Potocznie mówimy o zwichnięciu ręki, kostki, palca czy nadgarstka. To duże uproszczenie, ponieważ uszkodzeniu nie ulega cała kończyna, lecz jej staw. Wbrew powszechnej opinii zwichnięcie i skręcenie to nie to samo – zwichnięcie jest o wiele poważniejszym urazem. Dlaczego i jak je rozpoznać?
Zwichnięcie – definicja, czyli czym dokładnie jest?
Zwichnięcie jest uszkodzeniem, które polega na zerwaniu łączności powierzchni stawowych kości połączonych torebką stawową. Dochodzi do niego zazwyczaj podczas jakiegoś urazu (przewrócenia, uderzenia), ale też wtedy gdy np. źle postawimy stopę na nierównym lub niestabilnym podłożu (takim jak piasek).
Na zwichnięcie najbardziej narażone są stawy:
- ramienny,
- żuchwowy,
- biodrowy,
- kolanowy,
- łokciowy,
- palców ręki.
Zwichnięcia są szczególnie częste w miesiącach wiosenno-letnich, gdy jesteśmy bardziej aktywni fizycznie, ale dochodzi do nich również zimą podczas uprawiania sportów lub w wyniku poślizgnięć.
Zwichnięcia możemy podzielić na:
- urazowe (pod wpływem urazu dochodzi do zerwania torebki stawowej i przemieszczenia powierzchni stawowych),
- wrodzone (nie dochodzi do zerwania torebki stawowej),
- patologiczne (dochodzi do zniszczenia powierzchni stawowych; może do nich dojść np. przy kile, gruźlicy, stanach zapalnych, nowotworach),
- porażenne (zwiotczenie mięśni stabilizujących staw).
Zwichnięcie a skręcenie
Warto zaznaczyć, że zwichnięcie nie jest tym samym, co skręcenie. To drugie bowiem jest urazem łagodniejszym, w przebiegu którego uszkodzeniu ulegają tylko struktury miękkie (więzadła, kaletki, łąkotki, torebka stawowa). Gdy skręcimy sobie na przykład kostkę, elementy kostne samoistnie wracają na swoje miejsce, przy zwichnięciu zaś nie.
Zwichnięcie stawu biodrowego a poród
Zwichnięcie stawu – objawy
Zwichnięcie stawu rozpoznamy po bólu i opuchliźnie w miejscu, gdzie doszło do uszkodzenia. Mogą się przy nim pojawić też zasinienia (znak, że uszkodzeniu uległy okoliczne naczynia krwionośne i doszło do wylewu krwi do pobliskich tkanek). Zwichnięty staw jest zwykle zniekształcony.
Jeśli doszło do zwichnięcia, każdy ruch sprawia ból – zarówno czynny, jak i bierny.
Co robić w przypadku zwichnięcia? Pierwsza pomoc
Jeśli to możliwe, powinniśmy unieruchomić taki staw i przykładać do niego do kostki lodu owinięte w ręcznik lub szmatkę. Nie podawajmy choremu nic do jedzenia czy picia, jeśli uraz jest duży – może wówczas wymagać operacji.
Ze zwichniętym stawem powinniśmy udać się do lekarza, by specjalista go nastawił. W tym celu warto zawieźć chorego na ostry dyżur ortopedyczny bądź wezwać karetkę.
Jak wzmocnić kolano? – ćwiczenia usprawniające staw kolanowy
Jak leczyć zwichnięcia, czyli nastawianie stawu
Zwichnięcia urazowe wymagają szybkiego nastawienia – najlepiej zgłosić się z nimi do lekarza. Aby mieć pewność, że staw jest zwichnięty, specjalista skieruje nas na wykonanie zdjęcia RTG.
Nastawienie zwykle odbywa się przy znieczuleniu miejscowym, a w ogólnym – tylko przy dużych stawach. Niektóre nastawia się bez znieczulenia. Po tej czynności staw jest unieruchamiany, by uszkodzona torebka mogła się zagoić.
Czasem konieczna jest operacja – w przypadku otwartego zwichnięcia lub takiego, w którym doszło do uszkodzenia naczyń.
Warto wspomnieć, że nie powinniśmy rezygnować z nastawienia zwichniętego stawu – może to bowiem prowadzić do tego, że w stawie zajdą zmiany patologiczne utrudniające jego późniejsze nastawienie i funkcjonowanie. W najgorszym przypadku może to doprowadzić nawet do martwicy stawu, jego niestabilności i częstszych tego typu kontuzji w przyszłości. W dalszej perspektywie zaś – do zmian zwyrodnieniowych.
Polecamy:
O ten uraz nietrudno szczególnie wiosną i latem. Co robić w przypadku zwichnięcia kostki?
Czy skręcenie lub zwichnięcie stawu skokowego wymaga rehabilitacji?
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
