Spis treści:
- Co to jest ganglion?
- Ganglion nadgarstka – jak wygląda?
- Czy ganglion sam zniknie?
- Ganglion – metody leczenia
- Domowe metody leczenia ganglionu
Co to jest ganglion?
Ganglion to łagodna zmiana zbudowana z tkanki łącznej wypełniona płynem lub galaretowatą substancją, powstająca w okolicach torebek stawowych. Zwana jest potocznie martwą kostką. Ganglion wyrasta z tkanek otaczających staw, ale nie jest połączony ze stawem. Zwykle pojawia się na nadgarstku (80% przypadków), rzadziej na kolanie, stopie czy palcach. Przybiera postać podskórnej ruchomej kulki. Może być ona mała niczym ziarnko grochu, ale także urosnąć do rozmiarów włoskiego orzecha. Jest miękka w dotyku i sama z siebie niebolesna, ale jej obecność (poprzez ucisk na staw lub okoliczne nerwy) potrafi sprawiać ból i utrudniać poruszanie ręką czy nogą. Czasami w obrębie ganglionu rozwija się stan zapalny.
Od czego robi się ganglion?
Ganglion może się tworzyć w okolicach torebek stawowych pod wpływem urazu albo przeciążania stawu w wyniku, np. gry na gitarze lub skrzypcach, uprawiania niektórych sportów (np. tenisa, gimnastyki) czy długotrwałej pracy przy komputerze. Do czynników sprzyjających należą też stan zapalny ścięgien mięśni lub torebek stawowych, szczególnie w połączeniu z przeciążeniem stawu. Torbiel galaretowata najczęściej jest rozpoznawana u kobiet w wieku między 20 a 40 lat.
Czy ganglion jest niebezpieczny?
W większości przypadków ganglion jest zmianą nieszkodliwą. Jeśli guzek jest twardy i nie przemieszcza się, to może wskazywać na nowotwór złośliwy. Nigdy nie należy tego typu guzków lekceważyć. Zmiana może urosnąć do kilku centymetrów średnicy, jednak nigdy nie dochodzi do przebicia skóry.
Ganglion nadgarstka – jak wygląda?
Najczęstszą lokalizacją ganglionu jest nadgarstek. Objawem jest owalny lub okrągły guzek/uwypuklenie pod skórą, zmiana jest miękka i, gdy jej dotykasz, nieco przemieszcza się. Może rozwinąć się w górnej (grzbietowej) lub dolnej części nadgarstka. Ganglion może być bolesny, ból promieniuje w stronę ramienia. Inne objawy to osłabienie siły chwytu, mrowienie, zmniejszenie zakresu ruchu stawów.
fot. Ganglion nadgarstka / Adobe Stock, Yulia
Czy ganglion sam zniknie?
Ganglion może samoistnie znikać, pojawiać się ponownie i zmieniać swoje rozmiary. Przy czym ganglion może wchłaniać się nawet kilka lat. Zazwyczaj powiększa się pod wpływem wysiłku lub ruchu stawu, a zmniejsza w trakcie spoczynku. Małe gangliony zwykle nie wymagają żadnego leczenia. Zawsze jednak z taką zmianą powinniśmy udać się do lekarza.
Ganglion - metody leczenia
Leczenie ganglionu powinno się zacząć od diagnostyki. Lekarz ogląda i dotyka zmianę. Zleca także badanie USG lub badanie RTG, jeśli trzeba wykluczyć inne stany. Czasem trzeba zrobić też biopsję, aby wykluczyć nowotwór.
Początkowe leczenie ganglionu może być zachowawcze bez interwencji chirurgicznej. Jeśli zmiana jest bardzo mała i nie powoduje dolegliwości, być może wystarczy jej obserwacja. Aż połowa przypadków ganglionu ustępuje samoistnie bez leczenia. Lekarz może zaproponować unieruchomienie stawu, aby złagodzić ból i doprowadzić do cofnięcia zmiany. Następnie wprowadzane są ćwiczenia poprawiające stabilizację stawu, regenerację oraz złagodzenie bólu.
Inną metodą leczenia ganglionu jest nakłucie i odessanie strzykawką część substancji wypełniającej torbiel w znieczuleniu miejscowym. W to miejsce lekarz może wstrzyknąć potem leki przeciwzapalne, kortykosteroidy.
Zwykle skuteczniejsze jest jednak chirurgiczne usunięcie zmiany w znieczuleniu miejscowym. Chirurg wycina wówczas zmieniony fragment torebki stawowej. Następnie staw zostaje unieruchomiony. Pełna rekonwalescencja po zabiegu trwa kilka tygodni. Trzeba się jednak liczyć z tym, że nawet po takim zabiegu ganglion u niektórych osób powraca.
Domowe „metody leczenia” ganglionu
W internecie można znaleźć wiele rad na uporanie się z ganglionem, np. aby torbiel masować, uciskać, a nawet... rozbić deską! Żadna z tych metod nie jest jednak godna polecenia. Przeciwnie, może doprowadzić do uszkodzenia tkanek. Fakt zaś, że ganglion na jakiś czas zniknie nie świadczy o skuteczności takiej „terapii”, lecz wynika z natury schorzenia – może się ono okresowo samo cofać, ale zwykle nawraca.
Źródła:
Gude W, Morelli V. Ganglion cysts of the wrist: pathophysiology, clinical picture, and management. Curr Rev Musculoskelet Med. 2008 Dec;1(3-4):205-11. doi: 10.1007/s12178-008-9033-4,
Gregush RE, Habusta SF. Ganglion Cyst. [Updated 2022 Jul 18]. In: StatPearls [Internet]. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing; 2022 Jan-. Available from: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK470168/
Czytaj także:
Ból nadgarstka – przyczyny, badania, leczenie
Jak rozpoznać i leczyć zespół cieśni nadgarstka?
Cieśń nadgarstka - ćwiczenia, rehabilitacja
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
