To proste rozwiązanie powstało w latach 60. ubiegłego wieku na potrzeby NASA. Celem było osłonięcie sond kosmicznych przed promieniowaniem podczerwonym. Szybko okazało się, że koc termiczny może przydać się też na Ziemi. Koc termiczny używany jest w czasie akcji ratunkowych, ale możesz mieć z niego pożytek również na plaży, biwaku czy przy ognisku.
Spis treści:
- Koc termiczny – co to jest?
- Jak działa koc termiczny?
- Zastosowania koca termicznego
- Zalety i wady koca termicznego
- Koc termiczny w przypadku hipotermii to za mało
Koc termiczny – co to jest?
Koc termiczny (inaczej koc ratunkowy, folia NRC, folia termiczna albo folia izotermiczna) jest to lekka i cienka płachta z metalizowanego tworzywa sztucznego, a dokładniej polipropylenu. Inną potoczną nazwą koca termicznego jest określenie „folia życia”, ponieważ koc termiczny powszechnie stosuje się w ochronie przed wychłodzeniem organizmu, jest także podstawowym elementem apteczki pierwszej pomocy. We wszystkich sytuacjach, w których potrzebne jest zapobieganie wychłodzeniu ciała lub jego przegrzaniu sprawdzi się koc termiczny.
Jak działa koc termiczny i którą stroną go używać: srebrną czy złotą?
Podstawą działania koca termicznego jest termoizolacja, czyli zapobieganie wymianie energii cieplnej pomiędzy obiektami.
Ciało człowieka traci ciepło na kilka sposobów, poprzez:
- promieniowanie (czyli wydzielanie się ciepła z powierzchni skóry),
- konwekcję (kiedy chłodniejsze powietrze porusza się przy powierzchni skóry),
- przewodzenie (wymiana ciepła między obiektami o różnej temperaturze – doświadczasz tego, gdy zostawiasz ciepłe miejsce tam, gdzie siedziałeś),
- a także parowanie.
Działanie koca termicznego jest banalnie proste. Aby zapobiec hipotermii osobę poszkodowaną okrywa się szczelnie kocem termicznym. Materiał zapobiega utracie 90% ciepła ciała poprzez promieniowanie, dlatego folia sprawi, że ogrzewamy siebie swoim własnym ciepłem, które nie ulatuje do środowiska.
Ważne jest, aby poszkodowanego nie tyle nakryć kocem termicznym, co go dość szczelnie owinąć i odizolować od innych przedmiotów, przez które ciało może tracić ciepło.
Materiał, z którego wykonany jest koc termiczny, może też chronić przed nadmiernym absorbowaniem ciepła z otoczenia. Odbija nawet 80% promieniowania podczerwonego, dzięki czemu nie dopuszcza do przegrzania obiektów, które okrywa.
Której strony koca termicznego używać?
Folia, z które wykonany jest koc ratunkowy, zwykle z jednej strony pokryta jest srebrną warstwą, a z drugiej złotą.
Reguła użycia koca termicznego jest taka, że jeśli chcemy kogoś ogrzać, okrywamy go srebrną stroną do ciała. Jeżeli chcemy zapobiec przegrzaniu, to okrywamy srebrną stroną na zewnątrz, dzięki czemu promienie słoneczne lepiej odbijają się od powierzchni folii.
W nagłych sytuacjach wiele osób gubi się i nie wie, jak należy używać folii. Okazuje się, że to niepotrzebnie odciąga naszą uwagę od rzeczy ważniejszych, takich jak ratowanie, ponieważ niezależnie od tego, jak położymy folię, różnice w działaniu nie są zbyt znaczące.
Jeśli jednak chcemy wbić sobie do głowy zasadę użycia folii, możemy zapamiętać, że srebrna strona działa jak lusterko i odbija promienie. Odbija więc ciepło – wydzielane przez człowieka albo promieniowanie słoneczne.
Ratownicy radzą zapamiętać ważniejszą rzecz - aby w górach okrywać poszkodowanego złotą stroną na zewnątrz, ponieważ ta warstwa jest lepiej widoczna.
Przeczytaj też o tym, jak udzielić pomocy przy odmrożeniach.
