Mózg otoczony jest trzema oponami. Najbardziej zewnętrznie znajduje się opona twarda, pod nią leży opona pajęcza, a bezpośrednio do powierzchni mózgu przylega opona miękka. Nad i pod oponą twardą znajdują się naczynia krwionośne.
Ukryty wróg - krwiak nadtwardówkowy często daje o sobie znać bardzo późno
Cechą wspólną jest obecność krwi pod oponą twardą i nad oponą pajęczą. Natomiast objawy i przyczyny różnią się w zależności od postaci krwiaka podtwardówkowego. W zależności od tego w jakim odstępie czasu od urazu powstał krwiak wyróżnia się trzy postacie. Jeśli się rozwinie do 72 godzin od urazu to jest to krwiak ostry. Między czwartym a dwudziestym dniem od urazu mówimy o krwiaku podostrym. Jeśli powstanie później niż 3 tygodnie od urazu będzie to krwiak przewlekły.
Czytaj też: Uraz głowy - to brzmi poważnie
Najczęstsze i najpoważniejsze powikłanie urazu głowy
Ostry krwiak podtwardówkowy występuje najczęściej ze wszystkich krwiaków. Powstaje w wyniku urazów bezwładnościowych, czyli takich gdzie następuje gwałtowna zmiana prędkości, np. uderzenie w nieruchomą przeszkodę podczas jazdy samochodem, ale również na nartach. Kojarzy się z ciężkimi urazami i poważnym uszkodzeniem mózgu. O rokowaniu nie decyduje wielkość krwiaka, a stopień uszkodzenia mózgu. Jedyną metodą leczenia jest pilne operacyjne usunięcie krwiaka. Mimo wczesnej interwencji chirurgicznej śmiertelność w przypadku krwiaków podtwardówkowych sięga 90% lub więcej. Po usunięciu krwiaka mogą pozostać ubytki neurologiczne spowodowane trwałym uszkodzeniem mózgu. Należą do nich niedowłady, zaburzenia mowy, czucia. Ich obraz różni się w zależności od tego gdzie był zlokalizowany krwiak.
Na początku nic się nie dzieje
Krwiaki podostre są dość zdradliwe. Po urazie może nie być żadnych objawów. Po kilku, a nawet kilkunastu dniach od urazu pojawia się ostry, nasilający się ból głowy, któremu mogą towarzyszyć nudności i wymioty, niedowład po jednej stronie ciała. Chory może stać się spowolniony, senny.
Jeśli takie objawy pojawią się należy pilnie skonsultować się z lekarzem. Leczenie i następstwa są takie jak w przypadku krwiaka ostrego.
Krwiak chowa się za niepamięcią
Przewlekły krwiak podtwardówkowy najczęściej dotyczy osób starszych lub najmłodszych dzieci. Objawy są słabo wyrażone. Należą do nich ból głowy o umiarkowanym nasileniu, dyskretne spowolnienie psychoruchowe, które może być łatwo pomylone ze zmęczeniem, dezorientacja, nudności, wymioty i niewielkiego stopnia niedowład połowiczy. Dzieci mogą stać się podsypiające, drażliwe, płaczliwe, niechętnie ssać, a ruchy kończyn będą asymetryczne. Objawy te są alarmujące i wymagają udania się do lekarza.
Osoby starsze są szczególnie narażone. Nierzadko przyjmują wiele leków. W tym mogą to być leki wpływające na krzepliwość krwi, a wtedy nawet niewielki uraz może prowadzić do przewlekłego krwawienia i powolnego narastania krwiaka. Starsi pacjenci często nie pamiętają urazu co dodatkowo utrudnia diagnostykę. Dzieje się tak dlatego, że po pierwsze uraz najczęściej nie jest silny, po drugie objawy pojawiają się w odległym czasie, a po trzecie w tej grupie wiekowej pojawią się problemy z pamięcią.
Drugą grupę ryzyka stanowią małe dzieci. Tutaj jest związane z delikatną budową samego mózgu, ale również z narażeniem na powtarzające się urazy w wyniku potrząsania lub innych form krzywdzenia.
Bardziej narażone są osoby nadużywające alkoholu, chorzy na padaczkę i osoby narażone na wielokrotne, nawet niewielkie urazy głowy. Postępowanie lecznicze i powikłania są identyczne jak w dwóch poprzednich postaciach.
Zobacz też: Piorunujący ból głowy - objaw pękniętego tętniaka?
Można mu zapobiec
Ponieważ krwiaki podtwardówkowe powstają w wyniku urazu związanego z nagłą zmianą prędkości, tzw. uraz bezwładnościowy, a nie bezpośredniego uderzenia to kaski chronią przed nimi tylko w pewnym stopniu. Trzeba o tym pamiętać podejmując aktywność, która wiąże się z możliwością urazu głowy i unikać sytuacji niebezpiecznych.
W przypadku osób starszych konieczna jest dokładna kontrola przyjmowanych leków. Szczególnie tych wpływających na krzepliwość krwi. Jeśli taka osoba cierpi na zaburzenia pamięci dobrze jest pomyśleć o specjalnym pojemniku na leki, który umożliwia naszykowanie dawek i ich czytelne oznaczenie. Przyjmowanie jakichkolwiek preparatów ziołowych powinno być skonsultowane wcześniej z lekarzem. Niektóre z ziół i również obniżają krzepliwość krwi. Takim przykładem są czosnek i preparaty z nimi, które chętnie są spożywane jako remedium na przeziębienie. Nie powinno się ich stosować razem z lekami obniżającymi krzepliwość krwi. Kolejnym problemem jest bezsenność z powodu, której osoby starsze często zażywają leki nasenne. W nocy pozwalają zasnąć, ale w dzień powodują senność i zaburzenia równowagi, które mogą być fatalne w skutkach. W tym wypadku warto porozmawiać z lekarzem o naturalnych metodach walczenia z bezsennością (regulacja rytmu dobowego i in.). Jeśli chodzi o dzieci najważniejsze jest zapobieganie urazom tym intencjonalnym i przypadkowym.
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!