Ugryzienie końskiej muchy jest bolesne. Występuje szczególnie w okresie wakacyjnym. Czas gojenia jest długi. Stosowanie repelentów nie zawsze jest skuteczne w zapobieganiu ugryzieniu gza, gdyż końska mucha jest dość odporna na ich działanie. Gzy często atakują duże zwierzęta, na przykład bydło, jednak ich ofiarą padają także ludzie.
Spis treści:
- Jak wygląda mucha końska, czyli giez?
- Jak wygląda rumień po ugryzieniu muchy końskiej?
- Ugryzienie muchy końskiej – objawy
- Gdzie i kiedy występuje mucha końska?
- Sposoby na ugryzienie muchy końskiej
- Czym smarować ugryzienie muchy końskiej?
- Czy ugryzienie muchy końskiej jest groźne? Choroby przenoszone przez gza
- Jak ochronić się przed ugryzieniem muchy końskiej?
Jak wygląda mucha końska, czyli giez?
Końska mucha, inaczej giez, zwana też jusznicą deszczową (łac. Haematopota pluvialis), to jeden z najbardziej uciążliwych owadów, które zagrażają nam latem. Charakteryzują się wydłużonym i wąskim tułowiem z ciemnymi pasami oraz brązowym wzorem na skrzydłach. Zwykle nie są większe niż 10-11 mm.
Samice gza łatwo rozpoznać po dużych, mieniących się na fioletowo oczach z charakterystycznymi szlaczkami. To właśnie samice końskiej muchy boleśnie kąsają zwierzęta i ludzi (samce nie są groźne).
fot. Końska mucha (giez)/Adobe Stock, Henk
Warto też wiedzieć, że mianem „końska mucha” potocznie określa się grupę owadów, nie tylko gza.
Końską muchą określamy grupę kilku owadów. Nie są ze sobą spokrewnione, lecz wyglądają podobnie, gdyż są duże, wyglądają nieco groźnie i mogą kąsać. Wśród nich wymienia się łowiki, duże, czarne muchy z rodziny rączycowatych, ścierwice, bąki (czyli rodzina muchówek), niektóre gatunki z rodziny bzygowatych oraz jusznicę deszczową. Ta ostatnia najczęściej jest określana mianem końskiej muchy
– wyjaśnia dr n. med. Małgorzata Marcinkiewicz, dermatolog, wenerolog z Centrum Medycznego Damiana.
fot. Ugryzienie końskiej muchy potrafi być bardzo bolesne/Adobe Stock, Schmutzler-Schaub
Jak wygląda rumień po ugryzieniu muchy końskiej ?
Ugryzienie końskiej muchy charakteryzuje się opuchlizną i swędzeniem spowodowanym jadem owada. Zaczerwienienie w miejscu ugryzienia może się powiększać, a temperatura tego obszaru ciała wzrastać. Rumień po ugryzieniu gza utrzymuje się od 4 dni do 2 tygodni i ma wielkość ok. 3 cm (lub więcej). Z czasem zmienia kolor na bardziej czerwony, a nawet granatowy.
Najbardziej niebezpieczne są samice muchy końskiej. Atakują, by zdobyć krew dla larw i jaj. Mechanizm jej pobierania brzmi drastycznie (mucha nacina skórę i zlizuje krew), a samo ukąszenie jest dość bolesne, gdyż odbywa się bez substancji znieczulającej.
Mucha ma w tym pewien cel: ugryziony żywiciel nie koncentruje się bowiem na zabiciu owada, lecz na bolącym nakłuciu. Giez ma więc czas, aby spokojnie odlecieć lub wręcz zaatakować ponownie i wyssać więcej krwi. Jednorazowo może jej wyssać nawet mililitr.
Jedynie samice atakują ludzi i zwierzęta w poszukiwaniu krwi, by wyżywić potomstwo. Są przy tym bardzo zawzięte. Taktyka polega na zranieniu ofiary i odwróceniu jej uwagi, by ponownie przypuścić atak, gdy ta najmniej się tego spodziewa
– dodaje dr n. med. Małgorzata Marcinkiewicz.
fot. Ugryzienie końskiej muchy/Adobe Stock, ISENGARD
Ugryzienie muchy końskiej – objawy
Głównym objawem ugryzienia gza jest miejscowy bolesny odczyn. W niektórych przypadkach pojawia się pęcherz lub bąbel.
Ślina końskiej muchy nie zawiera substancji znieczulającej (jak ma to miejsce u komara), przez co ukąszenie jest bolesne, za to obfituje w substancję rozrzedzającą krew. Dochodzi do odczynu zapalnego, co objawia się rumieniem, obrzękiem i uciepleniem skóry wokół ukąszenia gza. Dołącza się także silny świąd
– mówi dr n. med. Małgorzata Marcinkiewicz.
Swędzenie po ugryzieniu końskiej muchy jest silniejsze niż na przykład po ukłuciu komara – warto jednak powstrzymywać się przed jego drapaniem, aby nie rozszerzać stanu zapalnego.
Reakcja alergiczna po ukąszeniu gza – objawy
Ugryzienie końskiej muchy w rzadkich przypadkach może wywołać reakcję alergiczną. Wówczas obrzęk jest duży, występuje pokrzywka, czyli swędzące bąble, a w skrajnych przypadkach mogą pojawić się objawy ogólnoustrojowe, trudności w oddychaniu czy osłabienie, które wymagają pilnej pomocy medycznej.
Ukąszenie w okolicy głowy lub szyi warto pokazać lekarzowi. Udajmy się też do specjalisty, jeśli rumień nie znika lub znacząco się powiększa.
