Po prawej stronie w okolicy żeber znajdują się wątroba, drogi żółciowe, prawe płuco, prawa nerka i część jelita, niedaleko jest też żołądek i trzustka. Proces chorobowy dotykający każdego z tych narządów może powodować ból pod prawym żebrem. Również urazy żeber i stany zapalne chrząstek żebrowych bywają źródłem bólu po prawej stronie. Sprawdź, jak rozpoznać, co jest przyczyną bólu pod prawym żebrem, jakie badania wykonać i kiedy zgłosić się do lekarza.
Spis treści:
- Ból pod prawym żebrem – co oznacza i jak sobie poradzić?
- Ból pod prawym żebrem – jakie badania wykonać?
- Ból pod prawym żebrem – leczenie
- Kiedy z bólem pod prawym żebrem zgłosić się do lekarza?
Ból pod prawym żebrem – co oznacza i jak sobie poradzić?
Ból pod prawym żebrem może pojawić się w wyniku niestrawności, stresu, nadwyrężenia w trakcie wysiłku fizycznego. Zazwyczaj nie jest w takiej sytuacji groźny i samoistnie ustępuje. Pomocne mogą być ciepłe okłady, środki przeciwbólowe, odpoczynek, napary ziołowe (np. mięta, kruszyna, krwawnik, korzeń mniszka, rumianek) oraz lekkostrawna dieta.
Przyczyny mogą być też poważniejsze. Ostry ból w prawym górnym kwadrancie brzucha pod żebrami może oznaczać zapalenie pęcherzyka żółciowego, kolkę żółciową, zastoinowe powiększenie wątroby, zapalenie wątroby lub ropień wątroby, zapalenie wyrostka robaczkowego (w rzadkich przypadkach) albo wrzód dwunastnicy.
Do lekarza należy zgłosić się zwłaszcza wtedy, gdy ból jest przewlekły, ciągnie się tygodniami lub miesiącami albo gdy jest silny i nagły, towarzyszą mu niepokojące objawy (np. wymioty, gorączka, krew w kale, chudnięcie czy anemia). Łagodny krótkotrwały ból na szczęście zwykle nie świadczy o poważnych problemach zdrowotnych i można poradzić sobie z nim samodzielnie w domu.
Ostre zapalenie pęcherzyka żółciowego i dróg żółciowych
Przyczyną ostrego bólu pod prawym żebrem może być zapalenie pęcherzyka żółciowego. Zadaniem tego niewielkiego narządu jest magazynowanie żółci produkowanej przez wątrobę w celu trawienia tłuszczów.
Objawem jest tępy, uciskający ból, który promieniuje pod żebra z prawej strony w kierunku prawej łopatki. Oprócz tego często występują nudności i wymioty, a objawy nasilają się po zjedzeniu tłustego lub obfitego posiłku. Zapalenie pęcherzyka żółciowego jest zwykle powikłaniem kamicy żółciowej.
Choroba wymaga leczenia w szpitalu. Pacjentowi są podawane płyny dożylnie, leki przeciwbólowe, rozkurczowe oraz antybiotyki. Zazwyczaj konieczne jest chirurgiczne usunięcie pęcherzyka żółciowego (cholecystektomia).
Kolka żółciowa
Kolka żółciowa, inaczej wątrobowa, to silny ból pod prawym żebrem, który może utrzymywać się przez kilka godzin. Najczęściej wynika z kamicy żółciowej, czyli stanu, w którym w pęcherzyku żółciowym i/lub drogach żółciowych występują nierozpuszczalne złogi.
Objawy kolki żółciowej to:
- silny ból pod prawym żebrem, często pojawia się po obfitym, tłustym i ciężkostrawnym posiłku,
- uczucie pełności,
- zgaga,
- wzdęcia,
- nudności,
- wymioty (czasami z żółcią),
- gorączka, dreszcze (gdy dojdzie do zapalenia pęcherzyka żółciowego).
Kolka może ustępować po zażyciu leku rozkurczowego. Stosuje się też leki przeciwbólowe, takie jak paracetamol lub ketoprofen. W przypadku wystąpienia kolki żółciowej należy zgłosić się do lekarza.
Pęknięcie wrzodu dwunastnicy
Bardzo silny przeszywający ból pod prawym żebrem może świadczyć o pęknięciu wrzodu dwunastnicy. Jest to stan groźny i wymaga wezwania karetki pogotowia. Pęknięcie wrzodu jest przyczyną ostrego krwawienia z przewodu pokarmowego. Ból występuje na prawo od pępka i promieniuje do pleców. Mogą pojawić się „fusowate” wymioty, ciemne stolce (z krwią), biegunka z krwią, niedokrwistość oraz objawy utraty znacznej ilości krwi (przyspieszenie tętna, utrata przytomności).
