Przepuklina pępkowa jest jednym z rodzajów przepukliny brzusznej. Najczęściej rozpoznawana jest wrodzona przepuklina pępkowa u noworodków (80% u wcześniaków), częściej u chłopców. U dzieci powyżej 12. miesiąca życia zdarza się rzadko – częstość występowania to 2-12%. Bardzo rzadko powstaje u dorosłych. Narażone są szczególnie osoby otyłe, z wodobrzuszem, guzami jamy brzusznej, a także kobiety w ciąży i po ciąży. Przepuklinę pępkową należy odróżnić od przepukliny pępowinowej, która jest znacznie groźniejszym i gorzej rokującym stanem.
Spis treści:
- Leczenie przepukliny pępkowej. Kiedy operacja jest konieczna?
- Operacja przepukliny pępkowej i zalecenia po zabiegu
- Leczenie zachowawcze (nieoperacyjne) przepukliny pępkowej
- Przyczyny przepukliny pępkowej
- Jak wygląda przepuklina pępkowa u niemowląt i dorosłych?
- Przepuklina pępkowa a przepuklina pępowinowa
- Uwięźnięcie przepukliny pępkowej
Leczenie przepukliny pępkowej. Kiedy operacja jest konieczna?
Większość przepuklin pępkowych zanika samoistnie do 3.-4. roku życia. U chłopców może dojść do tego później – w wieku 5-7 lat, na co pozwalają lepiej zbudowane niż u dziewczynek mięśnie proste brzucha.
Obserwacje i doświadczenia lekarzy pokazują, że przepuklina pępkowa rzadko powoduje powikłania i ma tendencję w przypadku dzieci do zamykania się, dlatego zalecane jest wstrzymanie się z leczeniem operacyjnym u najmłodszych. U dorosłych przepuklinę pępkową leczy się operacyjnie.
Leczenie operacyjne przepukliny pępkowej przeprowadza się z reguły, jeżeli:
- uwypuklenie nie zniknęło samoistnie do 3.-4. roku życia,
- przepuklina pojawiła się w wieku dorosłym,
- doszło do uwięźnięcia przepukliny,
- pojawiają się inne objawy oprócz uwypuklenia: ból, dyskomfort utrudniający funkcjonowanie.
Operacja przepukliny pępkowej i zalecenia po zabiegu
Operacja przepukliny pępkowej polega na zbliżeniu mięśni prostych brzucha i rozcięgna (błony przylegającej do mięśni) oraz zaszyciu otworu. Cała procedura przeprowadzana jest w ciągu jednego dnia, w znieczuleniu ogólnym. Zazwyczaj nie stosuje się wszczepiania żadnego implantu. W niektórych przypadkach lekarz może umieścić pod otrzewną specjalną siatkę z tworzywa sztucznego zapobiegającą nawrotom.
W ciągu kilku dni po operacji należy unikać aktywności fizycznej, więcej odpoczywać. Przez dobę ograniczyć jedzenie. Po 24 godzinach nie ma specjalnych zaleceń co do odżywiania.
Leczenie zachowawcze (nieoperacyjne) przepukliny pępkowej
Możliwe jest leczenie zachowawcze (nieoperacyjne) przepukliny pępkowej. U dorosłych stosuje się pasy przepuklinowe. Mają one jednak pewne wady, m.in. z czasem powodują stany zapalne. U niemowląt można zastosować zaklejanie plastrem na przepuklinę pępkową, który wymienia się co ok. 7 dni, robiąc między opatrunkami 24-48-godzinną przerwę. Leczenie z użyciem plastrów trwa kilka miesięcy.
Przy stosowaniu plastrów należy pamiętać o trzech bardzo ważnych zasadach:
- plaster powinien być niedrażniący,
- przepuklina musi być odprowadzona do brzucha,
- plastry trzeba wymieniać regularnie, zachowując odstępy czasowe.
Przyczyny przepukliny pępkowej
U noworodków przyczyną powstania przepukliny pępkowej jest niezrośnięcie pierścienia pępkowego, który powinien obkurczyć się i zamknąć po narodzinach i podwiązaniu pępowiny w ciągu kilku miesięcy.
