Spis treści:
- Czym jest endometrioza i jak się ją leczy?
- Endometrioza a zajście w ciążę. Czy choroba powoduje niepłodność?
- Czy można zajść w ciążę chorując na endometriozę? Jakie są szanse?
- Co wpływa na szanse zajścia w ciążę z endometriozą?
- Sposoby na zwiększenie szans na zajście w ciążę przy endometriozie
- Wpływ endometriozy na przebieg ciąży. Czy choroba zagraża dziecku?
- Jaki poród jest polecany przy endometriozie?
- Endometrioza po ciąży
- Endometrioza w bliźnie po cesarce a zajście w ciążę
Czym jest endometrioza i jak się ją leczy?
Endometrioza jest to przewlekła choroba polegająca na występowaniu błony śluzowej macicy (endometrium) poza jamą macicy. Ogniska endometrium pojawiają się np. na jajnikach (tzw. torbiele czekoladowe; endometrioza jajnika), w jajowodach, na ścianach bocznych miednicy, przegrodzie odbytniczo-pochwowej albo w jelitach (objawy jelitowe endometriozy).
Błona śluzowa zachowuje swoje funkcje, w związku z czym wydalina miesiączkowa gromadzi się w miejscach patologicznego występowania endometrium. Tworzą się wówczas stany zapalne oraz torbiele i zrosty zmieniające budowę narządu i powodujące ból.
Według klasyfikacji Amerykańskiego Towarzystwa Medycyny Rozrodu wyróżnia się cztery stopnie zaawansowania endometriozy: 1 – minimalne zmiany, 2 stopień – łagodna choroba; 3 – umiarkowana i 4 stopień – choroba bardzo zaawansowana.
Endometrioza jest chorobą przewlekłą, więc nie ma na nią skutecznego lekarstwa. Można ją jednak zaleczyć. Aby łagodzić jej objawy, a także poprawiać funkcjonowanie i jakość życia, stosuje się metody farmakologiczne i chirurgiczne.
Endometrioza a zajście w ciążę. Czy choroba powoduje niepłodność?
Endometrioza jest częstą przyczyną niepłodności. Dzieje się tak, gdyż tkanka endometrialna pojawia się czasami w jajnikach lub jajowodach, a przez to utrudnia poczęcie. Poza tym może powodować zrosty i blizny, które zmieniają anatomię narządów rodnych, przez co komórce lub plemnikom trudniej się przemieścić.
Dowiedziono poza tym, że choroba może wpływać na układ odpornościowy, środowisko hormonalne, jakość komórek jajowych i może przyczyniać się do problemów z implantacją zarodka. Mimo wszystko wiele kobiet z tym schorzeniem zachodzi w ciążę.
Czy można zajść w ciążę chorując na endometriozę? Jakie są szanse?
Szacuje się, że nawet 50% kobiet z niepłodnością ma endometriozę, a 30-50% kobiet z tym schorzeniem ma rozpoznaną niepłodność. Pomimo niezbyt pocieszających statystyk endometrioza nie wyklucza zajścia w ciążę - wiele kobiet zachodzi w ciążę naturalnie, przebiega ona bez komplikacji i rodzą się zdrowe dzieci.
Kobieta, która dowiedziała się, że jest w ciąży, nie musi z góry obawiać się, że jeżeli ma rozpoznaną endometriozę, to na pewno ciąża będzie powikłana, coś zagraża dziecku albo pojawią się komplikacje porodowe. Powinna oczywiście zgłosić się do ginekologa, aby ocenić, jak przebiega ciąża. Podczas wizyty warto poinformować lekarza o tym, kiedy choroba została rozpoznana, jakie były jej objawy i jak bardzo były nasilone, oraz czy i jak choroba była leczona.
Co wpływa na szanse zajścia w ciążę z endometriozą?
Na szanse zajścia w ciążę przy endometriozie wpływają takie czynniki jak:
- wiek kobiety – im późnej, tym bywa trudniej, m.in. dlatego, że z wiekiem spada jakość komórek jajowych,
- miejsce występowania endometriozy – tkanka obecna jajnikach lub jajowodach nie pomaga w prawidłowym zapłodnieniu,
- stopień zaawansowania endometriozy – im większy zasięg choroby, tym mniejsze szanse na ciążę,
- obecność zrostów i blizn – mogą one wpływać na blokowanie naturalnych dróg przemieszczania się komórki jajowej i plemników,
- brak terapii – leczenie farmakologiczne lub chirurgiczne endometriozy może poprawić płodność.
