Nerki to niezbędny do życia parzysty narząd układu moczowego. Odpowiadają za filtrowanie krwi, usuwanie toksyn, prawidłowe stężenie płynów i elektrolitów w organizmie oraz produkcję hormonów. Jak pokazują badania, lato zdecydowanie nie służy zdrowiu naszych nerek. Urlop może zakończyć się atakiem kamicy nerkowej (tzw. kolką nerkową), zakażeniem układu moczowego, a nawet ostrym uszkodzeniem nerek. Dlaczego tak się dzieje i jak zadbać o nerki w czasie wakacyjnych upałów?
Problemy z nerkami – pamiątka z wakacji
Analizy naukowców pokazują, że w czasie wakacji do lekarzy zgłasza się najwięcej osób z silnym bólem w okolicy lędźwiowej, który sygnalizuje kamicę nerkową. Wpływ temperatur na tworzenie się kamieni nerkowych potwierdzają badania.
W pracy opublikowanej na łamach Environmental Health Perspectives wykazano nie tylko, że wyższe temperatury oznaczają częstsze ataki kamicy nerkowej, ale również to, że choroba pojawia się po kilku dniach od upałów.
W innym badaniu analizowano przypadki pracowników budowlanych w Arabii Saudyjskiej, gdzie notuje się jedne z najwyższych temperatur na świecie. Okazało się, że letnie upały znacznie zwiększały ryzyko ostrego uszkodzenia nerek wśród badanych. Dodatkowo niekorzystnie działały krótki sen oraz otyłość.
Dlaczego problemy z nerkami pojawiają się właśnie latem? Kamica nerkowa rozwija się często u osób podatnych na tworzenie się złogów w nerkach. Inne ważne przyczyny to: odwodnienie i wysoka wilgotność powietrza. Pocenie się i deficyt płynów w organizmie powodują zaleganie moczu i sprzyjają nie tylko tworzeniu się piasku w nerkach i kamieni, ale również zakażeniu układu moczowego.
Ryzyko wystąpienia kolki nerkowej zwiększa też podróż samolotem. Unoszenie się i opadanie mogą przesuwać złogi i prowadzić do ataku kolki nerkowej. Latem wypijamy też więcej alkoholu, który odwadnia i może prowadzić do zaburzeń elektrolitowych, a w rezultacie problemów z nerkami.
Uwaga na te objawy
Problemy z nerkami związane z wysokimi temperaturami najczęściej rozwijają się z kilkudniowym opóźnieniem po upalnych dniach. W rezultacie pojawia się silny przeszywający ból w okolicy lędźwiowej. Dolegliwość powodują zbite, czasami ostre, złogi blokujące drogi moczowe. Większe kamienie dają o sobie znać silnym bólem, któremu mogą towarzyszyć nudności, wymioty, krwiomocz, podwyższona temperatura, skąpomocz lub zakażenia dróg moczowych. Z badań wynika, że mężczyźni są bardziej narażeni na problemy z nerkami związane z wysoką temperaturą.
Jak dbać o nerki latem?
Wbrew pozorom możesz zrobić dla nerek znacznie więcej niż tylko regularnie przyjmować płyny. Aby zadbać o nerki latem i zapobiec problemom z nimi:
- Unikaj długotrwałej pracy w wysokich temperaturach. A jeśli to niemożliwe, maksymalnie chroń się przed odwodnieniem i przegrzaniem.
- Nie dopuszczaj do odwodnienia. Pij regularnie wodę niegazowaną (co najmniej 2 l dziennie), najlepiej słabo zmineralizowaną. Możesz też pić wodę z sokiem z cytryny (cytryniany zapobiegają odkładaniu złogów).
- Jedz dużo owoców i warzyw, które są bogate w wodę, ale uważaj na te ze znaczną zawartością szczawianów (np. rabarbar, szczaw, boćwina, szpinak).
- Uważaj na napoje zawierające szczawiany, takie jak herbata, kawa, czekolada, kakao.
- Unikaj alkoholu. To mit, że piwo jest dobre na nerki. Nerki osób regularnie pijących alkohol muszą pracować ciężej i są podatniejsze na uszkodzenia.
- Ogranicz produkty z dużą ilością soli (sód w nadmiarze powoduje zatrzymanie wody w organizmie i wzrost ciśnienia tętniczego, co działa niekorzystnie na nerki).
- Dbaj o kondycję i masę ciała. Aktywność fizyczna poprawia funkcjonowanie nerek i chroni przed szkodliwą dla nich otyłością. Pamiętaj, aby na bieżąco nadrabiać straty płynów.
- Regularnie opróżniaj pęcherz. Nie wstrzymuj moczu, ponieważ szkodzi to nerkom.
- Lecz infekcje układu moczowego. Zaniedbane problemy z drogami moczowymi mogą uderzyć ponownie ze zdwojoną siłą.
- Uważaj na leki i suplementy. Nadmierne zażywanie nawet pozornie bezpiecznych leków dostępnych bez recepty, jak tabletki przeciwbólowe, może uszkadzać nerki. Zbyt duże dawki witaminy D, witaminy C lub preparatów wapnia również przyczyniają się do rozwoju kamicy.
- Jeśli przyjmujesz leki na stałe, porozmawiaj z lekarzem, czy mogą one powodować problemy z nerkami. Może da się je zmienić.
- Pamiętaj o profilaktyce. Dzięki prostym badaniom, jak badanie moczu, kreatynina, GFR, badanie USG układu moczowego, możesz w porę wykryć problemy z nerkami i zapobiec poważniejszej chorobie.
Jeśli nie wiesz, czy pijesz wystarczająco dużo w ciągu dnia, wykonaj prosty test, który sprawdza poziom nawodnienia.
Źródła:
J.R. Fakheri, D.S. Goldfarb, Ambient temperature as a contributor to kidney stone formation: implications of global warming, doi: 10.1038/ki.2011.76,
B.A. Fletcher i inni, Association of summer temperatures with hospital admissions for renal diseases in New York State: a case-crossover study, doi: 10.1093/aje/kwr417,
M.Al-Bouwarthan i inni, Risk of Kidney Injury among Construction Workers Exposed to Heat Stress: A Longitudinal Study from Saudi Arabia, doi: 10.3390/ijerph17113775,
G. E. Tasian i inni, Daily Mean Temperature and Clinical Kidney Stone Presentation in Five U.S. Metropolitan Areas: A Time-Series Analysis, doi: 10.1289/ehp.1307703.
Czytaj także:
Niewydolność nerek (ostra i przewlekła) – przyczyny, objawy, leczenie, dieta
Ciemny mocz – co oznacza, jakie badania wykonać?
Ból nerek sygnałem wielu chorób. Jak rozpoznać przyczynę i co robić?
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
