Czym jest zjawisko oporu?
Oporem określana jest niechęć osoby do uczestniczenia w procesie psychoterapii, w stopniu uznanym przez terapeutę za konieczny. Niechęć ta może być uświadomiona lub nie, jej celem jest niedopuszczenie do ujawnienia wypartych treści lub obrona przed zmianą własnego zachowania czy poglądów, najogólniej do postępu w terapii.
Postępowanie terapeuty w sytuacji, gdy opór występuje, zależy od podejścia, zgodnie z którego zasadami prowadzi psychoterapię. Może on być traktowany zarówno jako przeszkoda, jak i sprzymierzeniec procesu. Przez psychoanalityków poddawany jest analizie w celu ujawnienia problemów. W terapii rodzin i małżeńskiej terapeuta stara się unikać oporu członków rodziny, jako czynnika zakłócającego proces. Zdarza się również, że opór stanowi ważny punkt wyjściowy psychoterapii i jest konstruktywnie wykorzystywany w procesie leczenia.
Polecamy: Co odróżnia psychoterapię od coachingu?
Zdarza się także, iż źródło oporu stanowi sam terapeuta, który np. może nie być pewien swych kompetencji. W tym przypadku stosowną interwencją jest konfrontacja z własnymi obawami i poddanie się superwizji.
Jak może przejawiać się opór?
Opór może przejawiać się na kilka sposobów, między innymi przez:
- unikanie komunikacji (całkowite lub okresowe milczenie, skąpe odpowiedzi, dygresyjność),
- unikanie istotnych treści (kierowanie rozmowy na mało ważne tematy, zadawanie pytań retorycznych),
- manipulację (próby uwodzenia, zapominanie o terminach, zadaniach, dopatrywanie się źródeł własnych problemów w innych osobach),
- nieprzestrzeganie reguł (przejawianie niestosownych zachowań).
Rodzaje
Pierwszy rodzaj oporu przejawia się brakiem współpracy. Może on wynikać z faktu, że osoba nie rozumie poleceń terapeuty lub z braku odpowiedniej wiedzy, który uniemożliwia wykonanie zadań. Kolejny rodzaj jest skutkiem braku wystarczająco silnej motywacji. „Klasyczna” jego postać wynika z lęku przed zmianą, poczucia winy. Ostatni rodzaj stanowią wtórne korzyści wynikające z przejawianych symptomów. Mogą one służyć opóźnianiu procesu zmiany i utrzymywaniu status quo.
Polecamy: Anonimowi alkoholicy i program 12 kroków
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
