Objawy
Najbardziej dotkliwa dla pacjenta jest duszność – subiektywne odczucie braku powietrza. Ponadto obserwuje się czasem zmianę toru oddychania – oddech może być szybszy, głębszy, czasem zaś „przerywany”. Skóra i śluzówki mogą stać się sine. Taka osoba często odczuwa silny niepokój.
Sytuacje nagłe
Najbardziej martwiące i wymagające szybkiej interwencji – wezwania pogotowia ratunkowego (numery 999, 112), są te sytuacje, gdy duszność pojawia się nagle. Myślimy tu przede wszystkim o:
- zawale serca – zazwyczaj towarzyszy gniotący ból promieniujący do lewej ręki bądź żuchwy;
- odmie opłucnowej (dostanie się powietrza między płuco a ścianę klatki piersiowej) – często związana z urazem, ból jest ostry;
- zatorowości płucnej – towarzyszy ból i czasem krwioplucie, a w wywiadzie jest zapalenie żył głębokich;
- aspiracji ciała obcego bądź zadławieniu.
Zobacz też: Jak pomóc w zaburzeniach oddychania?
Chory układ oddechowy
Jako przyczyna duszności ma niejedno oblicze. Często towarzyszy astmie (w młodszym wieku) i przewlekłej obturacyjnej chorobie płuc (w starszym wieku, głównie u palaczy). Jest to zazwyczaj duszność nasilona na wydechu, przebiegająca napadowo. Choroby te wymagają leczenia, przede wszystkim lekami wziewnymi. Chory powinien je mieć przy sobie zawsze gdy udaje się poza swoje miejsce zamieszkania (zwłaszcza beta-mimetyki, np. salbutamol, fenoterol). Istotne jest też zapewnienie dostępu świeżego powietrza – otwarcie okien, drzwi itp.
Inne choroby, którym towarzyszy duszność to stany infekcyjne – zapalenia krtani, tchawicy, oskrzeli, płuc. W przypadku chorób krtani zazwyczaj mamy do czynienia z dusznością wdechową, zaś poniżej krtani dominuje duszność wydechowa bądź mieszana.
Nie można zapomnieć, że zaburzenia oddychania mogą oznaczać guzy nowotworowe.
Zobacz też: Czy duszność zawsze oznacza zawał serca?
Co jeszcze?
Wiemy już, że duszność powodują liczne choroby układu oddechowego oraz układu krążenia. Do tych drugich doliczmy także: niewydolność serca, wady zastawek serca, zaburzenia rytmu, kardiomiopatie, stany zapalne poszczególnych warstw serca itp. Co ponadto?
Pozostałych, rzadszych przyczyn jest tak wiele, że przekraczają ramy niniejszego opracowania. Wspomnijmy jednak o dwóch. Pierwszą jest niedokrwistość, której pierwszym objawem może być właśnie duszność. Drugą są zatrucia z nieszczelnych instalacji gazowych i węglowych – potencjalnie śmiertelne, wymagające szybkiej interwencji, a przede wszystkim szerokiego otwarcia okien w pomieszczeniu!
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
