Utrata włosów to cios dla większości kobiet chorujących na raka. Jak wówczas dbać o skórę głowy i kiedy włosy znów odrosną? Czy istnieje ryzyko, że po leczeniu będą wyglądały inaczej? Na nasze pytania zgodziła się odpowiedzieć Anna Kuznetsova – specjalista trycholog z kliniki Dr Beata Dethloff.
Dlaczego włosy wypadają podczas chemioterapii i czy jest to zawsze nieuniknione?
Łysienie podczas chemioterapii jest często negatywnym doświadczeniem dla pacjentów z chorobami nowotworowymi. Utrata włosów negatywnie wpływa na akceptację swojego wyglądu oraz obniża poczucie własnej wartości. Łysienie podczas chemioterapii dotyczy średnio 65% pacjentów. Stopień utraty włosów może być różny i zależy od konkretnego preparatu chemioterapeutycznego i sposobu jego stosowania. Wiele chemioterapeutycznych preparatów powoduje wypadanie włosów, m.in.: adriamycin, daunorubicin, cyklofosfamid. Preparaty, które czasami mogą powodować wypadanie włosów, to m.in.: amsakrin, busulfan, lomustine. Istnieją również preparaty, które zwykle nie powodują utraty włosów, jak np.: metotreksat, carmustine, procarbazine.
Terapia kombinowana z dwóch i więcej preparatów częściej powoduje wypadanie włosów niż monoterapia. Łysienie podczas chemioterapii to skutek uboczny środków toksycznych, które szybko blokują dzielenie komórek mieszka włosowego. Jest to istotne, gdyż żeby włos znajdował się w fazie wzrostu (anagen), musi odbywać się aktywna proliferacja komórek w mieszku włosowym. Nagłe zatrzymanie proliferacji komórek powoduje, że włosy zaczynają wypadać po 1-3 tygodniach od rozpoczęcia chemioterapii.
Większość włosów w fazie anagenu (90%) znajduje się na głowie, więc tam wszystko się zaczyna. Terminalne włosy innych okolic ciała też mogą wypadać, tylko nie tak szybko jak na głowie. Chemioterapia, która jest stosowana większymi dawkami i przez dłuższy czas, może powodować wypadania brwi, rzęs, brody u mężczyzn, włosów pod pachami oraz okolic intymnych. Włosy mogą wypadać bardzo szybko (garściami) jak również stopniowo. To zależy od indywidualnych właściwości włosów pacjenta.
Co więc robić, gdy na początku leczenia włosy zaczynają wypadać: od razu je ściąć czy czekać, aż same wypadną?
Ważne, aby mieć przemyślany plan, który ma na celu zapewnienie pacjentowi większego komfortu dotyczącego jego wyglądu. Jeżeli utrata włosów jest nieunikniona, trzeba uzbroić się w cierpliwość, nabrać pokory, najlepiej zaakceptować fakt tymczasowej zmiany. To najważniejsze kroki, które pozwolą przetrwać ten ciężki okres. Krótka fryzura jest odpowiednia, gdyż w przypadku długich włosów ich wypadanie jest bardziej uciążliwe. Pozwoli stopniowo i z większym spokojem można przejść do fazy totalnego łysienia. Odpowiednio wcześniej warto zaplanować oraz wybrać indywidualnie sposób kamuflażu (peruka, chustka). Warto również pamiętać, że skórę głowy trzeba schować przed słońcem oraz chłodem.
Jesteś miłośniczką hybrydy? Lampy stosowane do jej utwardzania mogą powodować raka!
Czy w czasie chemioterapii powinniśmy w szczególny sposób dbać o skórę głowy? Jak?
Na chwile obecną najpowszechniej stosowaną profilaktyczną metodą utraty włosów po chemioterapii jest chłodzenie (hipotermia) skóry głowy. Badania kliniczne wykazały skuteczność tej metody dla niektórych pacjentów. Jest to uzależnione od rodzaju choroby nowotworowej oraz chemioterapeutycznego preparatu. Aczkolwiek metoda ta dalej zostaje dosyć kontrowersyjną.
Nie ma też szczególnych zasad dbania o skórę głowy. Naukowcy pracują nad stworzeniem środka, który będzie chronił włos przed toksycznym wpływem chemioterapii, ale na razie danych jeszcze nie ma.
Kiedy po leczeniu odrastają włosy? Czy mogą one wyglądać inaczej niż przed chorobą?
Utrata włosów zwykle jest odwracalna, zazwyczaj zaczynają one odrastać po 3-6 miesiącach. U niektórych pacjentów na nowo odrastające włosy mogą zmienić kolor oraz strukturę, mogą też zacząć się kręcić albo odrastać siwe, dopóki melanocyty nie zaczną ponownie funkcjonować. Zmiany te zazwyczaj maja tymczasowy charakter.
Jak dbać o takie odrastające włosy? Jak je myć i pielęgnować?
Należy unikać fizycznych oraz chemicznych uszkodzeń włosów, wstrzymać się przed farbowaniem. Stosować delikatne naturalne środki do pielęgnacji oraz miękkie szczotki do rozczesywania. Myć głowę tylko kiedy jest taka potrzeba, stosować miękkie, naturalne szampony.
Czy istnieje ryzyko, że włosy po chemioterapii nie odrosną?
Ostatnio pojawia się coraz więcej danych o przewlekłych formach łysienia po chemioterapii. Na początku dane te dotyczyły wyłącznie dzieci z białaczką po przeszczepach szpiku kostnego i stosowaniu niektórych preparatów chemioterapeutycznych. Później przewlekłe łysienie związane było ze stosowaniem radioterapii, konkretnych preparatów oraz wiekiem pacjenta. Aczkolwiek w wielu przypadkach łysienie po chemioterapii jest odwracalnym.
Jak rozpoznać, że to rak skóry?
fot. Anna Kuznetsova – specjalista trycholog z kliniki Dr Beata Dethloff
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
