Od czego zacząć?
Bliscy różnie reagują na informację o diagnozie. Jedni robią dobrą minę do złej gry, pocieszają, inni zamykają się w sobie, jeszcze inni po prostu są obok – towarzyszą. Niestety na żadnym etapie edukacji szkolnej nie jesteśmy uczeni tego, jak skutecznie wspierać i jak dobrze komunikować się w trudnych sytuacjach. Najczęściej działamy intuicyjnie. Nie dziwi więc, że zdarza się nam popełniać błędy i często czujemy się pomaganiem po prostu zmęczeni.
Każdy człowiek ma inne potrzeby i preferencje dotyczące tego, jak chce być wspierany. Dlatego warto rozpocząć od szczerej rozmowy na temat tego, czego chory oczekuje, czego potrzebuje, czego sobie nie życzy. Istnieją jednak potrzeby wspólne dla większości osób doświadczających choroby nowotworowej. Jedną z nich jest możliwość wyrażania przeżywanych emocji w bezpiecznym otoczeniu, druga związana jest z silną potrzebą zachowania godności.
Pozwól wyrazić choremu jego emocje
Osoba chora przeżywając całą gamę trudnych emocji potrzebuje móc je wyrażać. Jeśli twój bliski płacze lub jest wściekły, pamiętaj, że są to naturalne uczucia w tej sytuacji. Pozwól mu wyrazić swój ból, rozczarowanie lub smutek. Nie pocieszaj na siłę, nie neguj emocji chorego. Postaraj się być, słuchać i okazywać jak najwięcej zrozumienia. – Należy pamiętać, że każdy przechodzi przez chorobę na swój własny sposób. Przede wszystkim ważne jest to, żeby wspierać indywidualne sposoby i nie wymagać na siłę „pozytywnego myślenia i walki", która może być zbyt dużym obciążeniem dla chorego – radzi Elżbieta Pożarowska, psychoonkolog z Centrum Onkologii w Warszawie, która doradza Fundacji Rosa w kampanii „Rak. To się leczy!”.
Okaż szacunek
Każdy z nas, także w chorobie nie chce stracić poczucia godności. Dlatego traktuj bliskiego z szacunkiem. Mimo iż jest mniej sprawny nie wyręczaj go we wszystkim, pozwól mu decydować, nie przymuszaj – nawet jeśli nie do końca zgadzasz się z jego wyborami. Nie wchodź w rolę rodzica, który „wie lepiej”. Pozwól mu czuć się odpowiedzialnym za swój proces zdrowienia i za swoje życie. Traktuj go jak dorosłego.
Zobacz także: Czy nowotwór to to samo co rak?
Określ jakiego wsparcia możesz udzielić
Ważne, aby osoba wspierająca jasno oceniła swoje możliwości i umiejętności, a także określiła jakiego wsparcia jest gotowa udzielić.
- Wsparcie emocjonalne – polega na towarzyszeniu osobie wspieranej aby doświadczała uspokajających i podtrzymujących emocji. Przyjmuje formę wysłuchania, okazywania troski, podtrzymywania na duchu, dawania komunikatów typu „jestem z tobą” „możesz na mnie polegać”, „jesteś dla mnie ważny”, „akceptuję twoje uczucia i emocje”.
- Wsparcie informacyjne – związane jest z dostarczaniem osobie wspieranej informacji mogących pomóc jej w zrozumieniu położenia życiowego, w lepszym radzeniu sobie z zaistniałą sytuacją kryzysową. Nie traktuj siebie jako doradcy lecz jako osobę, która jedynie przedstawia bliskiemu propozycje z których on ma prawo skorzystać lub je odrzucić.
- Wsparcie rzeczowe – to materialne, rzeczowe i finansowe wsparcie, pomoc w organizacji dnia, w pracach domowych, załatwianiu spraw. Ma ułatwiać osobie chorej codzienną aktywność i stwarzać bezpieczne warunki do egzystencji.
- Wsparcie duchowe – dotyczy sfery przeżywania uczuć wyższych, poszukiwania sensu życia, choroby, cierpienia, nadawania im głębszego znaczenia. Wsparcie polega tu na towarzyszeniu w odczuwaniu bólu emocjonalnego i egzystencjonalnego.
Wspieranie na wszystkich płaszczyznach może być dla jednej osoby trudne i wyczerpujące. Warto zatem wspólnie zastanowić się kogo z bliskich możemy zaangażować w pomoc. Cenne okazać się może wsparcie odpowiednich instytucji, organizacji i osób np. psychologa, duchownego, wolontariusza…
Praktyczne wskazówki dla wspierającego
- Słuchaj, obserwuj i pytaj zamiast zgadywać. Chory często wie czego w danej chwili potrzebuje.
- Daj osobie wspieranej prawo do decydowania o sobie.
- Rozmawiaj ze swoimi bliskimi o trudnościach, które masz i o emocjach, które przeżywasz w związku z jego chorobą.
- Zaakceptuj trudne emocje – złość, żal, gorycz i frustrację, które mogą pojawić się na pewnych etapach towarzyszenia choremu.
- Nie bój się mówić o swoich prawdziwych uczuciach. Nie chodzi o to aby zawsze było miło, lecz aby chory czuł, że jesteś wobec niego uczciwy.
- Nie zagaduj – czasem dobrze jest razem pomilczeć.
- Stawiaj granice choremu; jeśli czegoś nie chcesz lub nie możesz zrobić, otwarcie to powiedz.
- Pamiętaj, ze nie możemy zmienić innych tylko nasz stosunek do nich!
- Zaplanuj czas tylko dla siebie, aby odetchnąć. Angażuj się w czynności które dają ci energię, siłę i radość.
- Doceń każdy dzień i staraj się w każdym dniu znaleźć coś co jest dobre.
- Możesz również skorzystać ze specjalistycznych warsztatów. Warszawska Akademia Walki z Rakiem cyklicznie prowadzi warsztaty, podczas których uczestnicy warsztatów dowiadują się na czym polega skuteczne wspieranie, jakie trudności mogą się pojawić i jak sobie z nimi radzić, dlaczego ważne zadbanie o siebie, w jaki sposób szukać wsparcia i przeciwdziałać wypaleniu.
Polecamy: Amigdalina – cudowny lek na raka?
Źródło: Fundacja Rosa / „Rak. To się leczy!” /ap
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