Zapalenie wątroby
Ból pod prawym żebrem może być powodowany przez zapalenie wątroby. Wywołują je wirusy (np. wirusowe zapalenie wątroby typu B), spożywanie alkoholu (alkoholowe zapalenie wątroby), substancje chemiczne (w tym leki) lub reakcje autoimmunologiczne.
Ból po prawej stronie przy zapaleniu wątroby może mieć różne nasilenie, mogą mu towarzyszyć inne objawy:
- złe samopoczucie,
- zmęczenie,
- dyskomfort w nadbrzuszu,
- nudności,
- wymioty,
- brak apetytu,
- żółtaczka,
- podwyższona temperatura ciała.
Leczenie zapalenia wątroby może się różnić w zależności od przyczyny choroby.
Niestrawność
Ból pod prawym żebrem może być objawem niestrawności, inaczej dyspepsji. Objawy niestrawności to:
- uczucie pełności w brzuchu,
- nudności lub wymioty,
- ból w górnej części brzucha,
- pieczenie w przełyku,
- zgaga,
- odbijanie.
Leczenie niestrawności zależy od przyczyny. Na ogół wystarczy zmiana nawyków żywieniowych. Pomocne mogą być zioła: dziurawiec, mięta, melisa, rumianek, a także aktywność fizyczna. W wielu przypadkach dolegliwości uśmierzają leki zmniejszające wydzielanie kwasu solnego lub zobojętniające kwas żołądkowy.
Zapalenie chrząstki żebrowej
Ból pod prawym żebrem może świadczyć o zapaleniu chrząstki żebrowej (inaczej zespół Tietzego). Jest to stan zapalny chrzęstnej części żebra, do którego dochodzi wskutek urazu, infekcji albo nadwyrężenia.
Objawy zapalenia chrząstki żebrowej to:
- ból nasilający się przy ruchach klatki piersiowej, zmianie pozycji ciała (wstawaniu, siadaniu), kaszlu, kichaniu,
- miejscowa wrażliwość na dotyk,
- ból podczas głębokiego wdechu.
W łagodzeniu objawów sprawdzą się leki przeciwzapalne (np. ibuprofen, naproksen) i przeciwbólowe (paracetamol). Zalecany jest odpoczynek i unikanie wysiłku fizycznego. Problem samoistnie ustępuje.
Uraz żebra
Ból pod prawym żebrem może być oczywiście skutkiem urazu samego żebra. Dolegliwości pojawiają się przy stłuczeniu żeber albo ich złamaniu; z kolei złamanie może wynikać nie tylko z uderzenia, ale też np. wykonywania powtarzalnych ruchów przez długi czas, osteoporozy czy przewlekłego kaszlu.
Objawy, które mogą świadczyć o urazie żebra, to:
- ból (nasilający się w trakcie oddechu, kaszlu, kichania oraz skręcania tułowia),
- siniak,
- obrzęk,
- tkliwość miejscowa.
Poważne urazy żeber powinny być ocenione przez lekarza. Zwłaszcza gdy występują trudności z oddychaniem. W większości przypadków leczenie urazów żeber polega na przyjmowaniu leków przeciwbólowych. Pomocne są chłodne okłady. Złamanie goi się zwykle w ciągu kilku tygodni i nie powoduje powikłań.
Neuralgia międzyżebrowa
Powodem bólu pod prawym żebrem może być neuralgia międzyżebrowa. Jest to silny przeszywający ból wywołany podrażnieniem lub uszkodzeniem nerwów obwodowych. Ból nasila się przy zmianach pozycji ciała i zazwyczaj nie towarzyszą mu inne objawy.
W większości przypadków neuralgia samoistnie ustępuje. Ból można uśmierzyć, stosując leki przeciwbólowe albo przeciwzapalne, leki obniżające napięcie mięśni, a także maści lub plastry rozgrzewające.
Zapalanie jelit
Za ból pod żebrami mogą odpowiadać stany zapalne jelit. Często występującymi ostrymi stanami zapalnymi jelit są tzw. grypa żołądkowa (jelitowa) oraz zatrucie pokarmowe. Do przewlekłych chorób zapalnych jelit należą nieswoiste zapalenia jelit, takie jak choroba Leśniowskiego-Crohna oraz wrzodziejące zapalenie jelita grubego.
Objawy zapalenia jelita to głównie:
- bóle brzucha,
- biegunka,
- wzdęcia,
- uczucie ciężkości i dyskomfortu w brzuchu,
- osłabienie,
- czasami gorączka, dreszcze,
- utrata wagi.
