Spis treści:
- Gorączka reumatyczna - co to jest?
- Gorączka reumatyczna - objawy
- Rozpoznanie gorączki reumatycznej
- Leczenie gorączki reumatycznej
- Profilaktyka
Gorączka reumatyczna - co to jest?
Gorączka reumatyczna to układowa choroba tkanki łącznej, polegająca na rozwoju procesu zapalnego w odpowiedzi na przebyte zakażenie paciorkowcowe gardła i migdałków (anginę ropną).
Prawdopodobnie kluczem do rozwoju choroby jest krzyżowa reakcja immunologiczna. Część białek naszego organizmu jest podobna do białek bakterii zwanych paciorkowcami beta-hemolizującymi grupy A. Dlatego układ odpornościowy może się pomylić i zwrócić przeciw swojemu gospodarzowi.
Na gorączkę reumatyczną najczęściej zapadają dzieci w wieku od 6 do 15 lat. Bardzo rzadko choroba rozwija się u osób po 30. roku życia. Szacuje się, że schorzenie występuje u 0,3-3% chorych na anginę paciorkowcową.
Gorączka reumatyczna - objawy
Gorączka reumatyczna jest powikłaniem anginy, dlatego objawy pojawiają się na ogół 2-3 tygodnie po infekcji. Do symptomów gorączki reumatycznej należą:
- zapalenie stawów,
- zapalenie serca,
- pląsawica,
- zmiany skórne (rumień brzeżny i guzki Meyneta).
Zapalenie stawów najczęściej dotyka duże stawy (kolanowe, łokciowe). Pojawia się ból, obrzęk i tkliwość. Sam proces przebiega raczej asymetrycznie, a nie obustronnie. Stan ten mija po kilku tygodniach, nie pozostawiając trwałych uszkodzeń. Zapalenie stawów występuje w 75% przypadków gorączki reumatycznej.
U ok. połowy chorych w przebiegu gorączki reumatycznej zajęte jest serce – choroba może dotyczyć wszystkich jego warstw. Zwykle pojawia się szmer związany zazwyczaj z niedomykalnością zastawki dwudzielnej lub aortalnej. Objawy tej postaci gorączki reumatycznej to gorączka, osłabienie, ból w klatce piersiowej, duszność oraz obrzęki w okolicy kostek. W przebiegu choroby może także dojść do zaburzeń przewodzenia impulsów w sercu i arytmii.
Pląsawica jest rzadkim objawem gorączki reumatycznej. Objawia się mimowolnymi ruchami kończyn i głowy połączonymi z chwiejnością emocjonalną (niegdyś znana jako „taniec św. Wita”). Może rozwinąć się w ciągu 7 miesięcy od zachorowania na anginę paciorkowcową.
Zmiany skórne w przebiegu gorączki reumatycznej to rumień brzeżny i guzki podskórne. Rumień brzeżny występuje w postaci obrączkowatego zaczerwienienia skóry tułowia oraz ramion i ud (nie występuje na twarzy). Guzki natomiast mają średnicę 0,5-2 cm i występują na powierzchniach wyprostnych stawów. Guzki pojawiają się częściej u chorych z gorączką reumatyczną, u których doszło do zajęcia serca.
Rozpoznanie gorączki reumatycznej
Niestety nie ma jednego badania, które mogłoby jednoznacznie potwierdzić gorączkę reumatyczną. Rozpoznanie opiera się głównie na wywiadzie przebytego zakażenia paciorkowcowego, obserwacji wymienionych objawów, wykryciu podwyższonego stężenia markerów stanu zapalnego (OB, CRP) i potwierdzeniu wysokiego miana przeciwciał przeciw białkom paciorkowca (przede wszystkim przeciw streptolizynie O - ASO i DNA-zie B).
Czytaj: Badanie CRP u dziecka
Leczenie gorączki reumatycznej
Postępowanie przy gorączce reumatycznej zależy od objawów i stanie pacjenta. Przede wszystkim chory powinien trafić do szpitala, w celu przeprowadzenia dokładnych badań pod kontrolą lekarską. Choroba może bowiem prowadzić do nieodwracalnych uszkodzeń, dlatego należy podejść do jej leczenia bardzo poważnie. Ma też tendencję do nawrotów.
Leczenie gorączki reumatycznej obejmuje:
- oszczędny tryb życia i odpoczynek w łóżku,
- przyjmowanie antybiotyków w celu eliminacji paciorkowca,
- leczenie przeciwzapalne: kwas acetylosalicylowy,
- przyjmowanie glikokortykosteroidów, u chorych z ciężkimi objawami,
- przyjmowanie leków uspokajających i przeciwpadaczkowych przy nasilonej pląsawicy.
W przypadku uczulenia na penicyliny, lekarz może zalecić stosowanie cefalosporyny lub erytromycyny.
Profilaktyka gorączki reumatycznej
Zapobieganie gorączce reumatycznej obejmuje dwa obszary:
- skuteczne leczenie anginy paciorkowcowej antybiotykiem,
- przyjmowanie antybiotyku profilaktycznie, by zapobiec nawrotom gorączki reumatycznej.
Ryzyko pojawienia się gorączki reumatycznej znacznie maleje, jeśli angina jest prawidłowo leczona. Zajęcie serca pogarsza rokowanie.
Należy zaznaczyć, że gorączka reumatyczna jest najczęstszą przyczyną wtórnych wad serca u dzieci i młodzieży. W związku z tym, w przypadkach, w których rozpoznanie było pewne, zalecana jest profilaktyka antybiotykowa (penicylina lub erytromycyna) do ukończenia 30. roku życia i do 5 lat po wystąpieniu ostatniego rzutu choroby. Warto przestrzegać tej wytycznej, ponieważ uszkodzenie serca przez chorobę jest nieodwracalne.
Treść artykułu została pierwotnie opublikowana 30.12.2010.
Więcej na podobny temat:
Zwyrodnienie stawów - przyczyny i objawy choroby, metody leczenia
Ból stawów - przyczyny, objawy, badania i leczenie
Reumatoidalne zapalenie stawów - objawy, przyczyny i leczenie RZS
Puchnięcie nóg - objawy i przyczyny, sposoby na obrzęki nóg
Gorączka - przyczyny, leki i domowe sposoby, kiedy obniżać temperaturę?
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
