Rozhuśtana prolaktyna
Prawidłowe stężenie prolaktyny to stężenie poniżej 20 μg/ml u kobiet i 15 μg/ml u mężczyzn. Powyżej tych wartości możemy mówić o hiperprolaktynemii, jednak objawy zależą od tego, jak bardzo podwyższony jest poziom prolaktyny.
Praktycznie do osiągnięcia progu 50 μg/ml, nie ma żadnych objawów hiperprolaktynemii i w związku z tym nie wymaga też ona leczenia, Wyjątkiem są problemy z zajściem w ciążę – wtedy „dmuchamy na zimne” i eliminujemy wszystkie potencjalne przyczyny niepłodności.
Kiedy się niepokoić?
Kolejnym progiem będzie przedział wartości prolaktyny 50-150 μg/ml. Wówczas zaczynają się pojawiać dostrzegalne symptomy. Najwcześniejszym objawem u kobiet będą zaburzenia miesiączkowania. Mogą to być nieregularne krwawienia, plamienia. Pojawić się może również niedobór hormonów płciowych po owulacji tzw. niewydolność ciałka żółtego lub cykle bezowulacyjne, kiedy w ogóle nie dochodzi do owulacji. Te zjawiska, jeśli kobieta stara się o dziecko, będą się objawiać trudnościami z zajściem w ciążę.
Czytaj też: Zaburzenia miesiączkowania u kobiet w wieku rozrodczym
Natomiast gdy stężenie prolaktyny przekroczy wartość 150-200 μg/ml dochodzi do zatrzymania miesiączkowania. Nazywamy to wtórnym brakiem miesiączki, co znaczy, że brak okresu wystąpił u kobiety, która dotąd miesiączkowała. Bardzo często, choć nie zawsze, występuje też najbardziej charakterystyczny dla hiperprolaktynemii objaw – mlekotok. Gruczoły sutkowe stają się nabrzmiałe, nierzadko bolesne i pojawia się wydzielina taka, jak przy karmieniu piersią. Ten objaw jest zrozumiały jeśli porównamy powyższe stężenie prolaktyny z poziomem właściwym dla kobiet karmiących – dla nich norma wynosi właśnie 200-250 μg/ml.
Podwyższony poziom prolaktyny sprzyja też rozwojowi łagodnych zmian w piersiach tzw. zmian dysplastycznych. Nie są one niebezpieczne, ale mogą sprawiać trudności diagnostyczne.
Co powoduje nadmiar prolaktyny?
Jedną z najczęstszych przyczyn są gruczolaki przysadki, wydzielające prolaktynę. Specjalna nazwa dla nich to prolactinoma i w zależności od rozmiaru (granicą jest 1 cm) jest to microprolactinoma, poniżej 1 cm i macroprolactinoma, powyżej 1 cm. Także inne zmiany w okolicy przysadki mogą zaburzać prawidłową produkcję prolaktyny.
Nierzadko też współistniejące zaburzenia hormonalne np. niedoczynność tarczycy, wiążą się z podwyższonym stężęniem prolaktyny.
Stosunkowo często powodem hiperprolaktynemii są przyjmowane leki. Wiele z nich to leki działające na układ nerwowy. Wyjaśnieniem tego zjawiska jest rola dopaminy, ważnego przekaźnika w systemie nerwowym, w regulacji wydzielania prolaktyny. Gdy dopaminy jest dużo, wydzielanie prolaktyny spada. A gdy ilość dopaminy maleje (np. zostaje zahamowana lekami), poziom prolaktyny rośnie. Taki mechanizm odpowiada za hiperprolaktynemię przy przyjmowaniu niektórych leków neuroleptycznych, a także jest podstawą działania leków stosowanych w leczeniu hiperprolaktynemii.
Polecamy: Wielozadaniowa prolaktyna
Stanami chorobowymi, w których poziom prolaktyny jest za wysoki, są niewydolność nerek i niewydolność wątroby. Przewlekły lub silny stres czy długotrwały i intensywny wysiłek fizyczny również mogą prowadzić do hiperprolaktynemii. Poza tym więcej prolaktyny pojawia się w organizmie fizjologicznie podczas snu, po stymulacji brodawek sutkowych lub stosunku płciowym.
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
