Spis treści:
- Czy chłoniak jest rakiem?
- Rodzaje chłoniaka
- Objawy chłoniaka
- Kto może zachorować na chłoniaka?
- Chłoniak - diagnostyka i badanie PET
- Leczenie chłoniaka
Chłoniak jest nowotworem złośliwym, który wywodzi się z układu limfatycznego. Jego powstanie jest ściśle związane z pracą limfocytów (białych krwinek), które powstają w szpiku kostnym i mają za zadanie regulowanie układu odpornościowego człowieka. Limfocyty szybko jednak opuszczają szpik kostny. Aby nabrać odpowiednich właściwości trafiają do krwi, a potem do węzłów chłonnych i innych narządów.
Podczas wędrówki po organizmie człowieka w dojrzewających limfocytach pojawia się błąd genetyczny, w wyniku którego powstają komórki nowotworowe, które następnie gromadzą się w różnych częściach ciała. Mogą zaatakować węzły chłonne, śledzionę, szpik kostny i inne narządy.
Opisywany proces nie zatrzyma się samoistnie. Bez odpowiedniego leczenia będzie postępował, a komórki nowotworowe będą przenosić się do kolejnych, nie tylko sąsiednich, narządów. Choroba może mieć charakter ostry i przewlekły. W pierwszym przypadku rozwija się bardzo szybko i nieleczona może doprowadzić do śmierci nawet w ciągu kilku miesięcy. Przewlekły chłoniak rozwija się latami, zwykle bezobjawowo.
Czy chłoniak jest rakiem?
Pojęcie nowotworu i raka bardzo często używane jest zamiennie. To jednak duży błąd, ponieważ oba schorzenia oznaczają coś zupełnie innego. Każdy rak jest nowotworem, ale nie każdy nowotwór jest rakiem. Wszystkie gatunki raka powstają w tkance nabłonkowej, chłoniaki zaś wywodzą się z limfocytów. Istnieje również różnica w leczeniu obu chorób.
W przypadku nowotworów bardzo dobre wyniki leczenia osiąga się za pomocą chemioterapii, na którą chłoniaki są bardzo wrażliwe. Leczenie raków sprowadza się przede wszystkim do zabiegów chirurgicznych i wycinania zmiany.
Chłoniak - rodzaje
Istnieje ponad 70 typów nowotworów krwi, które należą do grupy chłoniaków. Najpopularniejsze jednak to chłoniaki nieziarniczne oraz ziarnica złośliwa - inaczej chłoniak Hodgkina.
Chłoniaki nieziarniczne
Występują głównie u osób dojrzałych, powyżej 60 roku życia. To najczęściej diagnozowana grupa chłoniaków. Wywodzą się z grupy limfocytów B i T oraz komórek NK. Chłoniaki nieziarniczne podzielić można na przewlekłe i agresywne. To właśnie te drugie są najgroźniejsze - wymagają natychmiastowego leczenia i rozwijają się bardzo szybko.
Wyróżnia się kilkadziesiąt rodzajów chłoniaka nieziarnicznego. Jednym z najpopularniejszych chłoniaków nieziarnicznych jest chłoniak z małej grupy limfocytów B nazywany inaczej przewlekłą białaczką limfatyczną. Nazwa pozostałych chłoniaków nieziarnicznych zależy od komórek, w których powstały.
Rodzaje chłoniaka nieziarnicznego:
- anaplastyczny chłoniak wielkokomórkowy
- szpiczak plazmocytowy
- ziarniniak grzybiasty
- makroglobulinemia Waldenströma
- chłoniak z obwodowych komórek T
- chłoniak z komórek płaszcza
- chłoniak rozlany z dużych komórek B
- chłoniak nieziarniczy grudkowy
- białaczka włochatokomórkowa
- białaczka limfoblastyczna B-komórkowa
- chłoniak strefy brzeżnej
- chłoniak Burkitta
Chłoniak Hodgkina
Chłoniak Hodgkina, nazywany inaczej ziarnicą, najczęściej występuje u osób młodych. Szczyt zachorowań przypada na 3 dekadę życia. Szybkie wykrycie choroby daje 90 proc. szans na wyzdrowienie.
Chłoniak Hodgkina zwykle rozwija się w węzłach chłonnych. Wraz z rozwojem choroby wędruje na inne, pobliskie węzły chłonne oraz narządy (np. do wątroby). Głównym objawem choroby są powiększone węzły chłonne. Leczenie ziarnicy opiera się głównie na podawaniu chemioterapii. Czasami towarzyszy jej radioterapia. Wyróżnia się 4 stopnie zaawansowania chłoniaka Hodgkina.
Stopnie zaawansowania chłoniaka Hodgkina:
- 1 stopień - zajęte jedne węzły chłonne,
- 2 stopień - zajęte dwa lub więcej węzłów chłonnych po jednej stronie przepony,
- 3 stopień - zajęte węzły chłonne po różnych stronach,
- 4 stopień - zajęte węzły chłonne oraz inne organy.
Chłoniak - objawy
Zdarza się, że we wczesnej fazie chłoniak przebiega bezobjawowo. Potem z kolei mogą pojawić się dolegliwości, które zostaną przez chorego zinterpretowane jako przeziębienie. W przypadku chłoniaka przewlekłego sprawa jeszcze bardziej się komplikuje. Ten typ nowotworu może rozwijać się bezobjawowo nawet przez kilka lat.
Pierwsze objawy chłoniaka:
- Osłabiona odporność i częste infekcje dróg oddechowych, którym towarzyszy gorączka i silny kaszel. Trudne do wyleczenia i trwające nawet kilka tygodni.
