Czynniki ryzyka osteoporozy można z grubsza podzielić na dwie grupy: modyfikowalne, oraz takie, na które nie mamy wpływu.
Niemodyfikowalne czynniki ryzyka osteoporozy
- Wiek – u kobiet granicą, od której istnieje zwiększona predyspozycja wystąpienia osteoporozy jest okres menopauzy, czyli około 50. roku życia, u mężczyzn granica ta jest wyższa o około 10 lat. W wieku 75 lat średnio co druga osoba jest dotknięta chorobą.
- Płeć – kobiety chorują kilkakrotnie częściej, choć w wieku podeszłym dysproporcja między płciami zmniejsza się.
- Niedobór hormonów płciowych – estrogenów u kobiet i androgenów u mężczyzn. Hormony te, zwłaszcza estrogeny, działają ochronnie na układ kostny. Spadek ich stężenia jest naturalną konsekwencją menopauzy oraz procesu starzenia się. Może jednak być spowodowany innymi chorobami.
- Rasa biała lub żółta – ryzyko choroby jest 3-krotnie większe niż u osób rasy czarnej.
- Uwarunkowania genetyczne – jeśli w rodzinie występowały przypadki osteoporozy ryzyko choroby rośnie.
Potencjalnie modyfikowalne czynniki ryzyka
- Nadużywanie alkoholu – niewielkie ilości nie podwyższają ryzyka choroby, jednak przewlekłe spożywanie dużych ilości alkoholu, zwłaszcza w młodym wieku, znacznie podnosi ryzyko osteoporozy w przyszłości.
- Palenie tytoniu – jest odpowiedzialne za hamowanie przebudowy kości oraz wcześniejsze występowanie menopauzy i zmniejszenie stężenia estrogenów.
- Niedobór witaminy D.
- Niewłaściwa dieta – złe odżywianie leży u podłoża wielu schorzeń, w tym osteoporozy. Niedobór w diecie witamin głównie A, K, C i mikroelementów, a zwłaszcza wapnia i fosforu, oraz cynku, magnezu i żelaza sprzyja osteoporozie. Dieta bogatobiałkowa z kolei również wpływa niekorzystnie na układ kostny, powodując zwiększoną utratę wapnia z moczem.
- Niska masa ciała i brak aktywności fizycznej – są przyczyną zmniejszonej przebudowy kości i ich osłabienia.
- Przewlekły, nadmierny wysiłek fizyczny obciążający kości bywa przyczyną wcześniejszego rozwoju choroby. Dotyczy to w szczególności sportowców, np. maratończyków, ciężarowców.
- Metale ciężkie, takie jak kadm czy ołów – dotyczy to przede wszystkim osób mających zawodowo styczność z tymi substancjami.
- Kofeina – wbrew powszechnie panującej opinii, nie zostało jednoznacznie udowodnione, aby nadmierne spożycie kofeiny miało niekorzystny wpływ na kości.
Polecamy: Jaka dieta w osteoporozie po menopauzie?
Przedstawione powyżej czynniki ryzyka dotyczą tak zwanej osteoporozy pierwotnej. Oprócz niej istnieje postać wtórna choroby, która rozwija się na podłożu innych schorzeń lub stosowanych leków.
Jak widać, istnieje cały szereg czynników ryzyka osteoporozy, na które masz wpływ i które, jeśli występują, możesz zawczasu wyeliminować, zmniejszając tym samym szanse na rozwój choroby w przyszłości. Osteoporoza rozwija się przez całe lata, dlatego dbaj o swoje kości już za młodu.
Czytaj też: Zwyrodnienie stawów - efekt stylu życia
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