Leczenie chorób zapalnych jelit różni się w zależności od przyczyny. Więcej: Zapalenie jelit.
Kamica nerkowa
Ból pod prawym żebrem może sygnalizować chorobę prawej nerki. Jest to na ogół ból odczuwany w lędźwiach, promieniujący w dół, w stronę pachwiny. Przyczyną może być kamica nerkowa, w której przebiegu dochodzi do odkładania się w drogach moczowych nierozpuszczalnych złogów.
Objawy kamicy nerkowej to m.in.:
- silny ból w okolicy lędźwiowej,
- nudności,
- wymioty,
- gorączka,
- częste oddawanie małych ilości moczu,
- krwiomocz,
- dreszcze,
- ból przy opukiwaniu okolicy nerki.
Leczenie kamieni nerkowych obejmuje przyjmowanie leków przeciwbólowych, rozkurczowych, niesteroidowych leków przeciwzapalnych, picie dużej ilości płynów, aktywność fizyczną (pomaga przesunąć kamień, aby łatwiej go było wydalić), leczenie inwazyjne (litotrypsja, operacja usunięcia złogu).
Przeczytaj też: Domowe sposoby na kamienie nerkowe
Zapalenie opłucnej
Inną przyczyną bólu pod prawym żebrem może być zapalenie opłucnej. Jest to stan zapalny błony surowiczej otaczającej płuca, przez co dochodzi do gromadzenia płynu w jamie opłucnej. Źródłem problemu może być zapalenie płuc, uraz, zator w płucach lub nowotwór.
Zapalenie opłucnej może powodować:
- ostry, kłujący ból, nasilający się podczas oddychania,
- duszność,
- stan podgorączkowy,
- osłabienie,
- brak apetytu,
- kaszel.
Zgłoś się do lekarza, jeżeli odczuwasz powyższe objawy.
Ból pod prawym żebrem – jakie badania wykonać?
Aby mieć pewność, co powoduje ból pod prawym żebrem, należy udać się do lekarza pierwszego kontaktu. Lekarz przeprowadzi wywiad i wykona badanie fizykalne. Trzeba pamiętać, że dolegliwości mogą pochodzić z różnych narządów, dlatego ważna jest rozmowa i opowiedzenie o wszystkich objawach. Lekarz zależnie od podejrzenia może zlecić zrobienie dodatkowych badań, tj.:
- badania krwi (np. morfologia, próby wątrobowe, oznaczenie stężenia enzymów trzustkowych (amylazy, lipazy), glukozy, kreatyniny),
- badania obrazowe (USG jamy brzusznej, RTG jamy brzusznej, tomografia komputerowa i rezonans magnetyczny),
- badania endoskopowe (gastroskopia, kolonoskopia).
Diagnostyka powinna być dostosowana do rodzaju bólu i podejrzewanej przyczyny.
Ból pod prawym żebrem – leczenie
Terapia bólu pod prawym żebrem zależy od przyczyny. Jej celem powinno być usunięcie źródła dolegliwości. W doraźnym leczeniu stosuje się leki przeciwbólowe (paracetamol, ibuprofen) i leki rozkurczowe (np. drotaweryna). Przy niewielkim nasileniu bólu pomocne mogą być ciepłe okłady, napary ziołowe i lekkostrawna dieta. Pamiętaj, że niektóre przypadki wymagają pilnej interwencji, w tym operacji chirurgicznej, dlatego nie lekceważ alarmowych objawów.
Ból pod prawym żebrem – kiedy pilnie zgłosić się do lekarza?
Z lekarzem należy skonsultować się zawsze wtedy, gdy ból pod żebrami jest przewlekły, nie ustępuje lub nasila się z czasem. Pilny kontakt jest wskazany, gdy pojawią się:
- nagły, bardzo silny ból,
- duszność,
- zawroty głowy,
- nudności i wymioty,
- szybkie lub nieregularne tętno,
- krew w stolcu,
- krew w moczu,
- utrata masy ciała,
- podwyższona temperatura.
Niektóre stany odpowiadające za silny ból z prawej strony brzucha są groźne i mogą świadczyć np. o krwotoku. Nie zwlekaj z wezwaniem pomocy, jeżeli dolegliwości są nowe i uniemożliwiają normalne funkcjonowanie.
Czytaj także:Ból brzucha po jedzeniu - zwykła niestrawność czy objaw choroby?5 niezawodnych domowych sposobów na ból żołądkaJak poradzić sobie z bólem brzucha ze stresu?
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