Lekarz powinien indywidualnie przedyskutować z kobietą, jakie są jej szanse na posiadanie potomstwa i jak można je zwiększyć.
Sposoby na zwiększenie szans na zajście w ciążę przy endometriozie
Jeżeli nie udaje się zajść w ciążę naturalnie, rozważane są najczęściej dwie możliwości leczenia niepłodności: operacyjne usunięcie endometriozy i/lub techniki wspomaganego rozrodu (w tym in vitro). Postępowanie zależy od różnych rzeczy, w tym wieku pacjentki.
Usunięcie endometriozy wraz z tkanką bliznowatą jest jednym ze sposobów poprawienia zdolności kobiety do zajścia w ciążę. Zatem już samo leczenie choroby zwiększa niekiedy szanse na udane poczęcie. Czasami nie leczy się zmian endometrialnych, a szuka innych sposobów na poprawienie zdolności kobiety do zajścia w ciążę.
Specjalista może zaproponować techniki wspomaganego rozrodu. Przeprowadza się niekiedy stymulację owulacji poprzez przyjmowanie gonadotropin, a następnie łączy się to z inseminacją (wprowadzeniem nasienia bezpośrednio do macicy kobiety). Takie rozwiązanie zalecane jest częściej u młodych kobiet z drożnymi jajowodami.
Po 35. roku życia na ogół poleca się leczenie niepłodności metodą in vitro, co oznacza procedurę zapłodnienia poza organizmem kobiety w laboratorium i wprowadzenia zarodka do macicy.
Wpływ endometriozy na przebieg ciąży. Czy choroba zagraża dziecku?
Według danych Europejskiego Towarzystwa Rozrodu Człowieka i Embriologii w większości przypadków ciąża u kobiet z endometriozą przebiega prawidłowo. Jednak komplikacje ciążowe zdarzają się w tej grupie częściej niż w ogólnej populacji. Powodem takiego zjawiska jest m.in. późniejszy wiek zajścia w ciążę z powodu wcześniejszych nieefektywnych starań o dziecko, a to zwiększa ryzyko różnych patologii. Poza tym choroba powoduje czasami nieprawidłowości związane z zagnieżdżeniem się zarodka w macicy, co także przyczynia się do wystąpienia nieprawidłowości.
Najczęstsze powikłania ciążowe, których ryzyko wzrasta z powodu endomtriozy, to:
- poronienie,
- poród przedwczesny,
- łożysko przodujące,
- łożysko przedwcześnie oddzielone,
- stan przedrzucawkowy,
- cholestaza,
- cukrzyca ciężarnych.
Szkockie badanie przeprowadzone na prawie 15 tys. kobiet wykazało, że choroba zwiększa ryzyko utraty ciąży o 76%. U ciężarnych z endometriozą zaobserwowano również zwiększone ryzyko wystąpienia ciąży pozamacicznej, zwykle jajowodowej, oraz większy odsetek rozwiązań ciąży przez cięcie cesarskie.
Kobiety powinny się liczyć też z tym, że mogą pojawić się u nich krwawienia w trakcie ciąży. Nie każdy taki przypadek jest groźny, ale każdy powinien być skonsultowany z ginekologiem. Gdy krwawienie jest silne, należy udać się do szpitalnej izby przyjęć.
Nie udowodniono, aby schorzenie przyczyniało się do występowania wad wrodzonych płodu. Choć trzeba zaznaczyć, że niektóre leki stosowane w terapii mogą działać teratogennie. Jeżeli kobieta leczona z powodu endometriozy planuje starać się o potomstwo, powinna omówić to wcześniej z lekarzem.
Mimo wszystko lekarze zalecają, aby nie odkładać planów rozrodczych w czasie, ponieważ z wiekiem objawy choroby mogą się nasilać.
Jaki poród jest polecany przy endometriozie?
