Miesiączka to cykliczne złuszczanie warstwy błony śluzowej macicy występujące pod postacią krwawienia z pochwy u kobiet w wieku reprodukcyjnym. Okres jest etapem cyklu menstruacyjnego i pojawia się, gdy nie doszło do zapłodnienia komórki jajowej. Średnio miesiączka występuje co 28 dni, ale przyjmuje się, że prawidłowe cykle wahają się od 21 do 35 dni. Długość krwawień to 3-7 dni. Pierwsze miesiączki mogą być nieregularne, skąpe lub – przeciwnie – obfite.
Spis treści:
- Pierwsza miesiączka – kiedy się pojawia?
- Pierwsza miesiączka – objawy
- Jak wygląda pierwsza miesiączka w życiu?
- Cykl menstruacyjny – fazy
Pierwsza miesiączka – kiedy się pojawia?
Pierwsza miesiączka pojawia się w efekcie złożonych zmian hormonalnych związanych z dojrzewaniem płciowym, jakie zachodzą na linii podwzgórze-przysadka-jajnik. Oprócz osiągnięcia dojrzałości płciowej, muszą wystąpić również inne uwarunkowania, aby pojawiło się miesiączkowanie, jak np. prawidłowa anatomia układu rozrodczego czy odpowiednie odżywanie.
Na wiek wystąpienia pierwszej w życiu menstruacji mają wpływ różne czynniki, m.in. środowiskowe, zdrowotne, etniczne czy genetyczne. Przyjmuje się, że pierwsza miesiączka u nastolatek w Polsce występuje w wieku ok. 12-14 lat (średnio 2-3 lata po rozpoczęciu wzrostu piersi).
Jeśli pierwsza miesiączka nie wystąpi do 16. roku życia przy obecnych drugorzędowych cechach płciowych (takich jak: obecność biustu, kobiecych proporcji ciała) lub do 14. roku życia przy braku drugorzędowych cech płciowych, oznacza to tzw. pierwotny brak miesiączki - stan wymagający konsultacji lekarskiej. W takim przypadku należy udać się do ginekologa i wykonać badania diagnostyczne.
Pierwsza miesiączka – objawy
Wczesne objawy pierwszej miesiączki pojawiają się 2-3 lata przed krwawieniem. Dziewczynka zaczyna szybciej rosnąć, proces ten przyspiesza jeszcze bardziej na rok przed menarche. Dochodzi do tego także zwiększenie masy ciała, rozwój gruczołów sutkowych. Objawem poprzedzającym pierwszą miesiączkę jest również pojawienie się owłosienia w okolicy płciowej i pod pachami.
Jeśli chodzi o samo krwawienie, to nie ma zasady: niektóre dziewczęta zaczynają miesiączkować dość skąpo, u innych od razu pojawia się obfite krwawienie. Warto też pamiętać, że na początku cykle są nieregularne. Nie można w tym przypadku mówić o spóźniającej się miesiączce. Przez pierwsze 2 lata okres może pojawiać się co 3 tygodnie lub co 3 miesiące.
Objawy przed pierwszą miesiączką (i kolejną)
Wahania poziomu estrogenów i progesteronu mogą powodować tzw. zespół napięcia przedmiesiączkowego (PMS), na który cierpi ponad 80% kobiet na kilka dni przed miesiączką. Jego objawy to:
- bóle brzucha,
- bóle okolicy krzyżowej,
- obrzęk i bóle piersi,
- zaburzenia koncentracji,
- drażliwość,
- bóle głowy (w tym także migrenowe),
- wzrost masy ciała (nawet o 2 kg) w wyniku zatrzymywania wody w organizmie,
- stan podgorączkowy,
- zaparcia,
- wzdęcia,
- trądzikowe zmiany skórne,
- problemy ze snem.
W walce z objawami zespołu napięcia przedmiesiączkowego stosuje się doraźnie środki przeciwbólowe, zioła moczopędne i uspokajające (melisę, pokrzywę), suplementację kwasów omega i witaminy D. Jeśli PMS jest bardzo dokuczliwy, warto skonsultować się z ginekologiem i rozważyć stosowanie leków hormonalnych.
Jak wygląda pierwsza miesiączka w życiu?
Menstruacja u poszczególnych dziewcząt może się różnić. Pierwsza miesiączka może wystąpić zarówno w postaci niewielkiego krwawienia, brązowego plamienia, jak i obfitego krwawienia. Okres może pojawić się nagle lub być poprzedzony upławami. Długość jego trwania również nie jest stała dla wszystkich. U niektórych kobiet pierwsza miesiączka trwa 1-2 dni, a u innych nawet 7 dni.
Cykl menstruacyjny – fazy
Cykle menstruacyjne u nastolatek, które zaczęły miesiączkować, są często nieregularne. Jest to normalne zjawisko. Takie wahania są typowe przez pierwsze 2-3 lata od pierwszej miesiączki. Miesiączki mogą występować rzadko, nawet co 45 dni (nadal mieści się to w granicach normy). Z czasem cykl miesiączkowy zaczyna się stabilizować.
Prawidłowy cykl menstruacyjny składa się z kilku etapów:
- miesiączka (4–7 dni),
- faza folikularna (ok. 9 dni) – wzrasta stężenie estrogenów, a następnie hormonów produkowanych przez przysadkę mózgową FSH (folikulotropiny) i LH (hormonu luteinizującego), co pobudza dojrzewanie pęcherzyków Graafa w jajnikach,
- owulacja, czyli jajeczkowanie (1 dzień) – pod wpływem wysokiego stężenia hormonu LH najsilniejszy pęcherzyk pęka i uwalnia niedojrzałą komórkę jajową; komórka trafia do jajowodu, gdzie dojrzewa, a gdy nie dojdzie do zapłodnienia – obumiera (przeczytaj też: plamienie a owulacja),
- faza lutealna (ok. 14 dni) – pod wpływem wzrostu hormonów LH i FSH z pozostałości pękniętego pęcherzyka Graafa powstaje ciałko żółte, które produkuje duże ilości progesteronu. Wzrasta też ilość estrogenu. Jeśli nie dochodzi do zapłodnienia, stężenie tych związków spada, kończy się jeden cykl i rozpoczyna kolejna miesiączka.
Brak owulacji u dziewcząt, które zaczęły miesiączkować, również jest zjawiskiem normalnym. Wynika z niedojrzałości osi podwzgórze-przysadka-jajnik. Owulacje pojawiają się u większości nastolatek w ciągu 5 lat od pierwszej miesiączki.
Treść artykułu została pierwotnie opublikowana 22.05.2018.
Czytaj także:
Okres co 2 tygodnie? Co jest przyczyną zaburzeń rytmu miesiączkowego
Wizyta u ginekologa a okres. Czy trzeba odwołać wizytę?
Brak miesiączki – przyczyny, skutki, badania i leczenie
Jak skrócić okres - czy można skrócić miesiączkę
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