U dorosłych przyczyną powstania przepukliny pępkowej jest osłabienie wewnętrznej warstwy mięśni brzucha i powięzi pępkowej. Problem częściej dotyczy kobiet. Do czynników ryzyka powstania przepukliny pępkowej u dorosłych zalicza się:
- nadwagę,
- wodobrzusze,
- zaparcia,
- przewlekły kaszel,
- wykonywanie ciężkiej pracy fizycznej,
- ciążę i poród.
Przepuklina pępkowa bardzo często pojawia się w ciąży. Głównie w III trymestrze. Przyczyną takiego stanu jest spowodowane wzrostem płodu osłabienie włókien kolagenowych i rozciąganie powłok brzucha. Jeżeli nie dojdzie do zamknięcia przepukliny pępkowej po porodzie, przeprowadza się operację.
Jak wygląda przepuklina pępkowa u niemowląt i dorosłych?
Przepuklina pępkowa to miękkie, niebolesne uwypuklenie w okolicy pępka, które u dziecka powiększa się wraz z płaczem. Guzek może przyjmować różne rozmiary.
Zazwyczaj da się go łatwo odprowadzić do jamy brzusznej, jednak w niektórych przypadkach jest twardy i niemożliwy do odprowadzenia. Skóra na przepuklinie jest niezmieniona, czasem bywa jednak cienka, co zwiększa ryzyko jej pęknięcia.
Przepuklina pępkowa a przepuklina pępowinowa
Przepuklinę pępkową należy odróżnić od przepukliny pępowinowej – to dwa różne schorzenia.
O ile przepuklina pępkowa jest przeważnie niegroźną wadą anatomiczną (która ma tendencję do samonaprawy), to przepuklina pępowinowa w wielu przypadkach wiąże się z innymi poważnymi wadami u dziecka, szczególnie ze schorzeniami serca.
Przepuklina pępowinowa występuje u noworodków. Jest defektem pierścienia pępkowego pokrytym workiem otrzewnowym i błoną owodniową, który zlokalizowany jest na początku pępowiny. Zawartość, która wydostaje się przez otwór w ścianie brzucha, obejmuje nie tylko część jelit, ale też żołądka albo wątroby, całość otoczona jest nie skórą, a jedynie cienką błoną.
Nie jest znana przyczyna powstania przepukliny pępowinowej, jednak często wskazuje się zaburzenia genetyczne.
Uwięźnięcie przepukliny pępkowej
Zdarza się, choć rzadko, że dochodzi do ostrego powikłania w postaci uwięźnięcia przepukliny. Oznacza to, że jelito zakleszcza się w worku przepuklinowym na tyle, że transport treści jelitowej jest utrudniony lub niemożliwy, a do tkanek nie dociera odpowiednia ilości krwi.
Jest to stan bardzo niebezpieczny, wymagający pilnej interwencji chirurgicznej. Objawia się bólem, nudnościami, wymiotami, zatrzymaniem stolca, wzdęciami. Może prowadzić do martwicy jelita i innych groźnych konsekwencji, nawet zagrażających życiu.
W przypadku dzieci ryzyko uwięźnięcia zawartości jamy brzusznej w worku przepuklinowym ocenia się jako niskie. Prawdopodobieństwo takiego incydentu i innych powikłań w zależności od prac źródłowych dochodzi do 10%.
Źródło: A. Wagner (red.), Chirurgia dziecięca. Poradnik dla lekarzy pierwszego kontaktu. PZWL Wydawnictwo Lekarskie, Warszawa 2003.
Więcej na podobny temat:
Jak wygląda przepuklina pachwinowa? Objawy, leczenie, operacja
Przepuklina brzuszna u dorosłych i dzieci - przyczyny, objawy, leczenie
Przepuklina kręgosłupa (dyskopatia) - objawy, ćwiczenia, leczenie
Przepuklina – rodzaje i objawy
Przepuklina rozworu przełykowego: przyczyny, diagnoza, leczenie
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