Endometrioza nie jest czynnikiem, który wpływa na wybór formy porodu tj. cięcia cesarskiego lub porodu naturalnego. Endometrioza nie jest wskazaniem to cięcia cesarskiego. O tym, czy wykonywać cięcie cesarskie, powinny decydować inne okoliczności. Lekarze zachęcają kobiety z endometriozą, aby rodziły siłami natury, gdyż taki poród jest korzystniejszy dla mamy i dziecka.
Zabieg cięcia cesarskiego jest u tych pań też bardziej ryzykowny niż u zdrowych. Co więcej, w przypadku naturalnego porodu rzadziej dochodzi do nawrotu endometriozy. Warto pamiętać, że choroba może rozwinąć się w bliźnie po cięciu cesarskim. Dlatego warto rozważyć poród siłami natury.
Endometrioza po ciąży
Co się dzieje z endometriozą po ciąży? Część kobiet doświadcza poprawy po urodzeniu dziecka. Zmniejszenie nasilenia objawów wynika najprawdopodobniej z działania hormonów wydzielanych w czasie karmienia piersią. W 2018 roku Alberico i in. przeprowadzili badanie z udziałem 131 kobiet z endometriozą, w którym odkryli, że chociaż kobiety nie odczuwały objawów w trakcie i bezpośrednio po porodzie, to niestety u 84% z nich nastąpił nawrót umiarkowanych lub silnych objawów bólu dwa lata po porodzie. Według badaczy to mit, że ciąża leczy z endometriozy.
Endometrioza w bliźnie po cesarce a zajście w ciążę
Endometrioza w bliźnie po cięciu cesarskim jest rodzajem powikłania cięcia cesarskiego i może rozwinąć się u wszystkich kobiet, również tych, które nie miały endometriozy. Taką przypadłość nazywa się też guzkiem endometrialnym w bliźnie po cięciu cesarskim. Powoduje on ból w trakcie miesiączki. Jeżeli dolegliwości są silne, konieczna jest operacja usunięcia zmiany.
Rozwój endometriozy w bliźnie po cesarskim cięciu może skazywać na porażkę kolejne próby zajścia w ciążę z różnych przyczyn. Kobiety bywają zniechęcone samymi dolegliwościami bólowymi, które nasilają się niejednokrotnie podczas stosunku.
Jeżeli zmiany endometrialne wpływają na sprawność jajowodów lub jajników, to czasami również blokuje możliwość posiadania kolejnych dzieci. Dobrze dobrane leczenie daje szanse na skuteczne starania o potomstwo w przyszłości. Warto przedyskutować swoje możliwość z lekarzem.
Źródła:
Tsikouras P, Oikonomou E, Bothou A, Chaitidou P, Kyriakou D, Nikolettos K, Andreou S, Gaitatzi F, Nalbanti T, Peitsidis P, Michalopoulos S, Zervoudis S, Iatrakis G, Nikolettos N. The Impact of Endometriosis on Pregnancy. J Pers Med. 2024 Jan 22;14(1):126. doi: 10.3390/jpm14010126,
Breintoft K, Pinnerup R, Henriksen TB, Rytter D, Uldbjerg N, Forman A, Arendt LH. Endometriosis and Risk of Adverse Pregnancy Outcome: A Systematic Review and Meta-Analysis. J Clin Med. 2021 Feb 9;10(4):667. doi: 10.3390/jcm10040667,
Macer ML, Taylor HS. Endometriosis and infertility: a review of the pathogenesis and treatment of endometriosis-associated infertility. Obstet Gynecol Clin North Am. 2012 Dec;39(4):535-49. doi: 10.1016/j.ogc.2012.10.002,
Veyrié A, Netter A, Carcopino X, Miquel L, Agostini A, Courbiere B. Endometriosis and pregnancy: The illusion of recovery. PLoS One. 2022 Nov 3;17(11):e0272828. doi: 10.1371/journal.pone.0272828.
Czytaj także:
Jak endometrioza wpływa na masę ciała? Czy powoduje tycie lub utrudnia odchudzanie?
Dieta w endometriozie - jedzenie łagodzące ból. Zasady i porady dietetyka
Codziennie jedz łyżkę tych tanich nasion, by złagodzić kobiecy ból. Jak siemię lniane wpływa na endometriozę?
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
