Spis treści:
- Czym jest złamanie kości sklepienia czaszki?
- Kiedy dochodzi do złamania kości sklepienia czaszki?
- Złamanie kości sklepienia czaszki – rodzaje
- Objawy złamania kości sklepienia czaszki
- Złamanie kości sklepienia czaszki – pierwsza pomoc
- Złamanie kości sklepienia czaszki – diagnostyka
- Złamanie kości sklepienia czaszki – leczenie
- Czy pęknięta czaszka się zrasta?
- Zapobieganie złamaniom czaszki
Czym jest złamanie kości sklepienia czaszki?
Złamanie kości sklepienia czaszki dotyczy górnej części czaszki (mózgoczaszki), a dokładniej kości chroniących mózg w okolicach czoła, po bokach, od góry lub z tyłu. Sklepienie czaszki tworzą:
- kość czołowa,
- obie kości skroniowe,
- obie kości ciemieniowe,
- część kości potylicznej.
Mózgoczaszka składa się nie tylko ze sklepienia, ale też podstawy czaszki. Kości sklepienia są połączone tzw. szwami.
Do złamania kości sklepienia czaszki na ogół dochodzi wskutek zderzenia z dużą siłą z twardą powierzchnią lub przedmiotem, ale też np. w wyniku wybuchu. Złamanie może objąć jedną kość, albo zacząć się między szwami i rozciągnąć na sąsiadujące kości.
Przyczyny złamania kości sklepienia czaszki
Kości czaszki są wyjątkowo twarde, dlatego potrzeba bardzo dużej siły, aby doszło do ich złamania. Przyczynami złamania czaszki mogą być:
- wypadek samochodowy,
- upadek w wysokości,
- celowe uderzenie w głowę,
- strzał w głowę.
Złamanie kości sklepienia czaszki jest urazem pierwotnym, czyli takim, który powstał w wyniku urazu mechanicznego.
U noworodków złamanie czaszki może być skutkiem uderzenia głową o kość w łonie matki albo użycia kleszczy w czasie porodu. U niemowląt złamania takie świadczą najczęściej o zaniedbaniach, stosowaniu przemocy lub upadku. U dorosłych główne przyczyny to wypadki samochodowe i przemoc fizyczna.
Rodzaje złamań sklepienia czaszki
Rozróżniamy różne rodzaje złamań sklepienia:
- złamanie otwarte – niebezpieczne, ponieważ dochodzi w nich do uszkodzenia opony twardej i otwarcia drogi patogenom,
- złamanie zamknięte – nie dochodzi do uszkodzenia opony twardej,
- złamania linijne (stabilne) – nie wymagają specjalnego leczenia,
- złamania z wgnieceniem (niestabilne) – urazy ryzykowne, w których doszło do przemieszenia się odłamów kostnych w głąb jamy czaszki.
Objawy złamania kości sklepienia czaszki
Do podstawowych objawów, które mogą świadczyć o złamaniu kości sklepienia czaszki, należą:
- krwawienie z rany głowy,
- ból głowy,
- krwiak widoczny na skórze głowy,
- siniak w okolicach nasady nosa lub siniaki pod oczami,
- wyciek przezroczystego lub różowego płynu z rany (może świadczyć o uszkodzeniu opon mózgowych i wydobyciu się płynu mózgowo-rdzeniowego),
- obrzęk wokół urazu.
Objawy złamania czaszki zależą głównie od stopnia uszkodzenia mózgu. Mogą wystąpić również:
- utrata przytomności,
- zawroty głowy,
- nudności,
- wymioty,
- sztywność karku,
- zaburzenia widzenia,
- zaburzenia równowagi,
- zaburzenia orientacji,
- amnezja (poszkodowany nie wie, jak doszło do wypadku),
- zaburzenia kontaktu słowno-logicznego,
- zaburzenia świadomości,
- spowolnione lub przyspieszone tętno.
