Jak postępować przy reakcji alergicznej? Pierwsza pomoc krok po kroku

reakcja alergiczna - co robić fot. Adobe Stock, Andrey Popov
Co zrobić w przypadku reakcji alergicznej? To zależy od nasilenia objawów. Przy łagodnej alergii często wystarczą leki przeciwhistaminowe dostępne bez recepty w aptekach. Jeśli objawy są silniejsze, konieczne może być podanie leków rozszerzających oskrzela lub adrenaliny i wezwanie pogotowia ratunkowego.
/ 22.07.2022 12:32
reakcja alergiczna - co robić fot. Adobe Stock, Andrey Popov

Spis treści:

  1. Reakcja alergiczna - jak powstaje?
  2. Objawy reakcji alergicznej
  3. Łagodna reakcja alergiczna - co robić?
  4. Reakcja alergiczna - co robić? Astma oskrzelowa
  5. Reakcja alergiczna - co robić? Wstrząs anafilaktyczny
  6. Jak podać adrenalinę?

Reakcja alergiczna - jak powstaje?

Alergią nazywamy reakcję układu immunologicznego, w mechanizmie której wydzielane zostają przeciwciała typu IgE. Uwalniane z komórek mediatory reakcji alergicznej, jak histamina i inne hormony, mogą dawać odczyn miejscowy lub uogólniony i od tego, gdzie zadziałają i z jaką siłą, zależy rozwój objawów.

Jakie są objawy reakcji alergicznej?

Objawy alergii bywają różne u różnych osób, więc reakcja na dany antygen występująca u jednej osoby nie będzie taka sama, jak u innej, nawet jeśli uczulone są na tę samą substancję.

O alergii mogą świadczyć takie objawy, jak:

  • pokrzywka,
  • wysypka na skórze,
  • świąd skóry,
  • łzawienie,
  • kichanie,
  • wodnisty wyciek z nosa,
  • świąd ust, języka, nosa,
  • nudności lub wymioty,
  • ból brzucha,
  • skurcze brzucha,
  • biegunka,
  • senność, osłabienie,
  • chrypka, 
  • kaszel,
  • świszczący oddech,
  • duszność,
  • obrzęk,
  • bladość lub zaczerwienienie skóry,
  • utrata przytomności. 

Jak widać, objawy alergii są bardzo zróżnicowane. A od ogólnego stanu osoby uczulonej zależy scenariusz postępowania i pomocy. Niebezpiecznym objawem w przypadku niektórych alergii, na przykład na orzechy czy jad owadów, jest z pewnością puchnięcie narządów głowy i szyi. Jeśli dojdzie do obrzęku języka czy krtani, to jest to stan zagrożenia życia – najważniejsza jest wtedy szybka reakcja i wezwanie pogotowia ratunkowego.

Łagodna reakcja alergiczna - co robić?

Zazwyczaj reakcje alergiczne są łagodne i dotyczą ograniczonej okolicy ciała. Jako obserwator lub pomocnik osoby chorej przede wszystkim odizoluj ją od źródła alergenu. Jeśli ma przy sobie leki przeciwalergiczne, jest to czas, by je zastosować. Przyjęcie leku przeciwhistaminowego pomoże zwalczać obrzęk i swędzenie oraz ułatwi oddychanie. Można też dodatkowo podać wapń na alergię w syropie. Leki na alergię bez recepty są dostępne m.in. w postaci maści, żelu, kropli czy sprayów do nosa.

Przeczytaj też: Opuchlizna po ukąszeniu osy u dziecka i dorosłego – co robić

Reakcja alergiczna - co robić? Astma oskrzelowa

Reakcja alergiczna może też wiązać się z wystąpieniem duszności astmatycznej. W przypadku zaostrzenia astmy oskrzelowej, objawiającego się dusznością, świszczącym oddechem lub kaszlem, postępuj zgodnie z tą instrukcją:

