Typowe objawy SIBO, w tym wzdęcia, biegunki, zaparcia i ból brzucha, są wystarczająco dotkliwe. Jednak stan pozostawiony bez leczenia może wywołać poważniejsze i długotrwałe dolegliwości.
Spis treści:
- Czym jest SIBO i jakie powoduje objawy?
- Czym grozi nieleczone SIBO?
- Co pogarsza przebieg SIBO?
- Czy nieleczone SIBO jest groźne?
- Leczenie SIBO
Czym jest SIBO i jakie powoduje objawy?
SIBO (ang. small intestinal bacterial overgrowth), inaczej zespół rozrostu bakteryjnego jelita cienkiego, jest to stan nadmiernego rozwoju bakterii zwykle zasiedlających jelito grube w świetle jelita cienkiego. Najczęściej rozrost dotyczy bakterii Streptococcus, Escherichia coli, Lactobacillus i Bacteroides. W rezultacie dochodzi do zaburzonego procesu trawienia oraz wchłaniania, w szczególności tłuszczów i witaminy B12. Najczęstszymi przyczynami rozrostu bakteryjnego są nieprawidłowe nawyki żywieniowe i zbyt mała aktywność fizyczna, a w przypadku chorób zespół jelita drażliwego i przewlekłe zapalenie trzustki.
Główne objawy SIBO to:
- wzdęcia i gazy,
- biegunka,
- zaparcia,
- częste odbijanie,
- bóle brzucha,
- refluks,
- zwiększony obwód brzucha.
Oprócz typowych objawów ze strony układu trawiennego, jak gazy, wzdęcia, biegunki lub zaparcia, nieleczone SIBO może powodować szereg długotrwałych skutków zdrowotnych. Lepiej nie bagatelizować powtarzających się objawów.
Czym grozi nieleczone SIBO?
Problemy zdrowotne związane z nieleczonym SIBO wynikają przede wszystkim z nieprawidłowego trawienia i wchłaniania tłuszczów, ale też białek i węglowodanów. To z kolei jest skutkiem rozrostu bakterii, ich działania i uszkodzenia błony śluzowej jelit.
Pierwszym istotnym skutkiem nieleczenia SIBO jest pogorszenie jakości życia i samopoczucia związane z dolegliwościami układu pokarmowego: wzdęciami, gazami, odbijaniem. Są to przykre symptomy utrudniające kontakty społecznie. Zgłaszają się do lekarza najczęściej kobiety, które mają problem z codziennym funkcjonowaniem. Nie mogą swobodnie uczestniczyć w spotkaniach towarzyskich czy biznesowych. Dlatego dobrze jest pomyśleć, jak czujemy się ze swoim przewodem pokarmowy. Jeżeli są objawy SIBO, należy skierować się do specjalisty
– mówi dr n. med. i n. o zdr. Roland Kadaj-Lipka, gastroenterolog.
Konsekwencje nieleczonego SIBO mogą być poważniejsze. U niektórych osób dochodzi do niedoboru witamin i składników mineralnych, szczególnie witamin rozpuszczalnych w tłuszczach A, D, E i K oraz witamin B12, B1, B3, a także żelaza i wapnia. W skrajnych przypadkach może dojść do niedożywienia z różnymi jego skutkami i objawami, oraz niezamierzonej utraty masy ciała.
Co istotne, nieleczone SIBO może prowadzić nie tylko do utraty składników odżywczych, ale również nadmiaru niektórych związków, zwłaszcza kwasu foliowego, ponieważ rozrośnięta populacja bakterii produkuje go więcej, niż potrzebujemy.
Skutki nieleczonego SIBO to m.in.:
- problemy z układem nerwowym, zaburzenia psychiczne (depresja, lęk), parestezje, neuropatie (m.in. z powodu niedoboru witamin z grupy B),
- anemia (z powodu niedoboru witaminy B12, żelaza)
- osteoporoza, kamica nerkowa, osteomalacja (m.in. niedobór wapnia, witaminy D),
- tężyczka (niedobór wapnia),
- kurza ślepota (niedobór witaminy A),
- zaburzenia krzepliwości krwi, krwawienia (niedobór witaminy K),
- zmiany skórne – wysypki, rumień,
- wady rozwojowe płodu,
- komplikacje ciążowe (poronienie, przedwczesny poród),
- bezpłodność,
- niewydolność jelit,
- większa podatność na infekcje.
Z SIBO mogą wiązać się też inne powikłania, niewymienione wyżej.
Co pogarsza przebieg SIBO?