Gdzie i kiedy występuje końska mucha?
Na ugryzienie końskiej muchy jesteśmy narażeni szczególnie w okresie letnim, od czerwca do sierpnia, w ciągu dnia. Owad lubi wilgoć, dlatego często występuje przy zbiornikach wodnych, przy rzekach, jeziorach, basenach, w wilgotnych lasach, ale też stajniach i oborach. Atakuje nie tylko ludzi, ale też zwierzęta domowe, boleśnie kłując.
Gzy są najbardziej aktywne w upalne, wilgotne dni. Wabi je wilgoć – często pojawiają się, gdy wychodzimy z wody (na przykład z jeziora) lub jesteśmy spoceni. Gzy przyciąga także dwutlenek węgla, ciepło, ruch i świecące powierzchnie.
Sposoby na ugryzienie muchy końskiej
Aby ugryzienie muchy końskiej szybciej się goiło, przede wszystkim nie wolno drapać miejsca ugryzienia. Możemy je natomiast obłożyć lodem i schładzać, a także posmarować maścią na ukąszenia. Polecane są też okłady rumiankowe i ze śmietany bądź zsiadłego mleka, sok z babki lancetowatej i wapno.
Jeśli będziemy drapać ugryzienie, stan zapalny potrwa dłużej. W innym przypadku toksyna zneutralizuje się i nie będzie powikłań. Z czasem rumień będzie się zmniejszał.
Warto pamiętać, by nie rozdrapać zmiany skórnej, w przeciwnym razie może dojść do nadkażenia bakteryjnego. Stan zapalny utrzymuje się między 5 a 14 dni. Pojedyncze ukąszenie nie jest groźne dla zdrowia. Niebezpieczny jest atak licznych jusznic zwabionych krwią i potem. Wówczas może dojść do reakcji alergicznej. W przypadku wątpliwości lub pogorszenia samopoczucia i ogólnego stanu należy skonsultować się z lekarzem
– mówi dr n. med. Małgorzata Marcinkiewicz.
Czym smarować ugryzienie muchy końskiej?
Ugryzienie muchy końskiej najlepiej posmarować preparatem przeciwświądowym lub przeciwhistaminowym dostępnym w aptekach bez recepty (np. żel z dimetyndenem). Dostępne są również plastry na ukąszenia owadów, które sprawdzą się szczególnie u dzieci.
Silniejszym preparatem do smarowania na ugryzienie gza jest maść z hydrokortyzonem. Działa ona przeciwzapalnie, przeciwobrzękowo i łagodzi swędzenie. Jednak bez konsultacji z lekarzem może być stosowany dopiero u dzieci powyżej 12 roku życia.
Łagodne działanie uśmierzające swędzenie mają preparaty z aloesem oraz kalaminą, a także z mentolem (np. amol). Przed nałożeniem preparatu na skórę należy umyć ją wodą z mydłem. Można też nanieść płyn antyseptyczny.
Niektórzy polecają też domowe środki takie jak:
- miód – przyspiesza gojenie ran, działa przeciwbakteryjnie i przeciwzapalnie,
- ocet jabłkowy – łagodzi swędzenie; należy wcześniej rozcieńczyć,
- soda – zmniejsza obrzęk i swędzenie,
- napar z szałwii lub rumianku – działa przeciwzapalnie i przeciwbakteryjnie,
- olejek z drzewa herbacianego – ma właściwości antyseptyczne; należy go wcześniej rozcieńczyć.
Czy ugryzienie muchy końskiej jest groźne? Jakie choroby przenosi giez?
Ugryzienie gzy zazwyczaj nie jest groźne. Trzeba jednak mieć na uwadze, że w wyjątkowych przypadkach może wywołać wstrząs anafilaktyczny. Bywa też, że gzy przenoszą larwy pasożytów, a nawet groźne choroby, np. boreliozę, wąglika czy polio.
Jak ochronić się przed ugryzieniem muchy końskiej?
W zapobieganiu ugryzieniu muchy końskiej najlepiej sprawdzą się spraye na bazie DEET, permetryny lub pyretryny, a także kocimiętki. Najprostszym sposobem na ochronę przed kontaktem z tymi owadami jest też unikanie miejsc, w których występują, a także noszenie odpowiedniej odzieży (przede wszystkim długich rękawów, ponieważ gzy najczęściej kąsają ramiona). Na drzwiach i oknach domów warto założyć też siatki, które chronią przed dostaniem się owadów do środka – szczególnie jeśli mieszkamy na terenach podmokłych lub leśnych.
Czytaj także:
Ukąszenia owadów na zdjęciach. Sprawdź, co cię ugryzło i jakie środki zastosować
Są gorsze niż komary. Jak leczyć ugryzienia meszek i jak się przed nim chronić?
Ugryzienie kuczmana jest mylone z ukąszeniem komara. Kuczmany mogą przenosić groźne choroby
Ugryzienie pająka – jak wygląda, czy jest niebezpieczne, co stosować?
Absolwentka Wydziału Lekarskiego oraz Studiów Doktoranckich Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego. Stypendystka prestiżowego Stypendium Otto-Braun-Falco. Poza diagnostyką i leczeniem chorób skóry od kilku lat specjalizuje się w wykonywaniu zabiegów z zakresu dermatologii estetycznej. Doświadczenie i umiejętności w tej dziedzinie zdobywała na licznych kursach i szkoleniach. Ukończyła 2-letnie szkolenie z zakresu medycyny estetycznej w Międzynarodowym Centrum Kształcenia Medycyny Anti-Aging. Pracuje w Centrum Medycznym Damiana.
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
