Spis treści:
- Białe kropki na ustach, czyli plamki Fordyce'a
- Czy plamki Fordyce'a na ustach są groźne i świadczą o chorobie?
- Jak często występują białe plamki Fordyce'a na ustach?
- Co powoduje plamki Fordyce'a na ustach?
- Jak usunąć plamki Fordyce’a na ustach?
Białe kropki na ustach, czyli plamki Fordyce'a
Plamki Fordyce’a to skupiska powiększonych gruczołów łojowych, które zazwyczaj występują na górnej wardze lub błonie śluzowej ust i policzków. Pojawiają się też na narządach płciowych, głównie na prąciu. Mają postać kremowo-żółtawych lub białych miękkich podskórnych grudek o wielkości 1-3 mm. Są bardziej widoczne po napięciu skóry. Co charakterystyczne, ich lokalizacją są obszary nieporośnięte przez włosy.
fot. Plamki Fordyce'a na ustach / iStock, Wongsakorn Napaeng
Te powiększone gruczoły łojowe wyglądające jak białe krostki zawierają obojętne komórki tłuszczowe. Zwykle są niebolesne, ale niektórzy skarżą się na ich swędzenie. Po raz pierwszy w 1896 roku plamki opisał amerykański dermatolog dr John Addison Fordyce.
Czy plamki Fordyce'a na ustach są groźne i świadczą o chorobie?
Plamki Fordyce'a są całkowicie łagodnymi zmianami i nie są groźne. Stanowią przede wszystkim defekt kosmetyczny, jeśli są bardziej widoczne. Niektórzy martwią się, że te białe kropki na ustach świadczą o chorobie przenoszonej drogą płciową, błędnie rozpoznając je np. jako brodawki związane z zakażeniem HPV czy opryszczkę. Jednak pojawienie się plamek Fordyce’a na ustach czy w miejscach intymnych jest normalne. Nie są to zmiany zaraźliwe. W razie jakichkolwiek wątpliwości warto skonsultować się z dermatologiem.
Jak często występują białe plamki Fordyce'a na ustach?
Plamki Fordyce’a to powszechna zmiana, która prawdopodobnie występuje u 80% populacji. Częściej u mężczyzn niż kobiet i raczej w dorosłym wieku niż w dzieciństwie. Zwykle pojawiają się najwcześniej u dzieci po 3. roku życia, ale najwięcej tych białych krostek uwidacznia się w czasie dojrzewania i w późniejszym okresie życia, jednak w podeszłym wieku są mniej zauważalne.
Co powoduje plamki Fordyce'a na ustach?
Nie jest znana przyczyna powstawania plamek Fordyce’a. Wiadomo, że z wiekiem stają się bardziej widoczne - szczególnie w trakcie zmian hormonalnych w okresie dojrzewania. Niektóre źródła podają, że występowanie białych kropek na ustach może mieć związek z:
- tłustą skórą,
- niezdrową, bogatą w tłuszcze i cukry dietą,
- chorobami reumatycznymi,
- rakiem jelita grubego niezwiązanym z polipowatością: najczęstszą lokalizacją plamek jest wówczas dolne dziąsło i przedsionkowa błona śluzowa jamy ustnej.
Przeczyta też: Czym są kaszaki?
Jak usunąć plamki Fordyce’a na ustach?
Nie ma potrzeby usuwania plamek Fordyce’a. Są to zmiany niegroźne i nie trzeba ich w żaden sposób leczyć. Do lekarza trzeba się zgłosić, jeżeli krostkom towarzyszą inne objawy, np. swędzenie albo stan zapalny. Niektóre osoby mogą chcieć je usunąć ze względów kosmetycznych. Istnieją metody, które bywają pomocne:
- laserowy resurfacing skóry (laser CO2),
- wysuszanie elektryczne,
- usuwanie chirurgiczne przez nakłuwanie,
- stosowanie miejscowo retinoidów.
Nie ma dowodów, że któraś z powyższych metod jest w pełni skuteczna w usuwaniu plamek Fordyce’a. Efekty leczenia mogą się różnić u poszczególnych osób. Istnieje również ryzyko pozostawienia blizn.
Źródła:
Monteil RA. Les grains de Fordyce : maladie, hétérotopie ou adénome? Etude histologique et ultrastructurale [Fordyce's spots: disease, heterotopia or adenoma? Histological and ultrastructural study]. J Biol Buccale. 1981 Jun;9(2):109-28. French. PMID: 6943138,
Ahn GR, Park SJ, Lee CK, Kim BJ. A case of successful treatment of Fordyce spots with a single insulated microneedle radiofrequency device. Dermatol Ther. 2019 Sep;32(5):e13026. doi: 10.1111/dth.13026,
Pietkiewicz P, Navarrete-Dechent C, Goldust M, Korecka K, Todorovska V, Errichetti E. Differentiating Fordyce Spots from Their Common Simulators Using Ultraviolet-Induced Fluorescence Dermatoscopy-Retrospective Study. Diagnostics (Basel). 2023 Mar 4;13(5):985. doi: 10.3390/diagnostics13050985,
Crispian Scully,24 - White lesions, Editor(s): Crispian Scully, Oral and Maxillofacial Medicine (Third Edition), Churchill Livingstone, 2013, Pages 170-172, https://doi.org/10.1016/B978-0-7020-4948-4.00024-6.
Czytaj także:
Wysypka jak kaszka – skąd się bierze?
Białe plamki po opalaniu – co je powoduje i jak je usunąć?
Jak wygląda kurzajka? Można ją pomylić z odciskiem
Jakie są objawy skórne HIV? Tak wygląda wysypka i inne zmiany przy zakażeniu HIV
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
