Nieleczone zwichnięcie nadgarstka może prowadzić do trwałej deformacji stawu. Dlatego przy tym urazie konieczne jest rozpoznanie objawów i udanie się do ortopedy. Jakiego leczenia wymaga takie zwichnięcie? Na nasze pytania odpowiada Elwira Wieczorek, fizjoterapeutka, ekspert marki Venoflex.
Na czym polega zwichnięcie nadgarstka?
Elwira Wieczorek: Jest to stan, który polega na przemieszczeniu się kości księżycowatej oraz kości promieniowej i łokciowej (tworzących przedramię) w obrębie stawu promieniowo-nadgarstkowego. Dzieje się tak pod wpływem urazu na wskutek zerwania więzadeł (czasami ścięgien) oraz rozerwania torebki stawowej stanowiących „spoiwo” stawu.
Czy jest to niebezpieczny uraz?
Tak, zwichnięcie jest zawsze urazem niebezpiecznym, ponieważ wiąże się z uszkodzeniami struktury stawowej, z deformacją stawu, silnym bólem, rozległymi wylewami (wybroczynami) związanymi z uszkodzeniem naczyń krwionośnych oraz bardzo szybko narastającym obrzękiem.
Nieleczone zwichnięcie spowoduje trwałą dysfunkcję nadgarstka: deformację oraz ograniczenie lub wyeliminowanie możliwości ruchu nadgarstka.
Kiedy najczęściej do niego dochodzi?
Mamy z nim najczęściej do czynienia na skutek urazu polegającego np. na upadku na grzbietową zgiętą rękę, czyli inaczej podczas upadku na dłoń znajdującą się w pozycji w jakiej zwykle się podpieramy (czy wykonujemy tzw. pompki).
Na czym polega diagnostyka zwichniętego nadgarstka?
W przypadku stwierdzenia opisanych wyżej objawów bezwzględnie konieczna jest wizyta u lekarza ortopedy (np. na SOR). Często zwichnięciu nadgarstka towarzyszyć mogą złamania drobnych kości nadgarstka. Niezbędne jest więc wykonanie RTG tej części ciała w celu określenia rodzaju i rozległości uszkodzenia.
fot. Adobe Stock
Rozumiem, że jeśli diagnoza się potwierdzi, staw musi zostać nastawiony?
Tak, zwichnięty nadgarstek wymaga przede wszystkim jego nastawienia przez lekarza specjalistę. Nastawienie takie dokonywane jest często w znieczuleniu miejscowym lub nawet ogólnym (w warunkach szpitalnych). Takie nastawienie stawu nazywa się fachowo repozycją.
Po repozycji zakończonej powodzeniem na nadgarstek wraz z kciukiem zakłada się w specjalny stabilizator nadgarstka (do niedawna stosowano jeszcze tzw. szyny gipsowe).
W przypadku poważniejszych zwichnięć, których nie da się wprost nastawić, lub w przypadku zwichnięć przebytych dawno i nieleczonych, rozważa się zabieg operacyjny ze stabilizacją nadgarstka specjalnymi drutami. Bezpośrednio po takiej operacji stosowana jest najczęściej łuska gipsowa, którą po około 4 tygodniach zamienia się na ortezę. Druty takie usuwa się najczęściej po około 8 tygodniach, ale unieruchomienie najczęściej utrzymuje się przez około 3 miesiące od operacji.
Czy leczenie u dziecka polega na tym samym co dorosłego?
U dzieci najczęściej łatwiej jest dokonać nastawienia zwichniętego stawu, ponieważ rzadziej dochodzi do powiązanych ze zwichnięciem złamań. Kości dzieci są zwykle bardziej elastyczne, a dodatkowo siły działające podczas upadku są znacznie mniejsze niż u osób dorosłych.
Cały proces leczenia może przebiegać nieco krócej. Etapy leczenia łącznie z użyciem ortez są jednak podobne jak u osób dorosłych.
Czy konieczna jest rehabilitacja po takim zwichnięciu?
Owszem, rehabilitacja po tak poważnym urazie jest niezbędna. Powinna ona rozpocząć się niezwłocznie po zdjęciu unieruchomienia i po konsultacji u specjalisty.
Często możliwe jest rozpoczęcie rehabilitacji jeszcze kiedy pacjent ma założoną ortezę nadgarstka. Wówczas możliwe są do wykonywania zabiegi fizykalne: pole magnetyczne, laseroterapia i inne zabiegi przyśpieszające gojenie uszkodzonych tkanek, powodujące zmniejszenie bólu czy działające przeciwzapalnie i regenerująco.
W ramach tego zalecane jest wykonywanie ćwiczeń czynnych nadgarstka i ręki pod okiem fizjoterapeuty. Rehabilitacja w trakcie noszenia usztywnienia bądź ortezy polegać może na czynnych ćwiczeniach palców oraz ćwiczeniach pozostałych stawów kończyny.
Ile czasu trwa powrót nadgarstka do pełnej sprawności?
Sam proces rehabilitacji i czas powrotu do sprawności jest zależny od stopnia uszkodzeń. Często może być to nawet około 6 tygodni od momentu rozpoczęcia rehabilitacji.
Czy to prawda, że osoby, które raz zwichnęły nadgarstek, mają większe ryzyko ponownego jego zwichnięcia?
Niestety tak, zachodzi większe prawdopodobieństwo ponownego urazu nadgarstka w przypadku powtórnego upadku czy silniejszego podparcia się na tej ręce.
Na koniec chciałabym zapytać o profilaktykę. Jak uniknąć zwichnięcia nadgarstka?
Najprościej można odpowiedzieć tak: unikając upadków na wyciągnięte przedramiona i otwarte dłonie. Oczywiście nigdy nie da się przewidzieć różnych sytuacji życiowych. Zwykle do upadków kończących się urazami nadgarstków dochodzi w wyniku potknięć (np. o nierówności w podłożu, po którym chodzimy), w wyniku pośliźnięć w okresie zimowym lub na śliskich powierzchniach oraz w wyniku upadków na rowerze.
Zobacz też:
Dowiedz się więcej na temat zwichnięć
Co robić w przypadku zwichnięcia kostki?
Absolwentka Akademii Wychowania Fizycznego w Warszawie – Wydział Rehabilitacji na kierunku fizjoterapia. Karierę zawodową rozpoczęła we Francji, szkoląc się i praktykując w zakresie rehabilitacji onkologicznej. Na co dzień pracuje z osobami z niewydolnością żylną, obrzękami limfatycznymi oraz z zespołem ciężkich nóg. W Centrum Kompresjoterapii zajmuje się rehabilitacją kobiet po nowotworach narządów rodnych i piersi, terapią nietrzymania moczu czy bólami miednicy.
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
