Spis treści:
- Wirus brodawczaka ludzkiego - co to jest?
- Wirus HPV - objawy zarażenia u mężczyzn i kobiet
- Leczenie zarażenia wirusem brodawczaka ludzkiego
- Wirus brodawczaka ludzkiego - jakie badania?
- Wirus brodawczaka ludzkiego - profilaktyka
Wirus brodawczaka ludzkiego - co to jest?
Wirus brodawczaka ludzkiego (brodawczak, HPV, human papilloma virus) to wirus z rodziny papillomawirusów, w której skład wchodzi ok. 200 rodzajów tego wirusa. Efekt zakażenia nimi może być różny. W zależności od typu wirusa: od łagodnych zmian skórnych jak kurzajki i brodawki (typ 1 i 2), poprzez kłykciny kończyste (typ 6, 11, 42, 43, 44), kończąc na nowotworach złośliwych szyjki macicy (np. typ 16 i 18), sromu, prącia, a czasem gardła.
Wirus HPV przenosi się najczęściej drogą płciową podczas stosunku bez użycia prezerwatywy (zarówno klasycznego, jak i oralnego czy analnego). Szacuje się, że większość dorosłych osób miała styczność z tym wirusem, jednak nie u wszystkich doprowadza on do rozwoju zmian nowotworowych.
Do samowyleczenia zakażenia wirusem brodawczaka ludzkiego dochodzi w 80% przypadków. U pozostałych zakażonych zachodzi wbudowanie DNA wirusa w DNA komórek nabłonkowych szyjki macicy, co rozpoczyna okres zakażenia przetrwałego. Jest to też moment uznawany za rozpoczęcie zmian prowadzących do rozwoju raka szyki macicy.
Objawy zarażenia wirusem brodawczaka ludzkiego u mężczyzn i kobiet
Początek zakażenia wirusem HPV przebiega bezobjawowo. Mówi się o okresie latencji (uśpienia) wirusa, który może mieć różną długość. Uwagę powinny zwrócić takie objawy jak brodawkowate zmiany skórne, a także upławy, bóle w dolnej części brzucha i/lub podczas stosunku.
Wirus brodawczaka ludzkiego na skórze
Zarówno u kobiet jak i u mężczyzn, objawem klinicznym zakażenia wirusem brodawczaka ludzkiego są brodawki (kłykciny kończyste) na wargach sromowych, w okolicy ujścia cewki moczowej, w odbycie lub na penisie. Okres wylęgania kłykcin wynosi ok. 3 miesiące (czas od zakażenia). Brodawczak na skórze uwidacznia się jako miękkie guzki, biało-szare lub różowe, o wydłużonym kształcie. Z czasem brodawki przeobrażają się w zmiany duże, kalafiorowate.
fot. Kłykciny kończyste w zakażeniu wirusem brodawczaka ludzkiego /Adobe Stock, DedMityay
Wirus brodawczaka ludzkiego może też na skórze powodować grudkowatość bowenoidalną - są to płasko-wyniosłe, gładkie, brunatne zmiany o średnicy kilku milimetrów. U kobiet występują na wargach sromowych, w pachwinach, i okolicy odbytu, u mężczyzn na ogół na żołędziu. Zmiany te wywołują wirusy wysokoonkogenne.
Leczenie zarażenia wirusem brodawczaka ludzkiego
Niestety medycyna nie dysponuje skutecznym lekiem przeciwko wirusowi brodawczaka ludzkiego. Leczenie polega na usunięciu brodawek i kłykcin oraz obserwacji rozwoju zakażenia. Stosuje się m.in.: podofilotoksynę płyn, krem imikwimod, podofilinę roztwór spirytusowy, krioterapię, elektrokoagulację oraz laseroterapię. W przypadku dużych zmian konieczny jest zabieg chirurgiczny.
Wirus brodawczaka ludzkiego - jakie badanie pozwoli wykryć infekcję?
Podstawowym badaniem, które może wskazywać na zakażenie wirusem brodawczaka ludzkiego jest cytologia. W przypadku gdy w badanym wycinku zostanie stwierdzona obecność zmienionych komórek, wskazane jest wykonanie badanie DNA HPV. Test ten z dużą czułością wykrywa DNA wirusa oraz pozwala na określenie jego typu. Innym badaniem stosowanym do wykrywania przetrwałego zakażenia wirusem brodawczaka ludzkiego jest mRNA HPV.
Wirus brodawczaka ludzkiego - profilaktyka
Profilaktyka zakażeń wirusem brodawczaka ludzkiego obejmuje unikanie stosunków z wieloma partnerami, stosowanie prezerwatyw, a także szczepienie ochronne.
W Polsce dostępna jest szczepionka przeciw HPV. Podaje się ją w 2- lub 3-dawkowym schemacie. Wszystkie szczepionki HPV zarejestrowane w kraju mogą być stosowane powyżej 9. roku życia. Cena szczepionki za jedną dawkę to 400-500 zł.
Szczepionki przeciw HPV wykazują ogromną skuteczność, zapobiegając dysplazji szyjki macicy wysokiego stopnia, rakowi, zmianom przedrakowym sromu oraz brodawkom płciowym.
Źródło:
G. Bręborowicz (red.), K. Czajkowski (red.), Położnictwo i ginekologia, PZWL Wydawnictwo Lekarskie 2020,
A.Boroń-Kaczmarska (red.), A. Wiercińska-Drapało (red.), Choroby a zakaźne i pasożytnicze, PZWL Wydawnictwo Lekarskie, Warszawa 2020.
Treść artykułu została pierwotnie opublikowana 17.04.2017.
Czytaj także:
Rzęsistek pochwowy (rzęsistkowica) - objawy zakażenia, przyczyny, leczenie
Atrofia pochwy – objawy, przyczyny, leczenie. Domowe sposoby na zanik i suchość pochwy
Brązowe plamienie zamiast okresu - przyczyny, co oznacza, kiedy do lekarza
USG dopochwowe - najważniejsze informacje o ultrasonografii transwaginalnej
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
