Wstrząs hipowolemiczny – jak go rozpoznać?
W przypadku wstrząsu hipowolemicznego życie chorego zależy od sprawnego rozpoznania i odpowiedniego postępowania osoby, która próbuje pomóc. Choć bardzo często wstrząs hipowolemiczny jest spowodowany utratą krwi, to równie dobrze może być skutkiem intensywnej biegunki czy wymiotów.
Czym jest wstrząs hipowolemiczny?
Wstrząs hipowolemiczny jest stanem, w którym dochodzi do masywnego obniżenia skurczowego ciśnienia tętniczego poniżej 90mmHg (prawidłowo wynosi ono ok. 120 mmHg). Przyczyną jest zmniejszenie się objętości krwi w układzie naczyniowym.
Najczęściej wynika to nadmiernej utraty krwi w wyniku krwotoku. Równie często jednak wstrząs hipowolemiczny jest powikłaniem stanu odwodnienia. Dlatego w stanach takich jak biegunka, wymioty, wielomocz lub nadmierne pocenie ważne jest aby chory stale przyjmował płyny – najlepiej wodę, aby nie dopuścić do odwodnienia.
Zobacz też: Niebezpieczne następstwa wstrząsu
Oznaki wstrząsu
W powyższych stanach oraz w przypadku krwotoku należy uważnie obserwować czy nie pojawiają się pierwsze oznaki rozwijającego się wstrząsu.
Naszą uwagę powinno zwracać nietypowe zachowanie chorego – nadmierna senność, dezorientacja co do miejsca i czasu, blada, zimna i wilgotna skóra oraz bardzo niskie ciśnienie tętnicze krwi (ok 90/40 mmHg przy prawidłowej wartości 120/80 mmHg).
W przypadku, gdy zostaną aktywowane mechanizmy obronne mające na celu ochronę narządów ważnych dla życia, dochodzi do przyśpieszenia oddechu i bicia serca. Tętno w tętnicach może być słabo wyczuwalne.
Wezwij pogotowie!
Postępowanie z takim chorym sprowadza się do jak najszybszego wezwania pogotowia, ponieważ wstrząs jest stanem bezpośredniego zagrożenia życia.
W czasie oczekiwania na przyjazd karetki powinno się uspokoić chorego. Polecić mu aby ułożył się wygodnie – o ile to możliwe dobrze jest unieść nogi ponad poziom klatki piersiowej. Nie można tego robić jeśli podejrzewa się uraz kręgosłupa lub złamanie nogi.
W przypadku, gdy wstrząs jest spowodowany krwawieniem, należy je zatamować.
Zobacz też: Co to jest wstrząs kardiogenny?
Jak ułożyć chorego?
Jeśli chory traci przytomność, trzeba ułożyć go w pozycji bezpiecznej tzw. bocznej ustalonej. Warto zabezpieczyć go przed wychłodzeniem (np. poprzez okrycie kocem termicznym). Jednocześnie należy być gotowym do rozpoczęcia resuscytacji (masażu serca naprzemiennie ze oddychaniem usta-usta), jeśli doszłoby do zatrzymania krążenia.
Podsumowując: znajomość objawów wstrząsu pozwala wstępnie rozpoznać stan wstrząsu hipowolemicznego, a opisane wyżej postępowanie zwiększa szanse chorego na przeżycie.