wywoływać działania niepożądane, np. osłabiać działanie leku. Ślaz dziki może też zaburzać wchłanianie składników odżywczych pochodzących z pokarmu, jeżeli jest przyjmowany w nadmiarze lub przez długi czas.
Ważne jest, aby przestrzegać zalecanych dawek oraz unikać stosowania preparatów na bazie tej rośliny w przypadku przeciwwskazań.
Ślaz dziki – przeciwwskazania
Ze względu na niewystarczającą liczbę danych dotyczących bezpieczeństwa, ślazu dzikiego nie powinny przyjmować kobiety w ciąży oraz karmiące piersią. Do przeciwwskazań należy również uczulenie na roślinę.
Źródła:
A.I. Charles Dorni, Augustine Amalraj, Sreeraj Gopi, Karthik Varma, S.N. Anjana, Novel cosmeceuticals from plants—An industry guided review, Journal of Applied Research on Medicinal and Aromatic Plants, Volume 7, 2017, https://doi.org/10.1016/j.jarmap.2017.05.003,
Mousavi SM, Hashemi SA, Behbudi G, Mazraedoost S, Omidifar N, Gholami A, Chiang WH, Babapoor A, Pynadathu Rumjit N. A Review on Health Benefits of Malva sylvestris L. Nutritional Compounds for Metabolites, Antioxidants, and Anti-Inflammatory, Anticancer, and Antimicrobial Applications. Evid Based Complement Alternat Med. 2021 Aug 14;2021:5548404. doi: 10.1155/2021/5548404,
Razavi SM, Zarrini G, Molavi G, Ghasemi G. Bioactivity of malva sylvestris L., a medicinal plant from iran. Iran J Basic Med Sci. 2011 Nov;14(6):574-9. PMID: 23493458; PMCID: PMC3586856,
Gasparetto JC, Martins CA, Hayashi SS, Otuky MF, Pontarolo R. Ethnobotanical and scientific aspects of Malva sylvestris L.: a millennial herbal medicine. J Pharm Pharmacol. 2012 Feb;64(2):172-89. doi: 10.1111/j.2042-7158.2011.01383.x.
Czytaj także:
Herbata z malwy - lecznicze właściwości dla zdrowia i urody
9 domowych sposobów na chrypkę
Skuteczne domowe sposoby na kaszel (suchy i mokry)
Inhalacje na kaszel – jak je przygotować i na co uważać?
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
