Od kultu bogów do leczenia
Odtrutki stosowane były już od czasów starożytności, najczęściej w celach związanych z magią i kultem bogów czy intrygami politycznymi. Dziś używamy ich głównie w celach leczniczych, chociaż nadal w dość wąskim zakresie.
Co to jest odtrutka?
Odtrutka (antidotum) to substancja, której działanie polega na zmniejszeniu bądź zobojętnieniu toksycznego działania trucizny. Tak naprawdę odtrutki stosowane są dość rzadko ze względu na małą ich liczbę w stosunku do ogromnej ilości trucizn. Dzielimy je na swoiste, które unieszkodliwiają konkretną truciznę, i nieswoiste (ogólne), stosowane np. w zatruciach doustnych, jak węgiel aktywowany.
Zobacz też: Które polskie rośliny są trujące?
Ograniczenia w stosowaniu odtrutek swoistych
Ograniczeniem w stosowaniu odtrutek jest ich wybiórczość (ukierunkowanie na konkretną truciznę) i toksyczność. Dlatego lekarz przed podaniem takiej odtrutki musi mieć absolutną pewność co do rodzaju trucizny. Bardzo ważny jest więc nie tylko wywiad z pacjentem, ale też oględziny miejsca wypadku oraz zachowanie wszelkich opakowań mogących wskazywać na rodzaj trucizny, a przez to na sposób jak najszybszej jej eliminacji z organizmu człowieka.
Zobacz też: Zatrucia i trucizny - vademecum
Ograniczenia w stosowaniu odtrutek ogólnych
Pewne ograniczenia w stosowaniu mają też odtrutki nieswoiste:
- Węgiel aktywowany – ze względu na silne właściwości adsorpcyjne (wiążące) i całkowitą neutralność dla organizmu stosowany jest jako ogólna odtrutka w zatruciach doustnych, szczególnie w przypadku zatruć alkaloidami, salicylanami, chininą, grzybami czy barbituranami.
- Mleko odtłuszczone – stosowane wyłącznie w zatruciach substancjami żrącymi, ma działanie osłaniające i neutralizujące.
- Białko jaj kurzych – neutralizujące i osłaniające działanie kwasów i zasad.
- Mąka (skrobia) – sporządzony roztwór wodny z mąki zbożowej, kukurydzianej, kartoflanej czy kukurydzianej stosuje się w zatruciu jodem (jodyną) oraz substancjami żrącymi.
- Tlen – podawany w stanach z obniżonym poziomem tlenu w krwi tętniczej.
Należy podkreślić, że istnieją różne stanowiska w kwestii samodzielnego podawania odtrutek ogólnych, do których mamy łatwy dostęp lub łatwo je samemu sporządzić. Najlepiej więc w sytuacji choćby podejrzenia zatrucia jak najszybciej skontaktować się z pogotowiem lub ośrodkiem ostrych zatruć, gdzie uzyskamy dalszą informację, jak należy postępować. W przypadku dzieci najlepiej niezwłocznie udać się do stacji pogotowia lub najbliższego szpitala.
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
