fot. Fotolia
HIV nie wyklucza miłości i tworzenia więzi
Od 1985 r. do końca lutego 2014 r. w Polsce rozpoznano 17 693 zakażenia HIV. Diagnoza ta dotyczy zarówno kobiet, jak i mężczyzn w różnym wieku i w różnej sytuacji osobistej. Z doświadczenia pracowników Stowarzyszenia Wolontariuszy Wobec AIDS „Bądź z Nami” wynika, że jedną z poważniejszych konsekwencji zakażenia jest jego wpływ na funkcjonowanie społeczne osób seropozytywnych i ich bliskich.
Rozpoznanie zakażenia HIV nie oznacza wyroku, ale zawsze oznacza zmianę, choćby symboliczne, mentalne przejście na stronę świata osób chorych. HIV różni się od innych chorób przewlekłych i pod pewnym względem jest wyjątkowa. Jego przenoszenie dotyczy bardzo ważnej sfery ludzkiej intymności. Status serologiczny jest istotny przy wchodzeniu w relacje, gdyż bezpośrednio wpływa na życie osobiste.
HIV nie wyklucza miłości, więzi, tworzenia związków, zakładania rodziny i normalnego życia, ale głęboko ingeruje w relacje.
Ważne, żeby nie postrzegać HIV jednowymiarowo, nie fałszować obrazu, mówiąc o samych problemach lub koncentrując się jedynie na tym, co choroba wniosła dobrego w relację. Prawda, jak zwykle, leży pośrodku.
Na świecie i w Polsce par, których dotyczy problem HIV, jest coraz więcej. Ich życie nie różni się zasadniczo od życia innych, ale mogą spotkać się z problemami, których inne pary nie znają.
Kochanie, mam HIV…
Pierwszym z nich jest konieczność poinformowania partnera o tym, że jest się zakażonym. To najtrudniejszy moment. Nie ma jednej recepty na to, jak to zrobić. Scenariusze, jakie pisze życie, dotyczą nowych związków, doświadczonych małżeństw, zdrady, zatajonych doświadczeń z przeszłości...
Nikt nie opracował procedur, które zapewnią oczekiwaną dobrą reakcję drugiej osoby (tej, której mówimy o zakażeniu). Zawsze trzeba się zastanowić, kiedy i jak to zrobić. Ważne, żeby nie mówić o tak ważnej sprawie pod wpływem chwilowych emocji. Można przygotować partnerkę/partnera na tę trudną wiadomość (np. zagaić rozmowę na temat nowych możliwości leczenia HIV).
Należy jednak zawsze pamiętać o tym, że obowiązkiem osoby zakażonej, podejmującej relację seksualną z osobą zdrową, jest poinformowanie partnera o swoim statusie serologicznym.
Osoby żyjące z HIV żartobliwie określają to „testem na miłość”. Przejście przez ten kryzys często daje poczucie, że nasze uczucie i relacja są naprawdę wyjątkowe. Wyjątkowe, bo decyzja o dalszym byciu razem zapada w bardziej świadomy sposób niż w innych związkach.
Taki związek jest bardziej racjonalny i przemyślany. Daje też poczucie, że wszelkie przeciwności są do przezwyciężenia, a łącząca nas więź – nierozerwalna.
Zobacz też: Jak w Polsce jest finansowane leczenie HIV?
Seks z partnerem zakażonym HIV
Problemem może być także seks, który jest nieodłącznym elementem budowania bliskości i intymności w związku.
Satysfakcjonujące życie seksualne dla każdej pary jest czynnikiem więziotwórczym. HIV tego nie zmienia, natomiast bardzo silnie wpływa na tę sferę życia.
Po stronie korzyści możemy odnotować to, że HIV wymusza większą otwartość, szczere rozmowy i bardziej świadomy seks. Partnerzy podnoszą swoją wiedzę na temat bezpieczniejszych technik seksualnych, dowiadują się, co jest bezpieczne dla osoby niezakażonej, a co niestety wiąże się z ryzykiem. Często okazuje się, że poszerza się repertuar stosowanych technik, a pożycie intymne staje się bardziej satysfakcjonujące.
Jednak tym, co pary +/- wymieniają jako jedną z największych trudności, jest dość duże ograniczenie w aspekcie seksu. Znaczna część technik seksualnych (techniki penetracyjne i takie, w których dochodzi do kontaktu błon śluzowych z płynami zakaźnymi) wiąże się niestety z ryzykiem przeniesienia zakażenia.
Dotychczas jedyna, dająca poczucie bezpieczeństwa, profilaktyka polega na konsekwentnym stosowaniu prezerwatyw. Ich zastosowanie można włączać w grę wstępną, a ich użycie traktować niemal jak zabawkę erotyczną wzbogacającą pożycie i podnoszącą jakość zbliżenia.
Co robić, jeśli jeden z partnerów obawia się zakażenia?
