Świnka, inaczej nagminne zapalenie ślinianek przyusznych, to zakaźna choroba, która pojawia się głównie u dzieci w wieku szkolnym i przedszkolnym. Choroba występuje również u dorosłych, jednak dużo rzadziej.
Największa zachorowalność na świnkę przypada na zimę i wczesną wiosnę. Wirus świnki rozprzestrzenia się bardzo szybko - drogą kropelkową oraz przez przedmioty, które używał chory, np. sztućce czy szklanki. Świnka zwykle trwa 2-3 tygodnie. Pacjent stanowi źródło choroby przez około 9 dni od wystąpienia charakterystycznego obrzęku. W Polsce dostępna jest szczepionka na świnkę, przez co choroba jest coraz rzadziej diagnozowana.
Świnka - objawy i przebieg choroby
Pierwsze objawy świnki nie są charakterystyczne i często pomylone mogą zostać z przeziębieniem czy grypą. Może pojawić się gorączka, brak apetytu, ból głowy i ogólne zmęczenie. Po kilku dniach zwykle pojawia się najbardziej charakterystyczny objaw choroby - bolesne obrzmienie ślinianki przyusznej.
Może pojawić się zarówno po jednej jak i po dwóch stronach twarzy. W tym czasie pacjenci skarżą się na bóle przy gryzieniu i przełykaniu, a czasem nawet przy zwykłym otwieraniu ust. Pojawić się może również nieprzyjemna suchość w gardle oraz wrażliwość na kwaśne potrawy i napoje. Obrzęk rośnie wraz z gorączką. Zwykle trwa 2-3 dni, a następnie powoli zmniejsza się. Zdarza się również, że świnka przebiega bezobjawowo.
Ze względu na poważne powikłania (zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych czy zapalenie jąder u chłopców) każde podejrzenie świnki powinno być skonsultowane z lekarzem.
Jak leczyć świnkę?
W przypadku, gdy śwince towarzyszy obrzęk, zwykle wystarczający okazuje się wywiad lekarski i podstawowe badanie kliniczne. W innych przypadkach lekarz może zaproponować dodatkowe badania. Pomocna może być izolacja wirusa, badanie biochemiczne i badanie serologiczne.
Podczas leczenia świnki chory powinien być w miarę możliwości odizolowany od reszty domowników, nawet na 10 dni. Świnka to choroba, której nie leczy się antybiotykami. Pacjentom chorym na świnkę podaje się zwykle leki przeciwbólowe i przeciwgorączkowe - paracetamol, i ibuprofen.
Dobrym pomysłem jest również ogrzanie bolących miejsc, np. poprzez stosowanie ciepłych okładów na obrzmienie śliniaki przyusznej lub noszenie szalika lub grubego swetra. Chory na świnkę powinien pić dużo płynów - najlepiej wodę i herbaty ziołowe lub owocowe. Należy zwrócić uwagę również na serwowane mu posiłki - nie powinny być zbyt twarde, gorące ani kwaśne.
Świnka to choroba, która zwykle ustępuje samoistnie. W większości przypadków jej przebycie pozostawia odporność na całe życie. Zdarza się jednak, choć niezwykle rzadko, że dochodzi do ponownego zachorowania na świnkę. Aby tego uniknąć, warto zastosować szczepionkę skojarzoną. To szczepionka przeciw odrze, śwince i różyczce. Szczepionka powinna być podawana w 13-14 miesiącu życia, a następnie powtórzona po skończeniu 10 roku życia. To obowiązkowe i bezpłatne szczepienie.
Świnka - choroba, po której mogą pojawić się powikłania
Powikłania po śwince bardzo rzadko dotyczą dzieci. Głównie pojawiają się u osób dorosłych. Powikłania mogą pojawić się zarówno w początkowej fazie choroby, jak i podczas powrotu do formy. Świnka jest bardzo niebezpieczna dla kobiet w ciąży. Może prowadzić do poważnych uszkodzeń płodu, a nawet do poronienia.
Do najczęstszych powikłań świnki zaliczyć można:
- Zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych - głównym objawem jest ból brzucha, nudności wymioty oraz sztywność karku, która objawia się tym, że pacjent nie jest w stanie dotknąć brodą klatki piersiowej. Zdarza się, że zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych nie ma charakterystycznych objawów i konieczne jest wówczas dodatkowe badanie - pobranie płynu mózgowo-rdzeniowego. W przypadku zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych śmiertelność wynosi 1%.
- Zapalenie jąder - występuje u mężczyzn i chłopców powyżej 12 roku życia. Zapalenie jąder zwykle pojawia się w 8-10 dniu świnki. Charakterystycznym objawem jest powiększenie się i bolący obrzęk jednego lub dwóch jąder. Aby złagodzić ból, należy stosować zimne okłady. Pomocne może być również noszenie obcisłej bielizny i delikatne podtrzymywanie moszny.
- Zapalenie trzustki - objawia się zwykle silnym bólem z lewej strony brzucha oraz biegunką. Zwykle konieczna jest hospitalizacja, podczas której pacjentowi podaje się kroplówki i leki osłonowe na trzustkę.
Inne, dużo rzadsze powikłania:
- zapalenie tarczycy,
- zapalenie stawów,
- zapalenie mięśnia sercowego,
- zapalenie błędnika,
- zapalenie spojówek,
- zapalenie grasicy,
- zapalenie twardówki, tęczówki lub rogówki,
- zapalenie nerek,
- porażenie nerwu twarzowego.
Więcej o chorobach zakaźnych:
Ospa wietrzna - objawy, u dzieci, zdjęcia, leki i leczenie
Odra - objawy, leczenie, szczepienie
Różyczka - objawy u dzieci i dorosłych
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
