Spis treści:
- 10 cech toksycznej matki
- Co czuje dziecko toksycznej matki?
- Toksyczna matka a długotrwałe skutki dla dziecka
- Co robić, gdy masz toksyczną matkę?
10 cech toksycznej matki
Nie ma jednej definicji toksycznej matki. Toksyczna relacja z matką może opierać się na braku wsparcia, miłości, poczucia bezpieczeństwa i pola do wyrażania własnych potrzeb, a także jasnych granic. Taka niezdrowa relacja zaczyna się zwykle w dzieciństwie i często trwa nadal w dorosłości.
Oto 10 cech toksycznej matki:
- Przemoc fizyczna i/lub psychiczna. Toksyczna matka może krzyczeć, bić, obrażać, zawstydzać, upokarzać lub ośmieszać przy innych. Może też stosować przemoc bierną, np. poprzez sarkazm lub lekceważenie. A także surowe kary nieadekwatne do czynu (np. obrażanie za złą ocenę albo uderzenie za niesprzątnięcie pokoju).
- Nadmierne kontrolowanie. Toksyczny rodzic kontroluje, sprawdza i chce mieć kluczowy wpływ na różne obszary życia dorastającego dziecka kosztem jego wolności i indywidualności. Przekracza granice np. poprzez wpadanie bez zapowiedzi, częste telefony albo szukanie kontaktu z przyjaciółmi dziecka po to, by mieć jak największą kontrolę.
- Manipulowanie. Aby uzyskać, czego chce, toksyczna matka stosuje szantaże, kłamstwa, ale też nieszczere pochlebstwa.
- Obwinianie zamiast odpowiedzialności. Toksyczna mama może obwiniać cię za swoje niepowodzenia, np. za niepowodzenie w jej związku, za to, że pije, za to, że jest nieszczęśliwa, chora itp.
- Krytykowanie. Dziecko według takiego rodzica jest stale nie takie, jak być powinno, nie spełnia oczekiwań, jest niewdzięczne i niewystarczająco dobre. Charakterystyczne jest też utrwalanie w nim poczucia winy i wstydu.
- Brak empatii i wsparcia. Toksyczna matka jest niewspierająca. Nie daje poczucia bezpieczeństwa i ciepła. Nie wykazuje się zrozumieniem dla uczuć swojego dziecka.
- Narzekanie. Toksyczne matki często negatywnie wypowiadają się nie tylko o dziecku, ale też o innych sprawach.
- Stawianie dziecka w roli dorosłego. Dziecko w toksycznej relacji jest wciągane w sprawy dorosłych i słucha o rzeczach, których nie rozumie lub nie ma na nie wpływu.
- Stawianie swoich potrzeb nad potrzeby dziecka. Wiąże się z tym również potrzeba podziwu. Toksyczny rodzic często podkreśla swoje zasługi. Oczekuje wdzięczności i pochwał. Zajmuje się nadmiernie sobą.
- Wyładowanie swojej frustracji na dziecku. Toksyczny rodzic może wybuchać bez wyraźnej przyczyny. Wyżywa się na dziecku, kiedy jest niezadowolony.
Toksyczna matka nie musi mieć wszystkich wymienionych cech. W zależności od osoby mogą się one nieco różnić. Wyznacznikiem, czy mam toksycznego rodzica może być również to, jak czujemy się po kontakcie z nim.
Jak czuje się dziecko toksycznej matki?
Toksycznego rodzica można poznać również po tym, jak czujemy się po kontakcie z nimi. Powinno zaniepokoić, gdy po przebywaniu z mamą odczuwasz:
- poczucie winy,
- zmęczenie,
- zdezorientowanie i niepewność,
- bycie stale osądzanym,
- przymus zmiany swojego zachowania,
- jakbyś nie był szanowany,
- jakbyś był manipulowany,
- jakbyś był do niczego,
- strach przed rodzicem, np. kiedy chcesz wyrazić swoje zdanie.
To przykre odczucia, które utrwalane mogą mieć negatywne konsekwencje dla zdrowia. Na szczęście można się z takiego związku uwolnić i wyleczyć.
Toksyczna matka a długotrwałe skutki dla dziecka
Toksyczna relacja z matką może mieć długotrwałe konsekwencje dla zdrowia dziecka. Dzieci toksycznych matek są bardziej narażone na:
- depresję,
- zaburzenia lękowe,
- nadużywanie substancji psychoaktywnych,
- zespół stresu pourazowego,
- nieudane relacje społeczne,
- myśli lub próby samobójcze,
- niską samoocenę,
- trudności w uczeniu się,
- trudności w zachowaniu w szkole,
- powielanie toksycznych schematów w swojej rodzinie.
