Rak piersi jest najczęściej rozpoznawanym nowotworem złośliwym u kobiet w Polsce. Główne badania piersi, które wzajemnie się uzupełniają oraz umożliwiają wczesne wykrycie raka piersi, to: USG piersi, mammografia i samobadanie. Niestety pomimo rosnącej świadomości zdrowotnej naszego społeczeństwa, nie brakuje nadal mitów, które dotyczą tematu badań piersi.
MIT 1. Jeśli masz małe piersi, nie zrobisz mammografii
Mały rozmiar piersi nie stanowi problemu w przeprowadzeniu mammografii. Aparat wykonuje zdjęcia nawet przy niewielkiej ilości tkanki umieszczonej na podstawie mammografu. Badanie można wykonać nawet u mężczyzn.
MIT 2. Mammografia i USG piersi to badania zarezerwowane tylko dla kobiet
Chociaż to u kobiet rak piersi jest najczęściej diagnozowany, to jednak 1% wszystkich przypadków występuje u mężczyzn! Badania obrazowe piersi nie są zarezerwowane tylko dla kobiet. Powinni być im poddani mężczyźni z grupy ryzyka – np. gdy występował rak piersi u bliskiego z rodziny lub gdy zostanie wykryta zmiana w obrębie piersi.
W badaniu opublikowanym w czasopiśmie „Radiology” naukowcy dokonali przeglądu wyników badań mammograficznych u 1869 mężczyzn. Wykryto 2304 zmian piersi, z których 149 poddano biopsji, a z tych 41 okazało się rakiem. Naukowcy sugerują, że przesiewowa mammografia wśród mężczyzn z grup wysokiego ryzyka ma sens. Mogłyby pomóc wykrywać nowotwory na wczesnym etapie i ratować życie.
MIT 3. Ciąża i karmienie piersią są przeciwwskazaniami do wykonywania obrazowych badań piersi
USG piersi można bezpiecznie wykonywać podczas ciąży oraz karmienia piersią. Według zaleceń m.in. Polskiego Towarzystwa Chirurgii Onkologicznej USG piersi powinno być wykonane u wszystkich ciężarnych kobiet powyżej 35. roku życia w I lub II trymestrze ciąży. W czasie karmienia piersią również można poddać się badaniu, jednak interpretacja wyników jest wtedy utrudniona.
W przypadku mammografii sprawa wygląda inaczej, ponieważ jest to badanie, w którym wykorzystuje się promieniowanie rentgenowskie. Dlatego ciąża jest przeciwwskazaniem do wykonywania mammografii. W tym okresie mammografia jest dopuszczalna tylko w wyjątkowych sytuacjach (osłania się brzuch), np. stwierdzenia niepokojących zmian, które wymagają wykonania dalszej diagnostyki.
Mammografię można wykonywać podczas karmienia piersią. Badanie nie wpływa na jakość czy skład mleka, a także zdrowie karmionego dziecka. Przed badaniem trzeba odciągnąć pokarm, aby zmniejszyć dolegliwości wynikające ze ściskania piersi w trakcie badania.
MIT 4. U kobiet z implantami piersi nie robi się badań obrazowych
Implanty piersi nie stanowią przeciwwskazania do wykonania USG piersi lub mammografii. Ryzyko uszkodzenia implantu jest bardzo małe, dlatego można bez obaw poddać się badaniu.
Mimo wszystko obecność implantów piersi może utrudniać badanie i interpretację wyników. Problemem jest zasłanianie niektórych części tkanki piersi, przez co wynik będzie mniej dokładny. U kobiet z implantami wykonuje się badania obrazowe inaczej, np. robi się dodatkowe ujęcia albo odpowiednio ustawia pierś, żeby jak największa ilość tkanki została uwidoczniona. Przed badaniem trzeba koniecznie poinformować diagnostę o posiadaniu implantów piersi.
MIT 5. USG piersi należy robić co kilka lat
Takie badania trzeba robić częściej. Polskie Towarzystwo Ultrasonograficzne zaleca, żeby kobiety, które ukończyły 30 lat, przynajmniej raz w roku wykonywały badanie ultrasonograficzne piersi. Jeżeli w rodzinie występowały przypadki raka piersi, takie badanie powinno się wykonywać co pół roku. Mammografię należy wykonywać co 2 lata w wieku 50-69 lat, a jeśli w rodzinie wystąpił rak piersi, to co roku.