Ostatnio pojawiają się doniesienia o zmniejszonej zakaźności osób HIV+ stosujących leczenie ARV lub tzw. profilaktyki preekspozycyjnej. Nie można ich jednak jeszcze traktować jako zasadę i warto porozmawiać z lekarzem prowadzącym leczenie.
Ważne jest, żeby partnerzy znali zasady postępowania poekspozycyjnego i w przypadku, gdy dojdzie do ryzyka zakażenia, zgłosili się do najbliższego szpitala oferującego takie leczenie. Poczucie bezpieczeństwa jest warunkiem udanego pożycia. Jeśli któraś ze stron odczuwa lęk przed możliwością zakażenia, warto szukać specjalistycznej pomocy w organizacjach pozarządowych.
Zobacz też: Dlaczego kobiety są bardziej narażone na zakażenie HIV?
Czy osoby zakażone HIV mogą być rodzicami?
Dużym problemem jest rodzicielstwo, które w przypadku par +/- również wiąże się z pewnymi utrudnieniami. Decyzja o posiadaniu potomstwa wymaga postawienia sobie innych pytań niż ma to miejsce w parach, których nie dotyczy problem HIV.
Znaczenie ma wiele spraw: czy HIV+ jest kobieta czy mężczyzna? Jak długo żyje z HIV? Czy jest leczony/-a? Jaka to terapia? Jakie są szanse, że nie dojdzie do przeniesienia zakażenia?
Kiedy zapadnie decyzja o chęci posiadania dziecka, para musi być przygotowana na specjalne procedury. W zależności od indywidualnej sytuacji pary trzeba przejść przez odwirowanie spermy, sztuczną inseminację, poszukiwanie specjalistów, którzy zdecydują się na zabiegi, gromadzenie pieniędzy i specjalne procedury przy porodzie. Nie są to jednak trudności, które uniemożliwiają zostanie rodzicem. Wiele par, których dotyczy problem HIV, cieszy się potomstwem i myśli o powiększeniu rodziny.
Czy informować innych o tym, że żyjemy z zakażonym partnerem?
Wspólną decyzją partnerów jest ponadto informowanie innych osób o zakażeniu. Są osoby, którym trudno żyć z tajemnicą, a ich poziom otwartości i tolerancji nie pozwala nawet przypuszczać, z jakimi trudnościami może się wiązać ujawnienie zakażenia.
Zawsze dobrze jest przemyśleć, kogo można poinformować, jaki to będzie miało cel i jakie będą konsekwencje. Warto przygotować się na szereg (czasem trudnych) pytań: po co ci chory w domu? Co powiesz dzieciom z pierwszego małżeństwa? Co zrobisz, kiedy umrze?
Jeśli pary decydują się zachować tajemnicę, warto również przygotować się na serię pytań: dlaczego dana osoba nie chodzi do rejonowego lekarza? W którym szpitalu leży? Dlaczego nie macie dzieci? W tym przypadku również ważna jest zasada, by nie ujawniać informacji o zakażeniu HIV pod wpływem chwilowych emocji.
Zobacz też: Seks – jak uniknąć zakażenia HIV?
Gdzie szukać pomocy?
Lęk przed zakażeniem najbliższej osoby jest wpisany w naturę związku +/-. Ważne jest jednak, by nie zdominował on relacji i by nie zmuszać partnerki czy partnera do nieustannego testowania, które zawsze wiąże się z ogromnym stresem.
Jeśli pary nie radzą sobie z lękiem o partnera, warto zwrócić się o specjalistyczną pomoc. Oczywiście samemu można poradzić sobie ze stresem, przeciwnościami, kryzysem i niektórzy doskonale funkcjonują w ten sposób, mając oparcie w bliskich. Czasami jednak warto skorzystać ze wsparcia i pomocy osób trzecich.
Taką możliwość daje realizowany od 1995 r. przez Stowarzyszenie "Bądź z Nami" program "Razem być i wytrwać". Dzięki uzyskaniu grantu na jego realizację w konkursie Pozytywnie Otwarci udaje się kontynuować program i rozszerzać go o kolejne działania skierowane do par +/-. Uczestnictwo w programie pomaga rozwiązywać problemy związane z zakażeniem HIV, ale nie tylko.
Indywidualne konsultacje ze specjalistami, możliwość udziału w terapii par czy grupach wsparcia oraz zajęcia psychoedukacyjne przyczyniają się do pogłębienia relacji i rozwoju więzi. Tym, co niezastąpione, jest też możliwość poznania innych par, które borykają się z takimi samymi trudnościami. To okazja do zadawania nieskrępowanych pytań, wymiany pomysłów na radzenie sobie z problemami, poczucie, że nie jest się wyalienowanym.
Autor: Irena Przepiórka, Stowarzyszenie Wolontariuszy Wobec AIDS „Bądź z Nami”.
Zobacz też: Kiedy wykonać test na obecność wirusa HIV?
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