- Niebolesne lecz znacznie powiększone węzły chłonne. Może to dotyczyć węzłów znajdujących się w górnej części klatki piersiowej, w pachwinie, pod pachami czy na szyi.
- Pocenie się. Chorzy na chłoniaka skarżą się często na tzw. nocne poty, które są tak intensywne, że czasami konieczna jest zmiana pościeli czy bielizny nocnej. Poty pojawiają się również po spożyciu alkoholu, nawet niewielkiej ilości.
- Znaczna utrata masy ciała w bardzo szybkim czasie. Zdarza się, że jest to nawet 10-15 kg.
- Uczucie zmęczenia i słaba kondycja. Zdarza się, że pacjenci tuż przed zdiagnozowaniem chłoniaka nie są w stanie podjąć praktycznie żadnego wysiłku. Kłopotem staje się nawet pokonanie kilkuset metrów czy wejście na drugie piętro. To bardzo ważny sygnał zwłaszcza dla młodych i aktywnych osób.
- Swędząca wysypka lub swędząca skóra, która nie ma związku z alergią lub używanymi kosmetykami. Swędzenia często pojawiają się zwłaszcza w nocy uniemożliwiając sen chorego. To jeden z najbardziej charakterystycznych objawów chłoniaka.
Chłoniak a mononukleoza
Chłoniak bardzo często, zwłaszcza w początkowej fazie, bywa mylony z mononukleozą. Obie choroby mają bardzo zbliżone objawy. Zarówno w przypadku chłoniaka jak i mononukleozy pojawiają się charakterystycznie powiększone i twarde węzły chłonne oraz gorączka, która może trwać nawet dwa tygodnie i bóle brzucha. Z czasem jednak mononukleoza daje bardziej charakterystyczne objawy - opuchliznę na powiekach, nieprzyjemny zapach z ust oraz pokryte nalotem migdałki.
Kto może zachorować na chłoniaka?
Chłoniak pojawia się w wyniku przypadkowego błędu genetycznego, do którego dochodzi podczas dojrzewania limfocytów. Jak do tej pory naukowcom nie udało się odpowiedzieć na pytanie, co dokładnie powoduje to, że u niektórych osób dochodzi do błędu, a u innych nie. Z pewnością jednak wyróżnić można pewne czynniki ryzyka i grupy osób, u których choroba pojawia się znacznie częściej.
Chłoniak może pojawić się u osób:
- Z obniżoną odpornością. Dotyczy to pacjentów z HIV i AIDS oraz osób, które przez długi okres czasu przyjmowały leki immunosupresyjne, które podawane są po przeszczepach narządów.
- Zmagających się z chorobami autoimmunologicznymi , chodzi zwłaszcza o reumatoidalne zapalenie stawów, celiakią, toczeń krzewny układowy, chorobę Hashimoto.
- Narażonych na kontakt ze szkodliwymi substancjami chemicznymi. Szkodliwy jest zwłaszcza azbest i benzen. Jak pokazują badania zanotowano znacznie większe występowanie chłoniaka u fryzjerów, strażaków oraz pracowników fabryk, w których używa się wspomnianych substancji.
- Dojrzałych (w przypadku chłoniaka nieziarnistego) i młodych ( w przypadku ziarnicy).
- Otyłych.
Chłoniak - diagnostyka
U pacjentów z podejrzeniem chłoniaka wykonuje się zwykle rezonans magnetyczny i tomografię komputerową. W przypadku potwierdzenia choroby konieczne jest pobranie fragmentu zajętego już węzła chłonnego w celu badań histologicznych. Niezwykle ważnym narzędziem w diagnostyce chłoniaka jest również PET, czyli pozytonowa tomografia emisyjna.
Badanie PET - na czym polega?
Badanie PET jest bardzo dokładne i pozwala sprawdzić, czy podejrzana zmiana ma łagodny czy złośliwy charakter. PET określa także stopień zaawansowania wykrytych zmian, co pomaga w ustaleniu najlepszego planu leczenia. Badanie jest bezpieczne dla pacjenta.
Wykonywane jest bezpłatnie w ramach NFZ. Trwa około 25 minut. Pacjentowi podawany jest specjalny zastrzyk z płynem, który następnie gromadzi się w tkankach nowotworowych. Aby badanie było jeszcze dokładniejsze, przed PET często wykonuje się dodatkowo tradycyjną tomografię komputerową.
Leczenie chłoniaka
Główną metodą leczenia chłoniaka jest chemioterapia. Polscy pacjenci leczeni są według światowych standardów. W przypadku I i II stadium choroby podaje się zwykle 2-4 kursy chemioterapii, po którym stosuje się radioterapie. U chorych na III i V stadium liczba kursów chemioterapii wzrasta do 6-8.
Zdarza się również, że u pacjentów w bardzo zaawansowanym stadium choroby konieczne jest przeprowadzenie przeszczepu szpiku kostnego. Stosuje się wówczas autotransplantacje szpiku, czyli przeszczepienie własnego szpiku. Tę metodę leczenia proponuje się również chorym, u których wystąpił nawrót choroby.
Rokowania zależą od stopnia zaawansowania choroby. W przypadku chłoniaka w stadium I i II szanse na wyzdrowienie są ogromne, bo sięgają prawie 90 proc. Chorzy na zaawansowanego chłoniaka (III oraz IV stadium) mają 50 proc. szans na powrót do zdrowia.
Więcej o nowotworach:
Rak jelita grubego - leczenie
HPV arak szyjki macicy - opinia lekarza
Zaawansowany rak szyjki macicy - leczenie i rokowania
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
