Zależnie od ustawodawstwa danego kraju możemy wyróżnić dwa sposoby wyrażenia zgody na pobranie narządów od osoby zmarłej. Pierwszy z nich to wyraźne wyrażenie zgody za życia na pobranie, natomiast drugi sposób to domniemanie, iż dana osoba zgodziła się na pobranie, jeżeli nie poczyniła wyraźnego zastrzeżenia, że się na to nie zgadza.
W Polsce przyjęte zostało drugie rozwiązanie uregulowane w art. 5 i 6 ustawy o pobieraniu, przechowywaniu i przeszczepianiu komórek, tkanek i narządów z dnia 1 lipca 2005 r. (Dz.U. 2005 nr 169, poz. 1411). Zgodnie z treścią tych przepisów pobrania komórek, tkanek lub narządów ze zwłok ludzkich w celu ich przeszczepienia można dokonać, jeżeli osoba zmarła nie wyraziła za życia sprzeciwu.
Przeczytaj: Transplantacje - śmierć w wyniku wypadku drogowego
W przypadku małoletniego lub innej osoby, która nie ma pełnej zdolności do czynności prawnych, sprzeciw może wyrazić za ich życia przedstawiciel ustawowy, przy czym w przypadku małoletniego, który ukończył 16. rok życia sprzeciw może wyrazić również sam małoletni.
Powyższych zasad nie stosuje się w przypadku pobierania komórek, tkanek i narządów w celu rozpoznania przyczyny zgonu i oceny w czasie sekcji zwłok postępowania leczniczego.
Przeczytaj: Czy pacjent ma prawo odmówić leczenia?
Kiedy można wyrazić sprzeciw?
Natomiast jeżeli chodzi o sam sprzeciw, to wyraża się go w formie:
- wpisu w centralnym rejestrze sprzeciwów na pobranie komórek, tkanek i narządów ze zwłok ludzkich,
- oświadczenia pisemnego zaopatrzonego we własnoręczny podpis,
- oświadczenia ustnego złożonego w obecności co najmniej dwóch świadków, pisemnie przez nich potwierdzonego.
Sprzeciwy takie mogą być cofnięte w każdym czasie, w powyżej wskazanych formach.
Oznacza to, iż polskie rozwiązania nie wymagają, w przypadku pobierania narządów ze zwłok, uzyskiwania zgody, np. członków rodziny, jeżeli za życia zmarły takiej zgody nie wyraził. Nie jest więc prawem wymagane, np. noszenie ze sobą deklaracji zgody na pobranie narządów – o czym jeszcze nie tak dawno informowały szeroko media, nota bene potwierdzając w ten sposób tylko nieznajomość regulacji prawnych w tym zakresie.
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
