Spis treści:
Co to jest CRP?
Białko C-reaktywne (CRP) jest białkiem ostrej fazy wytwarzanym przez wątrobę w trakcie ogólnoustrojowej odpowiedzi zapalnej. Jego produkcja odbywa się pod wpływem cytokin prozapalnych. CRP jest uwalniane do krwi w ciągu doby od rozpoczęcia reakcji zapalnej i wraca do normy po ustąpieniu stanu zapalnego.
Norma CRP wynosi < 6 mg/l. U osób palących papierosy i kobiet ciężarnych poziom białka może być wyższy.
Wysokie stężenie CRP może świadczyć o:
- infekcjach bakteryjnych (np. zakażenie paciorkowcami, gronkowcami),
- infekcjach wirusowych (np. wirusowe zapalenie wątroby typu B),
- autoimmunologicznej chorobie zapalnej (np. toczeń, reumatoidalne zapalenie stawów, zapalenie jelit),
- grzybicy.
Oznaczenie białka C-reaktywnego służy również rozróżnieniu infekcji bakteryjnych od wirusowych. Znacznie podwyższony poziom CRP (nawet > 100 mg/l) częściej występuje przy infekcjach bakteryjnych. Dla infekcji wirusowych CRP jest niższy (30-40 mg/l).
CRP a rak. Kiedy wysokie CRP świadczy o raku?
CRP jest nieswoistym markerem stanu zapalnego, a jego podwyższony poziom może świadczyć o nowotworze. Silniejszy związek występuje, gdy nowotwór się rozrasta i daje przerzuty.
Wartości CRP dla raka mogą być różne – w badaniach zgłaszano zarówno wyniki < 1 mg/l, jak i powyżej 175 mg/l. Jednak im wynik wyższy, tym większe prawdopodobieństwo bardziej zaawansowanego raka, istnienia przerzutów oraz gorszego rokowania.
Wysokie CRP wynika ze stałej, niezbyt nasilonej reakcji zapalnej, jaka towarzyszy postępującej chorobie nowotworowej. Kiedy komórki rakowe mnożą się i zmiany wzrastają, dochodzi do miejscowego uszkodzenia tkanek, co pobudza układ immunologiczny do odpowiedzi. Celem komórek odpornościowych staje się wtedy naprawa uszkodzonych komórek i zlikwidowanie komórek nieprawidłowych. Cały proces znajduje swoje odzwierciedlenie w parametrach związanych z odpowiedzią immunologiczną, dlatego poziom CRP może korelować z rozwojem raka.
Przy czym trzeba pamiętać, że nie każdy nowotwór będzie dawał wynik w postaci podwyższonego białka C-reaktywnego, i nie każdy podwyższony wynik będzie oznaczał, że mamy do czynienia z rakiem.
O jakim nowotworze może świadczyć wysokie CRP?
Podwyższony poziom CRP we krwi może świadczyć o różnych nowotworach, np.:
- raku jelita grubego,
- raku płuca,
- raku żołądka,
- raku piersi,
- raku gruczołu krokowego (prostaty),
- chłoniaku,
- raku trzustki.
CRP a OB
CRP mówi nam o istnieniu reakcji zapalnej w organizmie podobnie jak wskaźnik OB (odczyn Biernackiego), ale białko ostrej fazy jest stabilniejszym parametrem, który nie ulega łatwo wahaniom. CRP nie wpływa na OB. Jeśli OB jest znacznie podwyższone, a CRP prawidłowe, to z dużym prawdopodobieństwem świadczy o szpiczaku (nowotwór układu krwiotwórczego).
CRP a rokowanie u chorych na nowotwór
Badanie CRP jest wykorzystywane do oceny rokowania u pacjentów ze zdiagnozowanym nowotworem. Jeśli CRP jest wysokie a objawy infekcji nie występują, to uważa się to za zły prognostyk. Może świadczyć o większej złośliwości zmian. Badanie CRP do oceny rokowania może być wykorzystane przy różnorodnych nowotworach, w tym raku płuc, raku jelita grubego, raku trzustki, raku nerki czy mięsaku tkanek miękkich.
Pamiętaj jednak, że wysoki wynik CRP nie ma zastosowania w diagnozowaniu nowotworów. Konieczne są inne badania, by potwierdzić lub wykluczyć raka.
Źródła:
R. Caquet, 250 badań laboratoryjnych. Kiedy zlecać. Jak interpretować, Wydanie III, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2017,
F. Kokot, Badania laboratoryjne. Zakres norm i interpretacja, PZWL Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2015,
P.C. Hart i inni, C-Reactive Protein and Cancer—Diagnostic and Therapeutic Insights, doi: 10.3389/fimmu.2020.595835,
K.H. Allin i inni, Elevated C-reactive protein in the diagnosis, prognosis, and cause of cancer, doi: 10.3109/10408363.2011.599831.
Czytaj także:
Morfologia krwi a nowotwór. Jak wysokie OB powinno zaniepokoić? [WYWIAD]
Morfologia krwi: interpretacja wyników badań - 22 parametry (normy i opis)
Niska hemoglobina a nowotwór. Jak często niedokrwistość jest objawem raka?
Pocenie się w nocy a nowotwór. Kiedy ten objaw powinien zaniepokoić?
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
