Choroba zwyrodnieniowa stawów (osteoartroza) to najczęstsza choroba stawów. Dotyka nawet 240 milionów ludzi na świecie. Jest to schorzenie postępujące i przewlekłe, które prowadzi do niepełnosprawności i znaczącego obniżenia jakości życia. Leczenie osteoartrozy polega głównie na przyjmowaniu leków przeciwzapalnych i leków przeciwbólowych, które łagodzą objawy choroby. Nic więc dziwnego, że poszukiwane są także inne środki mogące złagodzić przebieg choroby, zwłaszcza preparaty naturalne. Dużą popularnością wśród suplementów na stawy cieszy się glukozamina. Czym jest glukozamina i jak działa?
Spis treści:
- Czym jest glukozamina?
- Komu brakuje glukozaminy?
- Glukozamina na stawy – działanie
- Jaka glukozamina na stawy jest najlepsza?
- Glukozamina na stawy – skutki uboczne
- Glukozamina na stawy – przeciwwskazania
Czym jest glukozamina?
Glukozamina to naturalny związek występujący w organizmie będący aminocukrem powstałym z glukozy i glutaminy. Glukozamina to również suplement diety. Naturalnie występująca glukozamina wchodzi w skład chrząstki oraz mazi stawowej, której zadaniem jest m.in. odżywianie chrząstki. Jeśli substancji tej brakuje, maź stawowa jest bardziej wodnista. Prowadzi to do „niedożywienia” chrząstki. A wówczas traci ona swą sprężystość i staje się coraz cieńsza. W rezultacie kości stawów zaczynają ocierać się o siebie, co powoduje ból i sprzyja rozwijaniu się stanów zapalnych. Chrząstka powinna być sprężysta i mocna, i to zapewnia między innymi właśnie glukozamina.
Aby uzupełnić niedobory tego związku w organizmie, stosuje się suplementację. Preparaty glukozaminy pozyskiwane są z chityny budującej szkielety skorupiaków. Istnieje też glukozamina w postaci syntetycznej. Glukozamina nie występuje w podstawowych produktach spożywczych, dlatego nie dostarczymy jej organizmowi wraz z dietą.
Przeczytaj też: Domowe sposoby na ból stawów i mięśni
Komu brakuje glukozaminy?
Ilość glukozaminy w organizmie maleje wraz z wiekiem. Dlatego m.in. na kłopoty ze stawami tak często skarżą się ludzie starsi. Jednak glukozaminy może brakować także osobom młodym. Zwłaszcza, jeśli mają nadwagę, intensywnie ćwiczą (np. sportowcy wyczynowi), ciężko pracują fizycznie. Ich stawy są bowiem nadmiernie obciążane, a wtedy ilość glukozaminy wytwarzanej w organizmie bywa niewystarczająca. Braki tej substancji zdarzają się także w przypadku źle wyleczonych uszkodzeń stawów (np. zerwania więzadeł, torebki stawowej).
Glukozamina na stawy – działanie
Glukozamina pobudza chrząstkę stawową do odbudowy i poprawia ruchomość stawu. Zmniejsza też działanie niektórych enzymów przyczyniających się to niszczenia chrząstki stawowej, a także prozapalnych cytokin (może więc działać przeciwzapalnie). Glukozamina jest składnikiem proteoglikanów oraz glikozaminoglikanów chrząstki, pobudza produkcję kolagenu i kwasu hialuronowego, dzięki czemu wspiera prawidłową pracę stawu. To wszystko zaś może zmniejszać dolegliwości bólowe. Nie jest jednak jasne, czy glukozamina faktycznie pomaga. Potrzebne są dalsze badania, które będą to oceniać.
Według badań glukozamina stosowana na stawy może:
- zmniejszać ból stawów,
- łagodzić stan zapalny stawów,
- poprawiać ich ruchomość,
- spowalniać postęp choroby zwyrodnieniowej stawów.
Preparaty glukozaminy na pewno nie zadziałają natychmiastowo. W przypadku chorych stawów środki te trzeba brać codziennie i przez długi czas (miesiącami, a nawet latami). Dzięki temu jednak można ograniczyć ilość leków przeciwbólowych, które nie są obojętne dla zdrowia. Większość badań dotyczących glukozaminy na stawy dotyczyła przypadków choroby zwyrodnieniowej stawu kolanowego. Jednak związek może działać podobnie na inne stawy.
Preparaty z glukozaminą można zażywać profilaktycznie. Dotyczy to przede wszystkim osób intensywnie ćwiczących. Pomogą także w leczeniu urazów stawów, przyspieszając naprawę chrząstki. Badania naukowe dowodzą, że substancja ta przyjmowana doustnie chroni przed zmianami zwyrodnieniowymi stawów, hamując proces degeneracji chrząstki.
