Spis treści:
- Czym jest bakteria E. coli?
- Jak bakteria E. coli dostaje się do wody pitnej?
- Bakteria E. coli w wodzie - czy jest szkodliwa? Skutki zanieczyszczenia
- Bakterie E. coli w wodzie - czy można się myć?
- Czy gotowanie wody z E. coli usuwa bakterie?
- E. coli w wodzie ze studni
- Jak zlikwidować E coli w wodzie?
Czym jest bakteria E. coli?
Bakteria Escherichia coli (E. coli lub pałeczka okrężnicy) to gram-ujemna bakteria z rodziny enterobakterii. Część szczepów jest dla nas groźna i powoduje choroby. Do groźniejszych należą E. coli O157:H7 (szczep enterokrwotoczny) oraz szczep wytwarzający toksyny Shiga.
Bakteria E. coli występuje naturalnie w mikrobiomie jelitowym człowieka, gdzie bierze udział w rozkładzie pokarmu oraz produkcji witamin z grupy B i K. W takiej sytuacji nie są groźne, dopóki nie dojdzie do przedostania się bakterii np. do układu moczowego albo do ich namnażania. E. coli znajduje się również w odchodach, ściekach, glebie, rozkładających się resztkach roślin. Zdarza się, że patogen trafia do wody pitnej, przez co stanowi zagrożenie dla zdrowia ludzi i zwierząt.
Jak bakteria E. coli dostaje się do wody pitnej?
Bakterie E. coli nie mogą być obecne w wodzie pitnej. Taka woda jest niezdatna do spożycia. Wykrycie E. coli wskazuje na kilka możliwych scenariuszy dostania się jej do systemu rozprowadzania wody. Najbardziej prawdopodobne są dwie możliwości: doszło do niewłaściwego procesu dezynfekcji wody w zakładzie sieci wodociągowej lub wtórnego zanieczyszczenia sieci (zwykle z powodu nieszczelności systemu np. po usuwaniu awarii, renowacji).
Niejednokrotnie do przedostania się bakterii do rurociągów dochodzi w gospodarstwach, które są podłączone do sieci ogólnej oraz mają też własne ujęcie wody. Nie zawsze będzie to zanieczyszczenie wody odchodami. Bakterie z tej grupy mogą pochodzić z nawozów (obornika), gleby, ścieków, wód gruntowych i materiałów roślinnych. Dodatkowo bakteria może namnażać się w wodzie, szczególnie w ciepłej.
Jeżeli w wodzie wykryto E. coli, to oznacza, że bakteria trafiła do niej w krótkim czasie od momentu badania, ponieważ patogen ten nie wytwarza form przetrwalnikowych. Przeżywa w wodzie od tygodnia do miesiąca.
To, jakie warunki powinna spełnić woda przeznaczona do picia, wyjaśnia dokładniej Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 7 grudnia 2017 roku w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi - zgodnie z tym dokumentem wartość bakterii E. coli w wodzie nie powinna przekraczać 0 jtk/100 ml wody.
Bakteria E. coli w wodzie - czy jest szkodliwa? Skutki zakażenia
Gdy bakterie E. coli dostaną się do organizmu wraz z wodą pitną, mogą wywołać różne choroby, szczególnie niebezpieczne dla dzieci, osób starszych, kobiet w ciąży, a także osób z osłabionym układem odpornościowym. W tych grupach infekcja często przebiega najciężej. Wypicie skażonej wody może powodować różne problemy, zdrowotne w tym:
- zatrucie pokarmowe objawiające się głównie silną biegunką, wymiotami i bólami brzucha,
- zakażenie dróg moczowych (75-95% przypadków infekcji wywołuje bakteria E. coli),
- zapalenie otrzewnej,
- zapalenie żołądka i jelit,
- zespół hemolityczno-mocznicowy,
- zapalenie opon mózgowych.