Zastosowania koca termicznego
Koc termiczny może przydać się w różnych sytuacjach, gdzie trzeba udzielić pomocy poszkodowanemu: w wypadkach drogowych, w górach, akwenach wodnych, podczas akcji poszukiwawczych.
Obowiązkowo należy go zabrać na wyprawę survivalową, ale też na w góry i na żagle.
Innym zastosowaniem koca termicznego jest okrywanie pacjenta w czasie operacji w celu zapobiegania hipotermii śródoperacyjnej.
Folia sprawdzi się jako specjalny opatrunek podczas wypadków, np. kiedy dojdzie do przebicia płuca jako opatrunek zastawkowy albo opatrunek okluzyjny. Kocem termicznym można też zastąpić chustę do usztywniania kończyny, jeśli takiej nie mamy.
Ten prosty wynalazek można zastosować w sytuacjach niekoniecznie zagrażających zdrowiu czy życiu. Przyda nam się na plaży w wietrzny dzień albo po to, żeby ochronić się przed słońcem.
Koc termiczny jest wodoszczelny, więc możesz osłonić nim przedmioty przed deszczem. Posłuży do okrycia namiotu, gdy ten przecieka. Z koca termicznego można nawet wykonać prowizoryczny namiot. Można też zrobić osłonę przy ognisku, która będzie odbijać ciepło.
Jeśli potrzebujesz dodatkowej warstwy termoizolacyjnej, to koc termiczny możesz narzucić na śpiwór albo na ubranie podczas pieszej wędrówki.
Ratownicy uważają też, że zastosowanie folii ma aspekt psychologiczny. W pewnym stopniu poprawia komfort poszkodowanego, ponieważ ukrywa go przed spojrzeniami innych osób, i powoduje, że czuje się on bezpieczniej.
Koc termiczny używany jest także przez sportowców, aby zapobiec wychłodzeniu organizmu przed lub po zawodach.
Zalety i wady koca termicznego
Niewątpliwymi zaletami koca termicznego są:
- niewielkie rozmiary po spakowaniu,
- mała waga - waży zaledwie około 60 g,
- bardzo dobre właściwości termoizolacyjne,
- prostota użycia - wystarczy okryć poszkodowaną osobę,
- niska cena - folia kosztuje kilka złotych, jednak trzeba pamiętać, że jest to rzecz jednorazowa (można kupić folię wielorazową),
- wszechstronność – koc termiczny chroni zarówno przed przegrzaniem, jak i wychłodzeniem.
Do wad koca termicznego można zaliczyć to, że nie jest on wystarczająco efektywny w przypadku hipotermii, ponieważ nie ma właściwości ogrzewających. Folia łatwo się rwie, więc przeważnie jest to materiał jednorazowy. Traci też wtedy swoje zdolności termoizolacyjne.
Koc termiczny w przypadku hipotermii to za mało
Badania dowodzą, że mimo swoich zalet, koc termiczny traci na popularności w postępowaniu przy hipotermii na rzecz innych metod ogrzewania wychłodzonych osób. Alternatywą są np. specjalne pakiety grzewcze, ogrzewanie płynami, wielowarstwowe ubrania. Koc termiczny nie ogrzewa, lecz zapobiega utracie ciepła, dlatego w sytuacji znacznego wychłodzenia ciała będzie rozwiązaniem niewystarczającym. Jeśli chcemy zapobiec wychłodzeniu, pamiętajmy przede wszystkim o wielowarstwowej suchej odzieży o wysokiej termoizolacyjności i wodoodpornym obuwiu.
Źródła:
S. Chadwick, A. Gibson, Hypothermia and the use of space blankets: a literature review, doi: 10.1016/s0965-2302(97)90001-1,
E.Pikus, V.D. Hooper, Postoperative rewarming: are there alternatives to warm hospital blankets, doi: 10.1016/j.jopan.2009.12.004
Czytaj także:
Co spakować do plecaka ewakuacyjnego? Niezbędnik każdej rodziny na wypadek kryzysowych zdarzeń
Sposoby na oparzenia słoneczne - pierwsza pomoc, domowe metody, maści
Jakie są możliwe przyczyny sinych ust?
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
