Spis treści:
- Pierwotne i wtórne rodzaje bólu głowy
- Migrenowy ból głowy
- Napięciowy ból głowy
- Klasterowy ból głowy
- Kiedy ból głowy powinien zaniepokoić?
Ból głowy przynajmniej raz przytrafił się każdemu. Niestety, choć popularny, często trudno poznać jego przyczynę. W literaturze opisano aż 300 rodzajów bólu głowy. Do najczęstszych przyczyn dolegliwości należą przemęczenie i wyczerpanie psychiczne, zmiany chorobowe dotyczące miejsc zlokalizowanych w obrębie głowy, np. zapalenie ucha lub zatok, zmiany naczyniowe lub zaburzenia krążenia mózgowego.
Odczuwanie bólu głowy zależy m.in. od:
- indywidualnego progu, przy którym uznajemy jakiś bodziec za bolesny,
- tolerancji na ból, czyli górnej granicy jego intensywności, jaką jesteśmy w stanie wytrzymać,
- wcześniejszych doświadczeń (czy bóle występowały wcześniej często i jak były silne),
- czynników modulujących - nastroju, pogody, pory dnia (jeśli mamy obniżony nastrój, możemy odczuwać ból silniej niż w innych okolicznościach. Ból odczuwamy także mocniej w nocy).
Pierwotne i wtórne rodzaje bólu głowy
Bóle głowy to jedna z najbardziej dokuczliwych dolegliwości zdrowotnych. Od czasu do czasu borykają się z nimi niemal wszyscy. Niestety część z nas cierpi na nie na co dzień. Tylko 20% z nich to objaw innego schorzenia. Większość (80%) to dolegliwość sama w sobie, którą należy zdiagnozować i leczyć. Rzadko zagrażają życiu, ale potrafią obniżyć jego jakość.Przyczyny bólu głowy są bardzo różnorodne. W pierwszej kolejności trzeba ustalić, czy jest to:
- ból pierwotny, tzw. samoistny, który jest dolegliwością samą w sobie.
- ból wtórny, tzw. objawowy, który jest objawem innego problemu zdrowotnego, stanu czy choroby.
Do najczęściej występujących rodzajów pierwotnego bólu głowy należą:
Do rodzajów wtórnego bólu głowy należą np.:
- ból po nadużyciu alkoholu,
- ból przy infekcji np. ucha, zatok,
- ból przy nadciśnieniu tętniczym,
- ból przy miażdżycy,
- ból przy chorobach oczu,
- ból przy menopauzie
- ból przy urazach głowy.
Migrenowy ból głowy
Migrena, to silny, nawracający, najczęściej jednostronny, pulsujący ból głowy, który trwa od 4 do 72 godzin. Jest jednym z najczęstszych schorzeń neurologicznych. Dotyka ok. 4,5 miliona Polaków. Trzykrotnie częściej na migrenę cierpią kobiety. Migrena może pojawiać się nawet u dzieci. Może występować w dwóch wersjach: z aurą (20% przypadków) i bez aury (80% przypadków).
Przyczyny migreny są słabo poznane. Najczęściej określa się je jako uwarunkowaną genetycznie predyspozycję do nadmiernych reakcji neuronaczyniowych. W 60-65% ma charakter dziedziczny. Jeśli jedno z rodziców na nią cierpiało, prawdopodobieństwo, że wystąpi u dziecka wynosi 45%. Gdy oboje, ryzyko wynosi już 75%.
Typowy atak migreny objawia się dwoma spośród pięciu objawów:
- jest jednostronny,
- pulsujący,
- nasila się w trakcie aktywności fizycznej,
- towarzyszą mu nudności i/lub wymioty,
- występuje nadwrażliwość na światło i/lub dźwięk i/lub zapachy.
W 20% przypadków atak migreny poprzedza tzw. aura, która trwa od kwadransa do godziny. Wówczas pojawiają się:
- zaburzenia widzenia (np. mroczki, zygzaki),
- czasami przejściowe niedowidzenie,
- zaburzenia mowy,
- zaburzenia czucia w obrębie twarzy.
Niekiedy zdarza się, że atak migreny kończy się na aurze.
Aby rozpoznać migrenę, najlepiej zgłosić się do lekarza neurologa, który przeprowadzi wywiad lekarski, poleci wykonanie badań specjalistycznych, np. tomografii komputerowej lub rezonansu magnetycznego, poprosi o prowadzenie dzienniczka, w którym należy zapisywać daty, czas trwania i wszystkie objawy towarzyszące atakowi migreny.