Czy glukozamina powoduje tycie?
Nie ma badań, które potwierdziłyby, że suplementowanie glukozaminy przez ludzi powoduje wzrost masy ciała. Badania na zwierzętach dowodzą, że spożywanie glukozaminy może powodować tycie lub redukcję wagi w zależności od nawyków żywieniowych. Niektóre źródła sugerują też, że jej przyjmowanie podnosi stężenie glukozy we krwi.
Jaka glukozamina na stawy jest najlepsza?
Glukozamina jest dostępna w postaci suplementu jako jeden z trzech związków: siarczanu, chlorowodorku lub N-acetyloglukozaminy. Glukozamina występuje też w połączeniu z witaminami, ziołami, kreatyną, potasem, manganem i innymi składnikami. Dowiedziono, że siarczan glukozaminy jest lepiej wchłaniany niż chlorowodorek glukozaminy oraz działa najskuteczniej w leczeniu choroby zwyrodnieniowej stawów. Warto zwrócić na to uwagę podczas zakupu. Biodostępność glukozaminy może poprawić przyjmowanie jej na czczo. Mniej badań potwierdza skuteczność stosowania N-acetyloglukozaminy w leczeniu zwyrodnienia stawów.
Glukozamina na stawy – skutki uboczne
Zgłaszane w badaniach skutki uboczne wynikające ze stosowania glukozaminy na stawy są rzadkie i raczej łagodne. Jest to związek dobrze tolerowany. Mogą pojawić się wzdęcia, biegunka, nudności i ból brzucha. Inne możliwe działania niepożądane glukozaminy to senność, bóle głowy, wysypka, alergia (w przypadku pozyskiwania związku ze skorupiaków, które często powodują uczulenia). Niektóre źródła podają, że suplementacja może podnosić ciśnienie w oku, dlatego osoby ze schorzeniami narządu wzroku powinny skonsultować się wcześniej z lekarzem. Chorzy na cukrzycę powinni zachować ostrożność, ponieważ glukozamina może powodować podwyższony poziom glukozy we krwi.
W razie złego samopoczucia i wystąpienia jakichkolwiek niepokojących objawów w trakcie przyjmowania glukozaminy należy przestać ją stosować i zgłosić się do lekarza. Istnieją doniesienia wskazujące na potencjalne uszkodzenie wątroby wywołane zażywaniem suplementów glukozaminy, jednak opisane sytuacje dotyczyły pacjentów z rozpoznaną wcześniej chorobą tego narządu.
Glukozamina na stawy – przeciwwskazania
Przy stosowaniu glukozaminy ostrożność powinny zachować osoby z alergią na skorupiaki, astmą, chorobami wątroby, przyjmujące leki przeciwzakrzepowe (np. warfarynę, ponieważ glukozamina może nasilać działanie leku, a więc zwiększać ryzyko krwawienia) oraz leki przeciwcukrzycowe.
Źródła:
Seto Y, Yoshihashi T, Tomonari M, To H. Absorption of glucosamine is improved by considering circadian rhythm and feeding time in rats. Chronobiol Int. 2020 Nov;37(11):1528-1537. doi: 10.1080/07420528.2020,
Hwang JS, Park JW, Nam MS, Cho H, Han IO. Glucosamine enhances body weight gain and reduces insulin response in mice fed chow diet but mitigates obesity, insulin resistance and impaired glucose tolerance in mice high-fat diet. Metabolism. 2015 Mar;64(3):368-79. doi: 10.1016/j.metabol.2014.11.005,
Mark G. Papich , Glucosamine Chondroitin Sulfate, Saunders Handbook of Veterinary Drugs (Fourth Edition), 2016,
Williams C, Ampat G. Glucosamine Sulfate. [Updated 2022 Sep 4]. In: StatPearls [Internet]. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing; 2022 Jan-. Available from: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK558930/,
Elżbieta Studzińska-Sroka, Wiesława Bylka, Glukozamina – pomoc w leczeniu osteoartrozy, Postępy Fitoterapii 4/2011.
Czytaj także:
Kwas hialuronowy na stawy. Co trzeba wiedzieć o zastrzykach z kwasem hialuronowym na chore stawy?
Żelatyna na stawy - jak (i czy) działa? Stosuj ją w ten sposób
Ocet jabłkowy na stawy i reumatyzm - czy to ma sens? Opinie ekspertów
Jak stosować kurkumę na stawy? Jej korzystne działanie potwierdzono w badaniach
RZS a zimno. Czy zimno szkodzi przy reumatoidalnym zapaleniu stawów?
Jak stosować liść laurowy na stawy? Przepis na okłady i wywar
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
