Jeśli w szkole lub przedszkolu panuje wszawica, to ryzyko zarażenia jest bardzo wysokie. Wszy wprawdzie nie potrafią latać ani skakać, ale wystarczy bezpośredni kontakt, np. zetknięcie włosów dwóch osób podczas zabawy lub przytulania. Dziecko może również przynieść do domu gnidy, czyli jaja wszy, które mogą przedostać się np. w szatni z jednego kaptura kurtki na drugi. Jakie są przyczyny wszawicy i kto jest bardziej narażony?
Spis treści:
- Czym jest wszawica i jakie są objawy?
- Skąd bierze się wszawica?
- Czy wszy biorą się z braku higieny?
- Przyczyny wszawicy - czynniki ryzyka
- Mity na temat wszawicy
Czym jest wszawica i jakie są objawy?
Wszawica to choroba pasożytnicza dotykająca głównie dzieci, przede wszystkim w wieku od 3 do 12 lat. Gdy twoje dziecko się drapie, narzeka na swędzenie, widzisz, że jego włosy się sklejają i trudno się rozczesują, to może oznaczać wszawicę.
Jakie objawy świadczą o wszawicy?
- swędzenie skóry głowy,
- drapanie się,
- zaczerwienienie skóry głowy,
- ranki na głowie,
- uczucie poruszania się czegoś we włosach,
- dostrzeżenie wszy lub gnidy we włosach lub na karku.
Skąd bierze się wszawica?
Przyczyną jest przenoszenie między ludźmi wszy głowowej - niewielkiego pasożyta żywiącego się krwią i bytującego na owłosionej skórze głowy. Do zarażenia dochodzi dość łatwo przez bezpośredni kontakt głowa do głowy. Zwykle podczas zabawy w przedszkolu lub szkole, a także między domownikami w rodzinie.
Inną drogą zarażenia jest współdzielenie przedmiotów takich jak czapka, szczotka, grzebień, ręcznik, słuchawki, do których mogły przyczepić się wszy lub gnidy. Do rozprzestrzeniania się wszawicy może się też przyczynić pozostawianie blisko siebie w szafkach odzieży (czapek, szalików). Przy czym trzeba dodać, że wszy giną po 2 dniach, jeśli nie dostaną się na skórę głowy. Młode wszy (nimfy) są w stanie przetrwać bez dostępu do ludzkiej krwi tylko kilka godzin.
Czy wszy biorą się z braku higieny?
Nie. Badania nie dowiodły, że występowanie wszawicy jest typowe dla mniejszego poziomu higieny. Choroba może wystąpić u każdego dziecka, niezależnie od tego, jak często myje głowę. Wszy łatwo przenoszą się przez bliski kontakt z osobą zakażoną, a nie z powodu zaniedbania czystości. Wszy nie wybierają sobie brudniejszych włosów, a ich celem jest wyłącznie dostęp do pożywienia, co umożliwia im rozwój i rozmnażanie.
Przyczyny wszawicy - czynniki ryzyka
Specjaliści wyodrębnili kilka czynników ryzyka, które wiążą się z większym prawdopodobieństwem wystąpienia wszawicy.
- Ryzyko rozwoju wszawicy jest największe wśród dzieci, które przebywają w dużych grupach (w żłobkach, przedszkolach i szkołach)
- Wszawica występuje nieco częściej u dziewczynek niż chłopców. Wynika to z faktu, że na ogół mają dłuższe włosy i częściej mają ze sobą bliższy kontakt fizyczny.
- Ważnym czynnikiem ryzyka wszawicy jest dzielenie się przedmiotami, które miały kontakt z głową (czapka, szczotka, słuchawki).
- Słaba komunikacja może również przyczyniać się do większego rozprzestrzeniania się wszawicy. Rodzic, który zauważy u dziecka wszy, powinien powiadomić o tym szkołę lub przedszkole. To pozwala zmniejszyć liczbę zachorowań.
- W jednym z dużych belgijskich badań naukowcy dowiedli, że ryzyko zarażenia wszami było wyższe u dzieci o niższym statusie społeczno-ekonomicznym, większej liczbie dzieci w rodzinie, dłuższych włosach i włosach w kolorze brązowym (trudniej zauważyć na nich wszy, stąd są później leczone).
- Długie, kręcone, gęste włosy należą do czynników ryzyka wszawicy. Krótkie włosy zmniejszają to ryzyko o połowę.
Mity na temat wszawicy
Oto 5 częstych mitów na temat wszy i choroby przez nie wywoływanej:
MIT 1 - Wszy skaczą...
Wszy nie skaczą, tylko pełzają. To dlatego można się nimi zarazić tylko i wyłącznie poprzez bardzo bliski kontakt z zarażoną osobą lub nosząc jej czapkę, szalik, czy ubrania. Wszy przemieszczają się zaskakująco szybko i są mistrzami kamuflażu. Dlatego tak ciężko je dostrzec.
MIT 2 - Koty i psy przenoszą wszawicę
Wszy żyją tylko w naszych włosach i na naszych głowach. Psy, koty czy inne zwierzęta ich nie przenoszą.
MIT 3 - Po wykryciu wszawicy należy przeprowadzić dezynsekcję
To absolutna nieprawda. Należy wyprać pościel i ubrania – i to zupełnie wystarczy. Pamiętaj też, że wszy nie są w stanie przetrwać zbyt długo poza ludzką głową.
MIT 4 - Wszy rozprzestrzeniają choroby
Wszy nie roznoszą chorób. Oczywiście może się zdarzyć, że przez usilne drapanie na skórze głowy mogą pojawić się ranki i zaczerwienienia, jednak to już jest raczej powikłanie wszawicy, a nie jej objaw.
MIT 5 - Osobie zakażonej wszawicą należy zgolić głowę!
Absolutnie nie! Wystarczą odpowiednie kosmetyki, które pomogą ci pozbyć się swędzącego problemu.
Źródła:
Meister L, Ochsendorf F. Head Lice. Dtsch Arztebl Int. 2016 Nov 11;113(45):763-772. doi: 10.3238/arztebl.2016.0763,
Burgess IF, Silverston P. Head lice. BMJ Clin Evid. 2015 Jan 14;2015:1703. PMID: 25587918; PMCID: PMC4294162,
Nolt D, Moore S, Yan AC, Melnick L; COMMITTEE ON INFECTIOUS DISEASES, COMMITTEE ON PRACTICE AND AMBULATORY MEDICINE, SECTION ON DERMATOLOGY. Head Lice. Pediatrics. 2022 Oct 1;150(4):e2022059282. doi: 10.1542/peds.2022-059282.
Czytaj także:
Swędzące strupki na głowie – co robić?
Swędzenie skóry wieczorem może świadczyć nawet o chorobie nowotworowej. Co powinno skłonić do szukania pomocy lekarskiej?
Wszawicę można pomylić z chorobą skóry. Jak odróżnić jaja wszy od łupieżu?
Domowe sposoby na wszy i gnidy. Jak naturalnie skutecznie pozbyć się wszawicy?
Domowe sposoby na wszy i gnidy. Jak naturalnie skutecznie pozbyć się wszawicy?
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