Objawy mogą pojawić się po kilku dniach. Czas od kontaktu z brudną wodą do rozwinięcia się choroby wynosi 1-10 dni. Po wypiciu wody zanieczyszczonej bakterią z E. coli na ogół pojawiają się objawy zatrucia:
- biegunka,
- wymioty,
- ból głowy,
- skurczowe bóle brzucha,
- gorączką,
- wzdęcia,
- brak apetytu,
- w cięższych przypadkach: krwawa biegunka i odwodnienie.
Objawy zatrucia trwają zazwyczaj do 10 dni i samoistnie ustępują. Niektórzy mogą mieć mniej szczęścia. Ciężkie zakażenia powodują niekiedy uszkodzenie narządów, w tym nerek. Niewydolność nerek jest stanem zagrażającym życiu. Rozwija się dość szybko, bo po ok. 5-10 dniach od pojawienia się biegunki.
Bakterie E. coli w wodzie - czy można się myć?
Nie należy używać wody zanieczyszczonej bakterią E coli do mycia ciała i rąk. Kontakt z pałeczkami okrężnicy może sprawić, że bakteria dostanie się do ust, układu moczowego lub oczu i spowoduje infekcję.
W przypadku obecności E. coli w wodzie odradzane jest zdecydowanie płukanie ust taką wodą oraz mycie twarzy, szczególnie w przypadku osób narażonych na najcięższy przebieg chorób wywoływanych przez ten patogen (np. starszych lub niemowląt). Dopuszczalne jest użycie takiej wody po wcześniejszym zagotowaniu (gotować przynajmniej 1 minutę).
Czy gotowanie wody z E. coli usuwa bakterie?
Tak, gotowanie wody likwiduje bakterię E. coli. Ginie ona już w 60-70°C. Trudno jednak sobie wyobrazić każdorazowe gotowanie wykorzystywanej wody z kranu, nie tylko do picia, ale też do mycia rąk, naczyń czy płukania ust.
To wyłącznie rozwiązanie doraźne i nie nadaje się do stosowania na długoterminowo. Istnieją inne skuteczne metody likwidacji bakterii w wodzie.
E. coli w wodzie ze studni - jak sobie z nią radzić?
Własne studnie są miejscem szczególnie narażonym na zanieczyszczenie bakterią E. coli. Do dezynfekcji wody w studni używa się do tego przeznaczonych roztworów chloru. Przyczyną pojawienia się bakterii w studziennej wodzie może być dostanie się skażonego materiału bezpośrednio do wody, jeżeli dostęp jest otwarty, lub przez nieszczelne zabezpieczenia.
Ryzyko pojawienia się E. coli w wodzie ze studni zwiększają silne deszcze oraz roztopy, wskutek których dochodzi do podwyższenia poziomu wód podziemnych i spływania zanieczyszczeń z gospodarstw rolnych. Obecność bakterii można stwierdzić, oddając próbkę do laboratorium sanepidu.
Jak zlikwidować E. coli w wodzie?
W związku z tym, że pojawienie się E. coli w wodzie pitnej jest niebezpieczne, należy jak najszybciej reagować na skażenie. Jeżeli bakteria została wykryta w wodzie z kranu, trzeba to zgłosić do sanepidu.
Do likwidacji bakterii i wirusów w wodzie pitnej w gospodarstwach domowych stosuje się specjalne roztwory chloru (zwykle podchloryn sodu lub dwutlenek chloru), ozonowanie oraz promieniowanie UV. Bakteria jest podatna na dezynfekcję, dlatego dostępne metody są bardzo skuteczne.
Czytaj także:
Zatrucie wodą z rzeki – jakie objawy powinny zaniepokoić?
Łykanie wody z basenu może mieć fatalne skutki. Sprawdź, czym to grozi
Zatrucie toksynami morskimi - jak rozpoznać i postępować?
Czy woda może się zepsuć? Kiedy mija jej termin przydatności do spożycia?
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