  1. W miarę możliwości odizoluj poszkodowanego od alergenu.
  2. Następnie należy podać leki zgodnie z planem ustalonym przez lekarza. Podaje się na ogół krótko działający lek rozszerzający oskrzela. 
  3. Wezwij pogotowie ratunkowe.
  4. Pomóż przyjąć choremu pozycję ułatwiającą oddychanie: siedzącą lub stojącą z oparciem rąk o stół lub parapet otwartego okna. 
  5. Ważne jest umożliwienie dopływu świeżego powietrza.
  6. Postaraj się uspokoić poszkodowanego.
  7. Pozostań z chorym do czasu przyjazdu pogotowia.
  8. Obserwuj go, a w razie zatrzymania oddechu, przeprowadź resuscytację

Każdy alergik powinien mieć ściśle ustalony plan działania na wypadek wystąpienia objawów choroby. Najlepiej, aby były to w sposób czytelny wypisane w punktach kolejne kroki postępowania. Dzięki temu można uniknąć niepokoju i nerwów w sytuacji awaryjnej, i skoncentrować się na pomocy. 

Reakcja alergiczna - co robić? Wstrząs anafilaktyczny

Wstrząs anafilaktyczny jest terminem określającym bardzo szybkie i gwałtowne pojawienie się objawów, które mogą zagrażać życiu. Rozszerzenie naczyń powoduje spadek ciśnienia tętniczego, a przez to zmniejszenie ukrwienia narządów, w tym mózgu i serca. W zależności od stanu, pacjent może być blady lub czerwony, spocony lub suchy, splątany, zdenerwowany lub nieprzytomny.

Pierwsza pomoc w przypadku wstrząsu anafilaktycznego polega na:

  1. W przypadku użądlenia, ostrożnym usunięciu żądła, z zachowaniem uwagi, aby nie wycisnąć jadu z pęcherzyka jadowego.  
  2. Podaniu odpowiednich leków na reakcję alergiczną, które chory posiada (np. adrenalina). Należy bezwzględnie zastosować adrenalinę w przypadku poważnych objawów alergii.
    Wskazaniem do podania adrenaliny są objawy z co najmniej dwóch układów, czyli np. pokrzywka i duszność; łzawienie, kichanie i wymioty; albo ciężkie objawy z jednego układu, np. obrzęk w obrębie głowy, który stanowi zagrożenie życia.
  3. Wezwaniu pogotowia.
  4. Ułożeniu poszkodowanego z nogami uniesionym delikatnie do góry, gdy czuje się osłabiony.
  5. Usunięciu wszelkich rzeczy, które mogą powodować ucisk, poluzowanie kołnierzyka, krawatu, zdjęcie naszyjnika itp. 
  6. Przyłożeniu zimnego kompresu w miejscu użądlenia, jeśli było ono przyczyną reakcji alergicznej. 
  7. Pozostaniu z poszkodowanym do czasu przyjazdu pogotowia.
  8. W razie potrzeby rozpoczęciu resuscytacji

Zadzwoń po pogotowie, jeśli masz jakiekolwiek wątpliwości co do stanu pacjenta, jeśli stracił przytomność, nie może oddychać, ma narastający obrzęk okolicy twarzy. U poszkodowanego, który nie oddycha, należy zastosować masaż serca i sztuczne oddychanie w algorytmie 30:2.

Jak podać adrenalinę w przypadku reakcji alergicznej?

Adrenalinę w przypadku reakcji alergicznej podaje się domięśniowo, najlepiej w przednio-boczną część uda (w mięsień czworogłowy) zgodnie z instrukcją zamieszczoną w ulotce leku. Osoby, u których rozpoznano ciężką alergię, powinny mieć przy sobie adrenalinę (epinefrynę) najczęściej w postaci ampułko-strzykawki lub EpiPena. Ampułko-strzykawka to strzykawka z igłą i odmierzoną dawką adrenaliny, EpiPen to wstrzykiwacz, za pomocą którego lek podawany jest automatycznie. 

Wykorzystano fragmenty artykułu lek. Ewy Prokop, którego treść została pierwotnie opublikowana 01.09.2011.

Czytaj także:
Co może być przyczyną nagłego obrzęku twarzy? Sposoby leczenia opuchlizny
Ukąszenie osy – objawy łagodne i groźne, pierwsza pomoc, rumień po użądleniu [WYWIAD]
Czy ugryzienie szerszenia jest śmiertelne? Objawy i pierwsza pomoc po użądleniu

Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!

Redakcja poleca

REKLAMA