MIT 6. Mammografia naraża na dużą dawkę promieniowania
Mammografia jest uznawana za bezpieczne badanie, a dawka promieniowania rentgenowskiego, na które jesteśmy narażeni w trakcie jednej wizyty wynosi maksymalnie 0,4 mSv. Jest to ilość mieszcząca się w zakresie bezpiecznym dla zdrowia. Trzeba też pamiętać, że na promieniowanie z otoczenia jesteśmy narażeni każdego dnia. Dawki promieniowania pomiędzy 0,1-1,0 mSv zwiększają ryzyko zgonu w takim samym stopniu, co przelot samolotem pasażerskim na trasie o długości ok. 7200 km.
MIT 7. Mammografia bezbłędnie wykrywa raka piersi
Jeśli podczas badania zostanie wykryta podejrzana zmiana, to nie zawsze oznacza ona raka piersi. Mammografia może dawać wyniki fałszywie dodatnie. W takich przypadkach potrzebne są kolejne badania, w tym biopsja (pobranie fragmentu do badania mikroskopowego), aby potwierdzić lub wykluczyć zmianę złośliwą. Tego typu pomyłki zdarzają się najczęściej u kobiet w wieku 40-50 lat.
MIT 8. Każdy moment jest dobry, aby zbadać piersi
I tak, i nie. Zawsze warto być czujnym, jeśli chodzi o profilaktykę raka piersi, jednak z racji zmian hormonalnych związanych z cyklem miesiączkowym, nie zaleca się badania piersi przed samym okresem.
Zarówno samobadanie piersi, jak i USG oraz mammografię powinno się wykonywać w pierwszej połowie cyklu miesiączkowego: po okresie i przed owulacją. Przed samą miesiączką piersi są tkliwe i obrzmiałe. Mogę też mieć inną konsystencję tkanki, dlatego nie jest to dobry moment na wykonywanie tego typu badań.
MIT 9. Mammografia jest dokładniejsza niż USG piersi
Żadne z tych badań nie jest lepsze lub gorsze. Są to badania, które się uzupełniają, wykorzystują inne technologie oraz są przeznaczone dla innych grup pacjentek.
Mammografia jest badaniem wskazanym przede wszystkim u kobiet powyżej 50 roku życia (a w niektórych zaleceniach powyżej 40 roku życia). Ze względu na dużą gęstość tkanki piersi w młodszym wieku, nie powinno się przeprowadzać tego badania u kobiet poniżej 40 lat. Do tej grupy kobiet skierowane jest badanie ultrasonograficzne piersi.
MIT 10. Z badaniem piersi nie trzeba się spieszyć. To coś dla kobiet dojrzałych
Absolutnie nie. Samodzielne badanie piersi powinna regularnie wykonywać każda kobieta od 20 roku życia. Można zacząć już wcześniej, aby wyrabiać u siebie ten ważny nawyk. Tzw. badanie palpacyjne piersi powinno się robić samodzielnie co miesiąc, najlepiej między 6. a 9. dniem cyklu miesiączkowego. Regularne wykonywanie USG piersi jest zalecane od 30 roku życia. Profilaktyka raka piersi dotyczy kobiet w każdym wieku.
MIT 11. Większość guzków wykrytych podczas badania piersi to zmiany złośliwe
Przeciwnie! Większość zmian w piersiach wykrywanych podczas różnych badań to zmiany łagodne, które nie mają nic wspólnego z rakiem. Szacuje się, że aż 80% guzków piersi to niegroźne nieprawidłowości. Dlatego nie należy bać się badania piersi. Lęk przed tym, że badanie na pewno wykryje chorobę, jest bezpodstawny i nie powinien nas zniechęcać do regularnej profilaktyki. Warto też pamiętać, że rak piersi to nie wyrok. Wcześnie wykryty, nie dający przerzutów, jest właściwie całkowicie wyleczalny. 5-letnie przeżycie ogólnie w przypadku raka piersi w Polsce wynosi ponad 76%.
Czytaj także:
Objawy raka piersi. Poznaj 7 objawów złośliwego nowotworu piersi
BRCA a rak. Kto i kiedy powinien zrobić badanie genetyczne?
Rak jajnika – jak się wykrywa i leczy ten nowotwór złośliwy? Szanse i rokowania
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