Nie u każdej osoby SIBO będzie manifestowało się w taki sam sposób. Czynniki, które mogą pogarszać przebieg, to m.in.:
- nieprawidłowe nawyki żywieniowe, w tym przejadanie się na noc, nieregularne i niezdrowe posiłki,
- dieta bogata w cukry oraz niektóre produkty fermentujące (sprawdź: lowFODMAP),
- siedzący tryb zycia,
- nieprawidłowa anatomia jelit,
- uchyłki jelita,
- nieprawidłowości błony śluzowej jelit,
- spowolniona motoryka jelit,
- niektóre leki (np. NLPZ, inhibitory pompy protonowej, opioidy),
- niektóre choroby (np. choroby zapalne jelit, cukrzyca, choroby wątroby, trzustki),
- niedobór odporności,
- używki: alkohol, palenie papierosów.
SIBO jest często powiązane z marskością wątroby, chorobami nerek, przewlekłym zapaleniem trzustki i niedoborem odporności. Stany te mogą na siebie nachodzić i pogarszać stan zdrowia.
Czy nieleczone SIBO jest groźne?
Chociaż SIBO zazwyczaj nie prowadzi do ciężkich powikłań i nie zagraża życiu, to jednak przewlekłe objawy mogą znacznie obniżać jakość życia chorego. Zwłaszcza wzdęcia, gazy i zwiększony obwód brzucha. SIBO może też pogarszać przebieg innych schorzeń, np. chorób wątroby, trzustki lub nerek.
Leczenie SIBO
Podstawą leczenia SIBO jest antybiotykoterapia oraz dieta (dieta lowFODMAP, dieta elementarna). Konieczne jest też usunięcie przyczyny dolegliwości (terapia choroby podstawowej) oraz leczenie powikłań i niedoborów, jeśli takie wystąpiły.
Ważne jest, żeby osoba z objawami SIBO zgłosiła się nie tylko do lekarza, ale też dietetyka w celu uzyskania zaleceń dotyczących żywienia. Jednym z elementów terapii jest też aktywność fizyczna. Jednak nie chodzi o trening na siłowni 2-3 razy w tygodniu, ale o to, co robimy od wstania z łóżka do momentu pójścia spać. Nawet jeżeli spędzamy dużo czasu przed komputerem, to warto jak najczęściej robić przerwy, wstawać, chodzić, zmieniać pozycje. W ten sposób pobudzimy pracę przewodu pokarmowego, będziemy mieć mniej zaparć i usuniemy bakterie z jelita
- wyjaśnia dr n. med. i n. o zdr. Roland Kadaj-Lipka, gastroenterolog.
Rokowania przy SIBO są zazwyczaj dobre i rzadko konieczne jest leczenie w szpitalu. Czytaj też: SIBO dieta
Źródła:
Dukowicz AC, Lacy BE, Levine GM. Small intestinal bacterial overgrowth: a comprehensive review. Gastroenterol Hepatol (N Y). 2007 Feb;3(2):112-22. PMID: 21960820; PMCID: PMC3099351,
Anderson, Mark MD1; Mah'moud, Mitchell MD, FACG2; Klein, Gerald MD3; Panas, Raymond M. PhD4; Young, Hayley PhD3; Burnett, Bruce PhD3. Management of Small Intestinal Bacterial Overgrowth, (SIBO) Through Dietary and Nutritional Intervention: 2401. American Journal of Gastroenterology 110():p S997, October 2015,
Sorathia SJ, Chippa V, Rivas JM. Small Intestinal Bacterial Overgrowth. 2023 Apr 17. In: StatPearls [Internet]. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing; 2024 Jan–. PMID: 31536241,
Rao SSC, Bhagatwala J. Small Intestinal Bacterial Overgrowth: Clinical Features and Therapeutic Management. Clin Transl Gastroenterol. 2019 Oct;10(10):e00078. doi: 10.14309/ctg.0000000000000078.
Czytaj także:
Wystający brzuch to objaw zespołu jelita drażliwego. Jak rozpoznać chorobę?
Zespół jelita drażliwego - objawy, diagnostyka, leczenie
Ile trwa biegunka? Sprawdź, kiedy iść do lekarza w przypadku rozwolnienia
Co powoduje burczenie w brzuchu po jedzeniu? Wypróbuj sposoby na ciągłe bulgotanie w jelitach
Specjalista gastroenterologii. Ma wieloletnie doświadczenie w leczeniu chorób trzustki, nieswoistych chorób zapalnych jelit, chorób autoimmunologicznych i czynnościowych przewodu pokarmowego. Jest absolwentem I wydziału Lekarskiego Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego. Jest członkiem Europejskiego oraz Polskiego Klubu Trzustkowego, a także Polskiego Towarzystwa Gastroenterologii. Uczestnik i wykładowca wielu polskich i europejskich konferencji naukowych. Współautor polskiego wydania książki „Gastroenterologia - przewodnik ekspertów Mount Sinai”, autor polskich wytycznych PTG-e leczenia przewlekłego zapalenia trzustki, autor wielu artykułów i publikacji z dziedziny gastroenterologii.
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
