Rak jajnika to piąty co do częstości występowania nowotwór złośliwy u kobiet w Polsce - co roku umiera z jego powodu około 2500 Polek. Ponad 50% pacjentek przegrywa walkę z tym nowotworem, a jego skuteczne leczenie pozostaje wciąż wyzwaniem dla specjalistów na całym świecie.
Spis treści:
- Wczesne objawy raka jajnika
- Nietypowe objawy raka jajnika
- Grupy ryzyka
- Jak się rozpoznaje raka jajnika?
- Profilaktyka raka jajnika
Wczesne objawy raka jajnika
Początkowo rak jajnika nie daje żadnych objawów (dlatego jest późno rozpoznawany). Wczesne objawy raka jajnika są niespecyficzne, czyli mogą być mylone z symptomami innych, mniej poważnych schorzeń. Chorobie towarzyszą np. dolegliwości ze strony układu pokarmowego.
Do wczesnych objawów raka jajnika należą:
- uczucie pełności, przelewanie się w brzuchu,
- przewlekłe dolegliwości gastryczne: niestrawność, zgaga, wzdęcia, zaparcia,
- zmiany w pracy systemu trawiennego bez istotnego powodu, takiego jak zmiana zwyczajów żywieniowych,
- szybkie uczucie sytości,
- nudności,
- objawy parcia na pęcherz moczowy bez związku z infekcją układu moczowego,
- zmiany wagi bez uchwytnej przyczyny,
- bóle brzucha.
Widoczne objawy raka jajnika pojawiają się i nasilają się wraz ze wzrostem guza. Cechą charakterystyczną raka jajnika w zaawansowanym stadium jest nagromadzenie się płynu w jamie otrzewnowej, tzw. wodobrzusze. Dochodzi zatem do powiększenia obwodu brzucha (często przy jednoczesnej utracie wagi) oraz zaburzeń oddawania kału i moczu.
Nietypowe objawy raka jajnika
Nietypowe objawy raka jajnika nie obejmują dolegliwości gastrycznych i bardzo często przypominają inne przypadłości. Do takich sygnałów należą:
- bladość,
- ból pleców,
- postępujące zmęczenie i osłabienie organizmu,
- bolesne stosunki,
- nieregularne miesiączki lub obfite miesiączki,
- zapalenie skórno-mięśniowe – rzadka przypadłość powodująca wysypkę, osłabienie i zapalenie mięśni,
- duszność (zwłaszcza podczas leżenia) z powodu nagromadzenia płynu.
Grupy ryzyka. Kto jest najbardziej narażony na raka jajnika?
Rak jajnika może rozwinąć się u kobiet w każdym wieku, lecz najczęściej jest rozpoznawany w grupie 40-70 lat. Większe ryzyko zachorowania występuje wśród:
- nieródek,
- kobiet, w których rodzinie zdiagnozowano raka jajnika,
- kobiet, w których rodzinie zdiagnozowano raka piersi, trzonu macicy, żołądka lub jelita grubego,
- kobiet z grupą krwi A,
- palących papierosy.
Szacuje się, że predyspozycje genetyczne odpowiadają za około 10-12% przypadków raka jajnika. Zalicza się do nich mutacje BRCA oraz zespół Lyncha.
Jak się rozpoznaje raka jajnika?
U 70% kobiet rak jajnika jest rozpoznawany w III lub IV stadium zaawansowania, zatem późno. We wcześniejszych stadiach nowotwór zostaje wykryty na ogół przypadkowo. Badania, które służą wykryciu raka jajnika, to:
- badanie ginekologiczne,
- USG przezpochwowe,
- USG jamy brzusznej,
- oznaczenie markerów nowotworowych (badanie krwi), w tym zwłaszcza białka CA125 (podwyższony poziom może świadczyć o raku jajnika),
- pobranie płynu z otrzewnej do badań cytologicznych.
Profilaktyka raka jajnika
Żaden objaw, który może wskazywać na raka jajnika, nie powinien być bagatelizowany. Bez względu na to, czy występują jakiekolwiek dolegliwości, ważne jest, aby regularnie, raz do roku, udać się do ginekologa i wykonać USG przezpochwowe, które potwierdzi, czy jajniki są zdrowe. Im wcześniej lekarz zauważy nieprawidłowość, tym szybciej może zadziałać i pomóc w powrocie do zdrowia.
Wprawdzie nie istnieją profilaktyczne badania przesiewowe (takie jak cytologia w przypadku raka szyjki macicy), które pozwoliłyby na wczesne wykrycie raka jajników, jednak w niewielkiej grupie dziedzicznych postaci nowotworu, zastosowanie mają badania genetyczne. Mogą wskazać na grupę zagrożoną wysokim ryzykiem rozwoju nowotworu i pomóc w podjęciu decyzji o profilaktycznym usunięciu jajników.
W zapobieganiu raka jajnika zalecane jest również unikanie talku. Badania naukowe wskazują, że związek może przyczyniać się do rozwoju nowotworu tego narządu.
Z danych statystycznych wynika, że rak jajnika dotyka coraz młodsze kobiety. Stopniowo zwiększa się zachorowalność i umieralność kobiet młodszych. Dlatego przede wszystkim podstawą są wizyty kontrolne u ginekologa.
Czytaj także:
Ból podczas stosunku (dyspareunia) – czy to objaw endometriozy?
Ból owulacyjny – kiedy się pojawia i jak złagodzić objawy?
Endometrioza – objawy, przyczyny, leczenie
Rak szyjki macicy – objawy, przyczyny, leczenie, rokowanie i profilaktyka
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