Jeśli ból ma charakter migrenowy, specjaliści zalecają:
- unikać czynników wywołujących i nasilających atak (to może być np. stres lub konkretne pokarmy, jak kawa, wino, ser, czekolada)
- jak najszybciej zażyć lek przeciwbólowy. Jeśli są nudności lepszy będzie czopek. W niektórych przypadkach pomaga paracetamol lub kwas acetylosalicylowy. Migrenę leczy się też innymi niesteroidowymi lekami przeciwzapalnymi, tryptanami, alkaloidami sporyszu, lekami przeciwwymiotnymi i uspokajającymi,
- wypić herbatę z imbirem,
- odłożyć cięższe zajęcia na później,
- odpocząć w ciemnym, cichym i dobrze przewietrzonym pokoju,
- uciskać palcami tętnice skroniowe lub założyć na głowę ciaśniejszą opaskę.
Napięciowy ból głowy
Napięciowy ból głowy dotyka ok.15% ludzi na całym świecie. Obok migreny jest najczęściej występującym samoistnym bólem głowy. Częściej dokucza kobietom. Jego przyczyny nie są do końca znane. Podejrzewa się, że mogą go powodować przykurcz i napięcie mięśni karku, czasem twarzy i ramion. Dlatego pojawia się często, gdy jesteśmy podani presji. Denerwujemy się z powodu nawału pracy, egzaminów, nie wyśpimy się i jesteśmy przemęczeni obowiązkami.
Napięciowy ból głowy charakteryzuje się tym, że:
- nie jest silny,
- odczuwa się go jak zaciskającą się na głowie obręcz,
- czasem trwa kilka minut, ale może powtarzać się kilkakrotnie w ciągu doby, a innym razem trwa bez przerwy przez kilka dni,
- często występuje tylko w obrębie skroni i czoła (choć może obejmować całą głowę, szyję i kark),
- nie towarzyszy mu z reguły nadwrażliwość na światło czy dźwięk,
- bardzo rzadko pojawiają się przy nim nudności.
Napięciowe bóle głowy stają się czasami chroniczne i występują tygodniami, miesiącami, a nawet latami.
Ogromną pomocą przy walce z napięciowymi bólami głowy są obserwacje swoich zwyczajów. W leczeniu najczęściej stosuje się leki przeciwbólowe, również z kofeiną. Jednak często skuteczniejsze okazują się techniki relaksacji, rozluźniające.
W napięciowych bólach głowy mogą pomóc:
- spędzanie czasu na świeżym powietrzu,
- unikanie stresujących sytuacji i pozytywne myślenie,
- łagodne leki uspokajające,
- częste zmiany pozycji w trakcie w trakcie wykonywania monotonnych czynności, np. prasowania,
- podzielenie się z bliskimi swoimi zmartwieniami,
- masowanie karku i głowy,
- wcieranie w skronie olejku miętowego,
- chłodny kompres na czoło.
Klasterowy ból głowy
Ból głowy klasterowy występuje rzadziej niż migrena czy ból napięciowy. Cierpi na niego ok. 200 tys. osób w Polsce, głównie mężczyzn. Pojawiają się nawet określenia, że jest "męską" odmianą migreny. Wiadomo, że jego przyczyną są zaburzenia naczyniowe w obrębie czaszki wywołane np. wypiciem alkoholu lub zażyciem leków, które rozszerzają naczynia krwionośne (np. nitratów, czyli leków nasercowych). Gwałtownie rozkurczające się naczynia uciskają na sąsiadujące tkanki i wywołują nagły i gwałtowny ból. Trudno mu zapobiec i trudno go zwalczać.
Jest bardzo charakterystyczny:
- silny i nagły,
- trwa od kilkunastu do kilkudziesięciu minut,
- zwykle w ciągu doby występuje kilka napadów,
- napady powtarzają się przez kilka-kilkanaście tygodni, po czym znikają na wiele miesięcy a nawet lat.
Klasterowemu bólowi głowy mogą towarzyszyć:
- przekrwienie i łzawienia oka po stornie, gdzie wystąpił,
- opuchnięcie oka,
- wyraźne zwężenie źrenicy,
- często zatkany nos,
- obfity pot na czole.
Leczenie klasterowego bólu głowy polega na unikaniu rzeczy, które mogą go wywołać, np. picia alkoholu.
Gdy ból już wystąpi, warto:
- zażyć leki przeciwmigrenowe (tryptany, zastrzyki przeciwbólowe, leki zawierające kofeinę),
- zacząć wdychać tlen przez specjalną maseczkę (inhalacje tlenowe),
- przyłożyć do czoła i na bolące oko zimny okład.
Kiedy ból głowy powinien zaniepokoić?
Jeśli rzadko miewasz bóle głowy o niskim natężeniu, nie ma powodów do niepokoju. Gdy zdarzają się często, są silne i trwają dłużej niż jeden dzień, najlepiej udać się do lekarza rodzinnego, który zleci dalsze badania.
Należy niezwłocznie zgłosić się do lekarza, jeśli: ból jest dla nas nowy, szybko i gwałtownie się nasila, trwa długo, towarzyszy mu sztywność karku, zaburzenia równowagi lub świadomości. Niepokojące sygnały to również pojawiający się przy bólu głowy niedowład i wysoka gorączka.
Pierwotna treść artykułu została opublikowana 17.07.2017.
Więcej o bólu głowy:
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
