Niezdolność do pracy – Jak się o nią starać?
Najczęściej pobieraną rentą jest ta, z tytułu niezdolności do pracy. Obecnie pobiera ją ponad milion osób. Poza nielicznymi wyjątkami, niezdolność do pracy może być orzeczona na okres 5 lat. Badający nasz lekarz może uznać, że jesteśmy częściowo lub całkowicie niezdolni do pracy. Jeśli renta nie zostanie nam przyznana, możemy odwołać się od decyzji za pośrednictwem lokalnej placówki ZUS. Jeżeli komisja podtrzyma decyzję lekarza, przysługuje nam jeszcze odwołanie do sądu pracy, które składamy również za pośrednictwem ZUS.
Zobacz: Czy dane medyczne podlegają specjalnej ochronie?
Warunki otrzymania renty
By, móc otrzymywać świadczenie musi zostać spełniony jeden z dwóch warunków: (1) niezdolność do pracy powstała w drodze do pracy lub z niej, (2) posiadamy wymagany okres składkowy i nieskładkowy. Długość tego okresu zależy od tego, w jakim wieku byliśmy, w momencie, gdy straciliśmy zdolność do pracy. Zależnie od tego, wymagany okres składkowy może wynosić od roku do 5 lat. Niezdolność do pracy musi, ponad to, być związana ze spełnieniem jednego z następujących warunków: (a) powstać w okresach składkowych i nieskładkowych lub nie później, niż w ciągu 18 miesięcy od ustania tego okresu. (b) Osoba uznana za niezdolną do pracy spełnia warunek okresu składkowego i nieskładkowego (1-5 lat) oraz legitymuje się odpowiednio długim okresem składkowym.
Reasumując, aby otrzymać rentę z tytułu niezdolności do pracy musimy posiadać odpowiednio długi okres składkowy i nieskładkowy (warunek ten nie jest wymagany, jeśli niezdolność do pracy powstała w drodze do lub z pracy). Niezdolność do pracy musi powstać w okqresie składkowym lub 18 miesięcy od jego ustania. Jeśli niezdolność powstała w późniejszym terminie, osoba starająca się o rentę musi wylegitymować się odpowiednio długim okresem składkowym i nieskładkowym (20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn).
Jakie dokumenty należy złożyć?
Osoba starająca się o rentę złożyć musi wypełniony wniosek (I) ZUS Rp-1R (dostępny, m.in. na stronach internetowych ZUS). Do wniosku dołączyć należy (II) zaświadczenie o stanie zdrowia (formularz ZUS N-9). Zaświadczenie takie wydaje lekarz i może być ono złożone najwcześniej miesiąc przed datą złożenia wniosku. Ponad to, wymagane jest również złożenie (III) ankiety wypełnionej przez pracodawcę (wywiad zawodowy, formularz ZUS N-10), (IV)kwestionariusz dotyczący okresu składkowego i nieskładkowego (ZUS Rp-6), (V) dokumenty potwierdzające okres składkowy i nieskładkowy oraz (VI) zaświadczenie pracodawcy o wysokości osiągniętego wynagrodzenia (ZUS Rp-7), bądź legitymację ubezpieczeniową zawierającą odpowiednie wpisy.
Zobacz też:Nowa ustawa refundacyjna powodem protestów lekarzy i pacjentów
Jak wysoka renta mi przysługuje?
Wysokość świadczenia uzależniona jest od tego, ile zarabialiśmy przed przejściem na rentę. Do wyliczenia tej kwoty możemy wskazać 10 lat kalendarzowych, gdy nasze zarobki były najwyższe lub dowolne 20 lat kalendarzowych z całego okresu, gdy byliśmy ubezpieczeni (do roku, który poprzedzał ten, w którym wniosek jest składany).
Jeśli pracowaliśmy od 1990 do 2011 roku, to pod uwagę bierzemy 20 lat między rokiem 90’ a 2010, lub 10 dowolnych lat (np. 1992-2002).
Do wyliczenia renty przez ZUS służy tzw. kwota bazowa (przeciętne wynagrodzenie pomniejszone o składki na ubezpieczenie zdrowotne). Wysokości renty obliczana jest na podstawie skomplikowanego wzoru i stanowi odpowiedni procent kwoty bazowej. Obecnie, najniższa renta z tytułu całkowitej niezdolności do pracy to 728,18zł, zaś z tytułu częściowej niezdolności to 560,13zł. Nieco więcej wynosi renta z tytułu wypadku lub choroby zawodowej – 873,82zł.W wyniku rewaloryzacji w marcu 2012 wszyscy renciści otrzymają podwyżkę wysokości 71zł. W kolejnych latach świadczenia będą podnoszone jedynie o wysokość inflacji. Zniknie również dodatkowy, 20% wzrost płac.
Ile możemy dorobić do renty?
Do renty możemy dorobić jedynie 70% przeciętnego wynagrodzenia (obecnie to 2391,20zł brutto). Po przekroczeniu tego pułapu świadczenie zostaje zmniejszone dokładnie o taką, kwotę, o jaką przekroczyliśmy owe 70%.
W praktyce, jeśli zarobimy 2591,20zł, z naszej renty zostanie odjęte 200zł.
Maksymalna kwota, jaka może zostać nam z tego tytułu potrącona to 503,82zł (w wypadku całkowitej niezdolności do pracy) lub 377,89zł (przy częściowej niezdolności).
Źródło: Gazeta Wyborcza (17.01.12, Jak się zmienią renty) / PZ
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
