Zapalenie płuc
Wśród charakterystycznych dla populacji dziecięcej objawów narządowych, zależnych bezpośrednio od zakażenia HIV, znamiennym przykładem jest śródmiąższowe limfocytarne zapalenie płuc (lymphocytic interstitial pneumonitis – LIP). Jest to schorzenie niezwiązane z zakażeniem oportunistycznym, którego patogeneza polega na powstawaniu śródmiąższowych nacieków płucnych (głównie z limfocytów T CD8+, plazmocytów i histiocytów). Dyskretne cechy radiologiczne LIP pojawiają się już w 1. roku życia u 30-40% pacjentów, a początek objawów klinicznych (kaszel, duszność, męczliwość) jest obserwowany typowo w 2.-3. roku życia. Choroba ma zróżnicowany przebieg, w większości przypadków łagodny, ale także z okresami zaostrzeń oraz rzadko z objawami przewlekłej niewydolności oddechowej.
Powiększenie ślinianek
Innym przykładem patologii charakterystycznej dla przebiegu zakażenia HIV w wieku rozwojowym jest powiększenie ślinianek. Patomechanizm tego objawu nie jest jednoznacznie ustalony, zaś wśród domniemanych czynników etiologicznych wymienia się zakażenie CMV lub proces autoimmunologiczny. Badaniami biopsyjnymi wykazano charakter zapalny powiększenia ślinianek (analogiczna do obserwowanej w LIP infiltracja limfocytarna). Z obserwacji klinicznych wynika natomiast, że objaw występuje typowo już we wczesnym stadium zakażenia, nawet u pacjentów nie przejawiających cech immunosupresji, i może mieć zarówno charakter przemijający, jak i przewlekający się. Przerostowi gruczołów ślinowych może towarzyszyć bolesność i upośledzenie wydzielania śliny prowadzące do kserostomii. Częstość występowania tego objawu w różnych badaniach była oceniana na 9-47%.
Polecamy: Małe dziecko a HIV
Choroby nowotworowe
Olbrzymie różnice dotyczą epidemiologii nowotworów u dzieci i osób dorosłych. Choroby rozrostowe są drugą po zakażeniach oportunistycznych przyczyną śmiertelności w AIDS, a częstość występowania nowotworów sięga 40% zakażonych HIV osób dorosłych. U dzieci żyjących z HIV nowotwory występują w 2-5% przypadków, przy czym są to w zdecydowanej większości nowotwory charakterystyczne dla wieku rozwojowego (głównie chłoniak Burkitta, znacznie rzadziej inne chłoniaki nieziarnicze, ostra białaczka limfoblastyczna i choroba Hodgkina).
Niewątpliwie jednak zakażenie HIV promuje onkogenezę, gdyż w pierwotnie zdrowej populacji dziecięcej ogólna zapadalność na choroby nowotworowe jest wielokrotnie niższa i wynosi 0,013%.
Wpływ zakażeń wirusowych na rozwój nowotworu
Ważnym aspektem dotyczącym występowania nowotworów w przebiegu zakażenia HIV jest rola wcześniej nabytych towarzyszących zakażeń wirusowych. I tak, mięsak Kaposiego (KS), występujący u około 25% zakażonych HIV dorosłych, stanowi rzadkość u dzieci. Obserwuje się już jednak wzrost zapadalności na ten typ nowotworu wśród nastolatków, zwłaszcza w regionach o gorszych standardach higienicznych i dostępności do leków antyretrowirusowych. Wykazano związek przyczynowy występowania KS z zakażeniem HHV-8. Im wcześniej w życiu osobniczym dochodzi do tego zakażenia (możliwa jest już transmisja matczyno-płodowa), tym bardziej prawdopodobne jest wystąpienie KS w wieku rozwojowym, nawet uwzględniając kilkunastoletni czas trwania onkogenezy. Podobny mechanizm obserwuje się w przypadkach raka szyjki macicy występującego w przebiegu zakażenia HIV u kobiet, a nawet u kilkunastoletnich dziewcząt. Istnieje ścisły związek między rozwojem tego nowotworu a zakażeniem określonymi typami wirusa brodawczaka ludzkiego (głównie HPV-16 i -18). Zarówno młody wiek kobiety, jak i współistniejące zakażenie HIV są czynnikami promującymi szybko postępującą dysplazję błony śluzowej szyjki macicy i wczesny rozwój raka. W przypadku wczesnej inicjacji seksualnej i zakażenia onkogennym typem HPV możliwe jest wystąpienie raka inwazyjnego szyjki macicy przed ukończeniem wieku rozwojowego.
Zobacz też: Profilaktyka nowotworu - to także Twoja sprawa!
Artykuł ma charakter naukowy. Jest to fragment książki „Diagnostyka, profilaktyka i terapia zakażeń HIV/AIDS – współczesne możliwości i problemy", pod red. Andrzeja Gładysza, Brygidy Knysz (Wydawnictwo Continuo, 2009). Publikacja za zgodą wydawcy.
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