Toksyczna relacja z rodzicem wpływa na dzieciństwo oraz dorosłe życie, poczucie wartości, umiejętność wyrażania własnego zdania oraz na relacje z innymi. Hamuje prawidłowy rozwój osobowości i umiejętności społecznych.
To, jakie będą skutki toksycznej relacji z matką, zależy od różnych czynników, w tym tego, jak długo matka była istotną osobą w życiu oraz czy były inne pozytywne relacje z dorosłymi. Jeśli dziecko miało dobre wzorce, doświadczało troski i wsparcia od innych bliskich osób, jest duża szansa, że będzie prawidłowo funkcjonować w przyszłości.
Co robić, gdy masz toksyczną matkę?
Jeżeli miałeś toksyczną matkę, możesz się uleczyć i stworzyć zdrowe relacje społeczne. Oto kilka ważnych wskazówek:
- Nie próbuj zmieniać toksycznej matki. Ona jest, jaka jest. Cała sztuka nie polega na usilnych próbach zmienienia myślenia i zachowania rodzica, lecz na pokazaniu swoich granic i spełnianiu własnych potrzeb. Takie postępowanie może, choć nie musi wpłynąć na zmianę zachowania rodzica. Jako dorośli ludzie sami decydujemy o tym, co zrobimy z wiedzą na temat tego, jacy są lub byli nasi rodzice.
- Pamiętaj, że twoje potrzeby i uczucia są ważne. Zaopiekuj się przede wszystkim sobą. Uwierz w siebie. Możesz wątpić, jeśli przez lata słyszałeś, że nie jesteś wystarczająco dobry. Zadbaj o swoje bezpieczeństwo i dobre samopoczucie. Mogą ci w tym pomóc inni członkowie rodziny, przyjaciele oraz specjaliści. Porozmawiaj z kimś zaufanym o tym, czego doświadczyłeś i na czym ci zależy. Odważ się korzystać z pomocy innych.
- Nie próbuj zapomnieć o przeszłości. W ten sposób nigdy się z nią nie pogodzisz i nie uwolnisz od poczucia winy. Zmarnujesz też mnóstwo energii na wypieranie z głowy faktów. Nadchodzi w życiu moment, kiedy można włożyć doświadczenia z przeszłości do szufladki ze wspomnieniami. Daj im prawo do istnienia. To część twojego życia.
- Otwórz się na nowe doświadczenia i relacje. W twojej głowie mogą istnieć utarte schematy, które sprawiają, że czujesz lęk przed czymś, co nieznane lub inne. Dlatego osoby z toksycznych rodzin często związują się z partnerami, od których nie otrzymują wsparcia i bezpieczeństwa, a niejednokrotnie też przemocowymi.
- Skorzystaj z metod łagodzenia stresu. Pomocne będą np. trening Schultza oraz trening Jacobsona. Napięcie uwięzione w ciele można łagodzić też poprzez aktywność fizyczną i realizowanie pasji.
- Ustal swoje granice i trzymaj się ich. Rób to życzliwie i spokojnie, ale konsekwentnie. W twoim domu rządzisz ty, a nie mama czy tata. Jeśli mieszkasz z toksycznym rodzicem, nadal możesz stawiać granice, dzięki którym będziesz czuł się lepiej. Powiedz rodzicowi, co powoduje, że nie czujesz się dobrze w tej relacji. Rozważ odpowiednie kroki, jeżeli rodzic nadal cię nie szanuje, np. wyprowadzkę.
- Nie wszystkim musisz się dzielić. Zastanów się, jakimi informacjami chcesz dzielić się z rodzicem, a jakie wolisz zachować dla siebie. Nie musisz wpuszczać rodzica do całego swojego świata.
- Trenuj wyrażanie własnych potrzeb w relacjach z innymi. Spokojnie wyrażaj swoje potrzeby, tak aby nie wyrządzać innym krzywdy. Mów, jak się czujesz, gdy coś nie daje ci spokoju. Ćwicz asertywność. Dzięki temu nie będziesz szukał ciągłej akceptacji u innych ludzi.
Warto skorzystać z pomocy psychoterapeuty. Specjalista wyjaśni ci, jakie mechanizmy w dzieciństwie nie działały prawidłowo oraz co możesz zrobić, aby lepiej funkcjonować i poprawić swoje samopoczucie.
Czytaj także:
Toksyczny związek - jak go rozpoznać? Rozmowa z psychoterapeutą
10 cech wampira energetycznego. Jak się przed nim ochronić?
Narcyzm związany z agresją i przemocą. Jak rozpoznać narcyza?
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
