Czystek, nazywany też skalną różą, to roślina znana z licznych właściwości zdrowotnych, takich jak działanie przeciwzapalne, przeciwwirusowe, przeciwbakteryjne, przeciwpasożytnicze i przeciwgrzybicze, antyoksydacyjne i wspomagające układ odpornościowy. Regularne spożywanie herbaty z czystka może wspierać zdrowie i chronić przed chorobami. Czystek jest też szczególnie polecany jako środek odstraszający kleszcze. Niestety wiele wskazuje na to, że to niezasadne jest przypisywanie tej roślinie takiego działania, a w niektórych przypadkach jest wręcz szkodliwe.
Spis treści:
- Czystek na kleszcze – czy to działa?
- Czystek a borelioza
- Jak stosować czystka na kleszcze?
- Szkodliwość czystka
Czystek na kleszcze – czy to działa?
Istnieją badania, które mogą sugerować, że czystek działa odstraszająco na owady, w tym kleszcze. Nie ma jednak wiarygodnych dowodów, a dostępne wyniki nie są spójne. Dlatego nie można potwierdzić, że czystek działa odstraszająco na kleszcze.
Przykładowo jedno z badań opublikowane w 2021 roku wskazało, że olejki eteryczne pozyskane z czystka białego są skutecznym środkiem likwidującym owady atakujące uprawy roślin strączkowych. Chodziło konkretnie o jeden gatunek chrząszczy. Na próżno szukać podobnych prac na temat potencjalnej toksyczności czystka w stosunku do kleszczy.
Czystek może więc mieć pewne właściwości owadobójcze, ale nie wiadomo, czy likwiduje lub odstrasza kleszcze.
Czystek a borelioza
W związku z tym, że składniki obecne w czystku mają działanie przeciwbakteryjne, oceniono wpływ rośliny na drobnoustroje wywołujące boreliozę. Kilka doniesień sugeruje, że ekstrakt z czystka działa szkodliwie na krętki Borrelia burgdorferi – bakterie odpowiedzialne za chorobę z Lyme. Za działanie przeciwbakteryjne odpowiadają takie składniki olejku eterycznego jak m.in. tlenek manoilu i karwakrol monoterpenowy.
Co ważne, preparaty na bazie czystka nigdy nie powinny być traktowane jako zamiennik konwencjonalnego leczenia boreliozy. Raczej jako jego ewentualne uzupełnienie. Traktowanie preparatów roślinnych jak skutecznej alternatywy terapii może prowadzić do odstawienia leków i rozprzestrzeniania się choroby w organizmie.
Jak stosować czystka na kleszcze?
Jeżeli ktoś chciałby mimo wszystko przetestować czystek na kleszcze, to polecane jest picie herbaty z tej rośliny lub smarowanie odsłoniętych fragmentów ciała rozcieńczonym olejkiem eterycznym.
Aby przygotować napar z czystka, 1-2 łyżeczek suszonych liści zalej szklanką wrzącej wody i zaparzaj 5-10 minut pod przykryciem. Następnie przecedź i pij 1 szklankę dziennie. Dla smaku można dodać cytrynę i miód.
Przeczytaj: Kto nie powinien pić naparów z czystka?
Można też zrobić domowy spray z czystkiem na kleszcze. W tym celu wymieszaj w butelce z atomizerem 100 ml wody destylowanej i 30 kropli olejku eterycznego z czystka. Przed każdym użyciem wstrząśnij. Nakładaj na odsłonięte fragmenty ciała, np. kostki.
Szkodliwość czystka
Przyjmowany w umiarkowanych ilościach czystek jest bezpieczny dla zdrowia i nie jest toksyczny dla człowieka. Jednak jak w przypadku każdego preparatu ziołowego, i tu zalecany jest umiar. Ilość od 1 do 3 filiżanek naparu dziennie nie powinna szkodzić. Picie zbyt dużych ilości czystka może prowadzić do problemów żołądkowo-jelitowych: wymiotów, biegunki i bólu brzucha.
Czystek może też wchodzić w interakcje z lekami wpływającymi na krzepliwość krwi. Dlatego jeśli takie środki farmakologiczne są przyjmowane, należy wcześniej poradzić się lekarza. Trzeba też dodać, że brakuje badań na temat długofalowego wpływu spożywana preparatów z czystka na zdrowie, dlatego trudno jest stwierdzić, czy długotrwałe stosowanie jest w pełni bezpieczne.
Źródła:
Zalegh I, Akssira M, Bourhia M, Mellouki F, Rhallabi N, Salamatullah AM, Alkaltham MS, Khalil Alyahya H, Mhand RA. A Review on Cistus sp.: Phytochemical and Antimicrobial Activities. Plants (Basel). 2021 Jun 15;10(6):1214. doi: 10.3390/plants10061214,
Rauwald, Hw & Hutschenreuther, A & Rusch, C & Birkemeyer, C & Straubinger, Reinhard. (2008). Growth inhibiting activity of volatile terpenoids from Cistus creticus L. against Borrelia burgdorferi sensu stricto (Bbss) in vitro. Planta Medica - PLANTA MED. 74. 10.1055/s-0028-1084953,
Bechlaghem, K.; Allali, H.; Salah, Z.; Flamini, G. Insecticidal aktywność olejków eterycznych z Cistus albidus ( L.) przeciwko Callosobruchus maculatus ( fab.) , w Proceedings of the 7th International Electronic Conference on Medicinal Chemistry, 1–30 listopada 2021, MDPI: Bazylea, Szwajcaria, doi: 10.3390/ECMC2021-11352.
Czytaj także:
Czy kleszcze mają naturalnych wrogów? Okazuje się, że tak - to przede wszystkim owady i robaki, ale także niektóre rośliny
Co przyciąga kleszcze? Nie tylko zapachy, ale też niedobory pewnych składników w organizmie, a nawet grupa krwi
Jak wyciągnąć kleszcza? Jedyna bezpieczna metoda
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
