Im większe jest prawdopodobieństwo postawienia prawidłowej diagnozy, tym lepsza jest współpraca lekarza z pacjentem. Zależy to też w dużej mierze od umiejętności lekarza w uzyskiwaniu potrzebnych informacji. Oczywiście warto ułatwić zadanie lekarzowi, zwracając uwagę na cechy bólu głowy, by następnie prawidłowo opisać nasze obserwacje.
Charakter bólu
Ból tępy, zazwyczaj jest ograniczony (ale nie punktowy), głęboko zlokalizowany, dokuczliwy.
Ból ostry łatwo jest zlokalizować, jego zasięg jest punktowy, może być kłujący. Ból również może mieć charakter tętniący, pulsujący, jak np. przy zapaleniu zatok.
Zobacz też: Czy zapalenie zatok czołowych jest niebezpieczne?
Lokalizacja bólu
Jedno z podstawowych pytań, jakie zada lekarz podczas wizyty, będzie dotyczyć lokalizacji bólu. Istnieje ogólna zasada, iż w przypadku, gdy ból pochodzi ze struktur zewnątrzczaszkowych, jak np. w olbrzymiokomórkowym zapaleniu tętnicy skroniowej, to jego lokalizacja odpowiada miejscu powstania bólu i pacjent potrafi łatwo tą lokalizację sprecyzować.
Procesy wewnątrzczaszkowe natomiast zazwyczaj dają dolegliwości o mniej sprecyzowanej lokalizacji, np.: procesy w obrębie tylnego dołu czaszki powodują ból zlokalizowany w okolicy potyliczno-karkowej.
Promieniowanie bólu
Ból głowy może być zlokalizowany, ale często promieniuje np. do wierzchołka głowy, ucha, skroni, oczodołu, policzka (zwłaszcza podczas ostrego zapalenia zatok, czy też podczas procesu zapalnego w obrębie zęba).
Nasilenie bólu
Nasilenie bólu ma niestety rzadko wartość diagnostyczną, przede wszystkim dlatego, iż jest to odczucie bardzo subiektywne. Choć np. ból napięciowy ma zwykle niewielkie nasilenie i tylko nieliczni pacjenci stosują z jego powodu leki.
Inaczej jest w klasterowym bólu głowy, gdzie jest czasem tak duże nasilenie dolegliwości, że niektórzy potrafią uderzać głową o ścianę dosłownie „wariując” z bólu! Również w migrenie dolegliwości bólowe są zazwyczaj bardziej nasilone.
Narastanie bólu w danym czasie może być bardzo istotną wskazówką diagnostyczną. Nagły, silny, przeszywający ból, pojawiający się w takim charakterze pierwszy raz w życiu zazwyczaj świadczy o groźnym incydencie, jak na przykład przy pęknięciu tętniaka tętnicy mózgowej. Natomiast klasterowe bóle głowy narastają przez 3-5 minut, a maksymalne natężenie osiągają w ciągu godziny do dwóch. Migrenowe bóle zaś narastają w ciągu godzin, a nawet dni, a następnie zazwyczaj ustępują podczas snu.
Czynniki prowokacyjne
Ważne jest zaobserwowanie czy jakieś określone czynniki korelują z wystąpieniem lub nasileniem dolegliwości bólowych. Najczęstszymi prowokującymi czynnikami są: niektóre produkty spożywcze (czerwone wino, ser żółty), długotrwały wysiłek fizyczny, ostre zapachy, głodzenie, niedobór lub nadmiar snu, zmiany pogody, miesiączka czy też stosunek seksualny. Istnieją również czynniki zmniejszające dolegliwości bólowe tj: ciąża, sen, nieruchoma pozycja, przebywanie w ciemności, opaska na głowie.
Objawy towarzyszące
Często występują sytuacje, w których sam dokładny opis bólu nie wystarczy i nadrzędną rolę w postawieniu prawidłowego rozpoznania odgrywają objawy towarzyszące.
W zatokowym bólu głowy mogą to być: wyciek z zatok do nosa, ściekanie wydzieliny po tylnej ścianie gardła, pobolewanie zębów, podwyższona temperatura ciała, ogólne rozbicie, kaszel nocny lub po położeniu się w dzień.
W napięciowym bólu głowy charakterystyczne jest napięcie mięśni głowy, szyi oraz obręczy barkowej.
Dla migreny natomiast bardzo charakterystyczny jest: światłowstręt, jadłowstręt z nudnościami i wymiotami oraz nasilanie się dolegliwości przy każdym ruchu. Ważną wskazówką diagnostyczną jest również obecność aury lub objawów prodromalnych.
Zobacz też: Kiedy rozpoznaje się migrenę?
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
