Spis treści:
- Czym jest chłoniak Hodgkina
- Objawy chłoniaka Hodgkina
- Rokowanie
- Przyczyny i czynniki ryzyka
- Badania w kierunku chłoniaka Hodgkina
- Leczenie chłoniaka Hodgkina
Czym jest chłoniak Hodgkina
Chłoniak Hodgkina (dawna nazwa: ziarnica złośliwa) to nowotwór złośliwy układu limfoidalnego wywodzący się z jednego z typów komórek układu odpornościowego – limfocytów B. Charakterystyczne dla choroby jest rozrastanie się tzw. komórek Hodgkina i Reed-Strenberga, które obserwowane są pod mikroskopem podczas badania histopatologicznego.
Szacuje się, że w Polsce co roku na ten typ chłoniaka zapada 800-1000 nowych osób, nieco więcej mężczyzn niż kobiet. Zazwyczaj są to osoby młode, aktywne społecznie i zawodowo, w wieku 20-40 lat, rzadziej pacjentami są osoby powyżej 50 lat.
Chłoniak Hodgkina może naciekać bliskie tkanki, a także dawać odległe przerzuty. Jest jednak dobrze rokującym nowotworem.
Objawy chłoniaka Hodgkina
Wczesne objawy chłoniaka Hodgkina mogą przypominać przeziębienie lub grypę. Pacjenci uskarżają się na:
- zazwyczaj niebolesne powiększenie węzłów chłonnych (najczęściej w obrębie szyi i nad obojczykami; jednym z symptomów chłoniaka Hodgkina, choć rzadko notowanym, jest ból powiększonych węzłów lub bóle mięśniowe po spożyciu alkoholu),
- gorączkę,
- złe samopoczucie,
- osłabienie,
- przedłużające się infekcje,
- nadmierną potliwość (zwłaszcza w nocy),
- swędzenie skóry (często silne, nie pozwalające spać)
Inne objawy zależą od lokalizacji nowotworu. Niektórzy pacjenci doświadczają bólu w klatce piersiowej, duszności, suchego kaszlu, co wynika z powiększonych węzłów chłonnych śródpiersia.
Jeśli chłoniak rozwija się w obrębie jamy brzusznej, chorzy mogą odczuwać ból, dyskomfort w brzuchu, wzdęcia, problemy z wypróżnianiem.
Rokowanie u pacjentów z chłoniakiem Hodgkina
Chłoniak Hodgkina jest przeważnie wyleczalny. Do zdrowia udaje się wrócić średnio 80% pacjentów. Nowotwór ma dużą wrażliwość na chemioterapię, więc leczenie jest przeważnie skuteczne.
Niekorzystne prognozy co do wyleczenia dotyczą pacjentów w I i II stadium, u których występuje: rozległy guz w śródpiersiu, OB > 50mm, wiek powyżej 50 lat i zajęcie powyżej 3 grup węzłów chłonnych. U pacjentów w III i IV stadium zaawansowania niekorzystne rokowanie wiąże się z wystąpieniem kilku czynników: stężenie albuminy < 4,0 g/dl, stężenie Hb < 10,5 g/dl, płeć męska i wiek powyżej 45 lat.
Przyczyny i czynniki ryzyka
Nieznane są pewne przyczyny rozwoju chłoniaka Hodgkina. Jednak badania wskazują na związek wyższego ryzyka choroby z:
- przebytym zakażeniem wirusem Epsteina-Barra (EBV) powodującym mononukleozę zakaźną – ryzyko bardziej zauważalne, gdy infekcja była przebyta w późniejszym wieku,
- zakażeniem HIV – 10-krotnie wyższe ryzyko zachorowania na chłoniaka Hodgkina niż u zdrowych,
- narażeniem na promieniowanie jonizujące,
- immunosupresją,
- pierwotnymi zaburzeniami odporności,
- predyspozycjami rodzinnymi – 4,5% zachorowań występuje rodzinnie.
Badania w kierunku chłoniaka Hodgkina
Do lekarza pacjentów często kieruje niepokój związany z powiększonymi węzłami chłonnymi oraz przedłużające się infekcje. Diagnozę stawia się na podstawie badania histopatologicznego tkanki pobranej najczęściej z węzła chłonnego.
Do badań pomocniczych stosowanych w rozpoznaniu chłoniaka Hodgkina należą:
- morfologia krwi (zaburzenia rozpoznawane są o 10-15% chorych, może wystąpić niedokrwistość, limfopenia, leukocytoza),
- inne badania laboratoryjne, np. OB, oznaczenie albuminy, aktywności LDH, fosfatazy zasadowej,
- biopsja szpiku (w celu sprawdzenia, czy istnieją nacieki szpiku; komórki chłoniakowe w szpiku występują u ok. 6% chorych),
- badania obrazowe: pozytonowa tomografia emisyjna (PET-TK), tomografia komputerowa (TK) z kontrastem, badanie rentgenowskie (RTG) klatki piersiowej (pozwalają wykryć stadium zaawansowania nowotworu, zajęte węzły chłonne; w trakcie chemioterapii badanie PET-TK służy do oceny skuteczności leczenia),
- inne badania oceniające pracę narządów, np. Echo serca.
Leczenie chłoniaka Hodgkina
Leczenie klasycznej postaci chłoniaka Hodgkina (95% przypadków) polega na zastosowaniu terapii określanej skrótem ABVD od nazw leków: adriamycyna, bleomycyna, winblastyna, dakarbazyna. Jest to leczenie skojarzone złożone z wymienionych farmaceutyków o różnych mechanizmach działania. Niekiedy stosuje się intensywniejszą chemioterapię o skrótowej nazwie BEACOPP (bleomycyna, etopozyd, doksorubicyna, cyklofosfamid, winkrystyna, prokarbazyna, prednizon). Dodatkowo lekarz może zalecić radioterapię.
U chorych na oporną odmianę chłoniaka Hodgkina, u których występują nawroty mimo stosowania różnych form chemioterapii, możliwe jest przeprowadzenie autologicznego przeszczepienia komórek krwiotwórczych (przeszczep szpiku). Komórki pobierane są od samego chorego, czyli jest on dawcą i biorcą jednocześnie. Oczywiście komórki po pobraniu muszą być odpowiednio przygotowane, aby mogły spełnić swoją funkcję. Możliwe jest także ostatecznie przeszczepienie komórek krwiotwórczych od innego dawcy (alogeniczne).
Od niedawna w leczeniu opornych postaci chłoniaka Hodgkina stosowany jest nowy lek będący połączeniem przeciwciała monoklonalnego anty-CD30 z aurystyną (cytostatyk). Lek nosi nazwę brentuksymab wedotin.
Źródła:
prof. J.Zaucha, Chłoniak Hodgkina, czyli początek onkologii klinicznej, Głos Pacjenta Onkologicznego - pismo Polskiej Koalicji Pacjentów Onkologicznych, nr 5/2019(38),
G.W.Basak, J.Dwilewicz-Trojaczek, W.W.Jędrzejczak, Hematologia. Kompendium, PZWL Wydawnictwo Lekarskie, 2016,
P.Gajewski (red.), Interna Szczeklika 2017/2018, Medycyna Praktyczna, Kraków 2017.
Więcej na podobny temat:
Chłoniak - rodzaje, objawy, leczenie, chłoniak Hodgkina
Czym jest chłoniak?
CHŁONIAK = objawy, chłoniaki Hodkina i Burkitta, rokowania
Jak rozpoznać i zdiagnozować chłoniaki?
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
