Topinambur (słonecznik bulwiasty) to warzywo zapomniane, niegdyś bardziej popularne, przywiezione do Europy przez Krzysztofa Kolumba. Roślina zyskała złą sławę prawdopodobnie z powodu konieczności jedzenia jej w czasie wojen w warunkach głodu i biedy. Topinambur jest warzywem pożywnym i łatwym w uprawie. Ten krewny słonecznika, karczocha i cykorii stanowi dobrą alternatywę dla ziemniaków, choć ma wiele zastosowań. Topinamburu nie powinno się jednak jeść w nadmiarze, gdyż może szkodzić.
Właściwości topinamburu
Topinambur jest ceniony za właściwości zdrowotne. Wyróżnia się tym, że zawiera duże ilości fruktanów bogatych w inulinę – rozpuszczalny błonnik i substancję o silnym działaniu prebiotycznym.
Inulina zawarta w topinamburze ma szczególnie korzystny wpływ na układ trawienny:
- buduje zdrowe środowisko flory bakteryjnej jelit,
- sprzyja rozwojowi dobrych bakterii jelitowych,
- zwiększa objętość kału,
- spowalnia wchłanianie składników mineralnych,
- usuwa zaparcia,
- zmniejsza procesy gnilne w układzie trawiennym, związane z działaniem potencjalnie chorobotwórczych bakterii.
Poza tym topinambur jest uważany za roślinę o właściwościach:
- obniżających ciśnienie krwi,
- obniżających stężenie złego cholesterolu (LDL) i trójglicerydów,
- obniżających stężenie cukru we krwi,
- przeciwnowotworowych - uważa się, że topinambur zapobiega rozwojowi raka jelita grubego, niszczy komórki raka piersi,
- przeciwgrzybiczych,
- przeciwutleniających,
- wspomagających układ odpornościowy,
- wspomagających odchudzanie i metabolizm,
- przeciwtrądzikowych.
Regularne spożycie topinamburu może zapobiegać rozwojowi cukrzycy, nowotworów oraz chorób sercowo-naczyniowych. Dodatkowo jest warzywem o niskim indeksie glikemicznym (32), dlatego jest polecany w diecie diabetyków.
Zatrucie topinamburem – skąd się bierze i jak się objawia?
Chociaż topinambur jest uznawany za roślinę bezpieczną i może być spożywany nawet przez kobiety w ciąży i karmiące, to jednak nie powinien być jedzony w nadmiarze. Przyjmuje się, że zjedzenie powyżej 100 g tego warzywa może prowadzić do dolegliwości żołądkowo-trawiennych:
- wzdęć,
- bólów brzucha,
- biegunki,
- gazów.
Podobne objawy mogą pojawić się, kiedy jemy topinambur sporadycznie. Lepiej jeść go w mniejszych ilościach regularnie, niż okazjonalnie w znacznej ilości.
Jedzenia topinamburu powinny unikać również osoby nadwrażliwe na fruktany, ponieważ u nich już niewielkie ilości warzywa mogą powodować bóle brzucha i wzdęcia.
Warzywo może powodować biegunkę i bóle brzucha, jednak przegląd prac dotyczących potencjalnie toksycznych związków w topinamburze wykazał, że roślina nie zawiera znanych związków toksycznych. Nie jest więc rośliną trującą.
Topinambur a reakcje alergiczne
Topinambur może u niektórych osób powodować reakcje alergiczne. Medycynie znane są przypadki uczuleń, w tym ciężkiej reakcji w postaci wstrząsu anafilaktycznego po spożyciu topinamburu. Szczególnie powinny uważać osoby uczulone na inne rośliny z rodziny astrowatych. U osób nadwrażliwych na składniki topinamburu po ekspozycji na roślinę może rozwinąć się kontaktowe zapalenie skóry.
Są to jednak rzadkie przypadki, a zdecydowana większość z nas może jeść topinambur bez obaw. Może albo nawet powinna, ponieważ zalety regularnego spożywania tego warzywa przewyższają jakiekolwiek ryzyko.
Źródła:
B. Sawicka i inni, Jerusalem artichoke (Helianthus tuberosus L.) as a medicinal plant and its natural products, pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/32583794,
Z. Nizioł-Łukaszewska i inni, Antioxidant activity and cytotoxicity of Jerusalem artichoke tubers and leaves extract on HaCaT and BJ fibroblast cells, pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/30537971,
B. Tungland, Human Microbiota in Health and Disease, 2018,
F. Saldmann, Twoje zdrowie w twoich rękach, Muza 2017.
Czytaj także:
Nalewka z kwiatów czarnego bzu – czy jest trująca? Jak ją zrobić, by nie szkodziła?
Trujące owoce cisu – co zrobić w przypadku połknięcia?
Zatrucie grzybami – objawy, zapobieganie i pierwsza pomoc
Czy pestki dzikiej róży są trujące?
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
