Pylice płuc - jakie to choroby?

Definicja
"Pylice charakteryzują się gromadzeniem w tkance płucnej skupisk pyłu i odczynem tkanki płucnej na jego obecność" – to definicja WHO. Choroba jest wynikiem wdychania określonych pyłów, które następnie przedostają się do dalszych odcinków układu oddechowego, osadzają w miąższu płuc a komórki układu immunologicznego, głównie makrofagi i limfocyty w odpowiedzi na ich obecność wydzielają szereg czynników, które doprowadzają do odkładania się kolagenu i powstawania ognisk włóknienia w płucach. Najczęściej rozpoznawane w Polsce pylice płuc to pylica krzemionkowa, pylica górników kopalń węgla i pylica azbestowa.
Pylica krzemowa
Pylica krzemowa jest wywołana wdychaniem pyłu krzemionki. Narażeni na jej rozwój są osoby pracujące przy budowie tuneli, chodników kopalnianych, w kamieniołomach, pracownicy przemysłu porcelanowego, materiałów ogniotwórczych i ściernych. Choroba rozwija się powoli, zwykle po kilkunastoletnim narażeniu i przez dłuższy czas przebiega bezobjawowo. Początkowo objawy związane są głównie z przewlekłym zapaleniem oskrzeli. Z czasem pojawia się duszność, kaszel, objawy przeciążenia prawej komory serca, niewydolność oddechowa. Raz powstałe w płucach zmiany są nieodwracalne. Podstawą rozpoznanie jest narażenie zawodowe na krzemionkę oraz charakterystyczne zmiany radiologiczne. W badaniu RTG płuc stwierdza się obecność drobnych zacienień w postaci guzków, niekiedy ze zwapnieniami. Leczenia przyczynowego brak.
Zobacz też: Dlaczego przewlekłe zapalenie płuc jest niebezpieczne?
Pylica górników kopalń węgla
Pylica górników kopalń węgla jest wywołana wdychaniem pyłu kopalnianego, który zawiera głównie pył węgla, w mniejszym stopniu krzemionkę. W miąższu płuc dochodzi do powstania ognisk włóknienia w postaci drobnych guzków oraz rozwoju rozedmy, czyli miejscowym rozszerzeniu światła oskrzelików oddechowych. Choroba przebiega łagodniej niż pylica krzemowa.
Pylica azbestowa
Pylica azbestowa jest wywołana wdychaniem pyłu azbestu. W 1997 roku wprowadzono w Polsce zakaz produkcji i stosowania wyrobów zawierających azbest, dzięki czemu narażenie na ten chorobotwórczy pierwiastek zmniejszyło się. Nadal jednak rozpoznaje się przypadki pylicy azbestowej u osób pracujących przed laty przy produkcji azbestu. Objawy są podobne jak przy innych postaciach pylic. Występuje kaszel, duszność. Ponieważ zmiany pylicze nie cofają się nawet pomimo przerwania narażenia na azbest, a nawet mają tendencję do postępu, po latach może dojść do rozwoju niewydolności oddechowej.
Zobacz też: Co warto wiedzieć o nowotworach płuc?
Zapobieganie
Żadna z pylic nie ma leczenia przyczynowego. Najważniejsze jest ograniczenie narażenia na pyły substancji poprzez stosowanie właściwych środków technicznych ograniczających emisję pyłu, ochron osobistych oraz okresowych badaniach lekarskich.