Złamanie kości sklepienia czaszki – pierwsza pomoc
Zanim na miejsce wypadku dotrze fachowa pomoc, osobie poszkodowanej, u której podejrzewamy złamanie czaszki, należy udzielić pomocy:
- W pierwszej kolejności trzeba sprawdzić podstawowe funkcje życiowe poszkodowanego, a następnie wezwać pogotowie ratunkowe. Jeżeli jest potrzeba, należy przeprowadzić masaż serca i sztuczne oddychanie.
- Następnie unieruchamiamy głowę i odcinek szyjny kręgosłupa (za pomocą kołnierza ortopedycznego lub na przykład ubrania).
- Jeśli to możliwe pozostaw osobę, która doznała urazu, w tej pozycji, w której ją zastałeś (próba ułożenia poszkodowanego w pozycji bocznej może pogorszyć jego stan).
- Chorego można obrócić na bok, jeżeli głowa i szyja są unieruchomione, np. gdy występują wymioty (jest to konieczne, aby nie doszło do zachłyśnięcia).
- Nie usuwaj fragmentów kości i ciał obcych, które wystają z rany.
- Jeżeli poszkodowany ma rany głowy, zabezpieczamy je przy pomocy jałowych opatrunków.
- W przypadku otwartego złamania czaszki najprawdopodobniej dojdzie do krwawienia i wyciekania płynu mózgowo-rdzeniowego. Ranę taką należy zabezpieczyć przed zanieczyszczeniem, ale nie uciskać!
- Po wykonaniu wyżej wymienionych czynności okrywamy poszkodowanego kocem termicznym lub własnym ubraniem, by utrzymać prawidłową ciepłotę ciała.
Złamanie kości sklepienia czaszki – diagnostyka
W przypadku urazu głowy i podejrzenia złamania czaszki wykonuje się tomografię komputerową. Diagnoza opiera się nie tylko na wynikach badań obrazowych, ale również na analizie objawów. Dlatego poszkodowanego musi obejrzeć lekarz. Przewaga tomografii nad badaniem rentgenowskim polega na tym, że tomografia pozwala uwidocznić nie tylko struktury kostne, ale również tkanki miękkie, mózg. Czasami wykorzystuje się też rezonans magnetyczny MRI.
Złamanie kości sklepienia czaszki – leczenie
Leczenie szpitalne złamania sklepienia czaszki zależy od rozległości urazu i objawów. Jeżeli doszło do złamania liniowego i nie ma objawów neurologicznych, to nie jest wymagane specjalistyczne leczenie. Stosuje się wtedy leki przeciwbólowe oraz zalecana jest wizyta kontrolna. W innych przypadkach leczenie złamania może obejmować jedynie założenie opatrunku lub interwencję chirurgiczną (jeśli doszło do zakażenia rany albo przemieszczenia kości do jamy czaszki). Niekiedy podaje się leki przeciwpadaczkowe oraz antybiotyki.
Czy pęknięta czaszka się zrasta?
Pęknięta czaszka zrasta się, jednak powoli, ponieważ ten proces w przypadku dużych mas kostnych wymaga czasu. Zrośnięcie się kości czaszki może zająć 3-6 miesięcy, a w bardziej skomplikowanych przypadkach nawet kilka lat. U dzieci urazy goją się szybciej niż u dorosłych.
Zapobieganie złamaniom czaszki
Złamaniom kości sklepienia czaszki można zapobiegać poprzez:
- noszenie kasku w czasie uprawiania sportów, jazdy na rowerze, motocyklu,
- noszenie kasku w pracy wymagającej osłony głowy, np. w budownictwie,
- przestrzeganie bezpieczeństwa na drodze.
Profilaktyka jest w tym przypadku dużo prostsza niż późniejsze leczenie.
Czytaj także:
Uczucie ucisku w głowie po uderzeniu - przyczyny i postępowanie
Wstrząs mózgu – objawy, diagnostyka, wstrząs u dziecka
Ból głowy - rodzaje i przyczyny różnych rodzajów bólu głowy
Na czym polega trepanacja czaszki?
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
