Poziom cukru (glukozy) - badanie, interpretacja, norma cukru we krwi

fot. Adobe Stock

Badanie poziomu cukru (glukozy) we krwi to podstawowe badanie, które wykonuje się u chorych na cukrzycę. Jednak poziom glukozy warto sprawdzać też jeśli nie jest się chorym. Zobacz, jakie są normy poziomu cukru we krwi i jak interpretować wyniki.

Spis treści:

• Co to jest glukoza?
• Normy cukru we krwi
• Na czym polega test obciążenia glukozą?
• Jak przygotować się do badania cukru we krwi?
• Poziom cukru - interpretacja wyników
• Czy glukoza jest dobra na kaca?

Co to jest glukoza?

Jest to cukier prosty (czyli monosacharyd) powszechnie występujący w naturze samodzielnie (np. we krwi i owocach), ale i w postaci związków złożonych, zwanych węglowodanami (skrobia, celuloza). Stanowi źródło energii dla ludzkiego organizmu, który wytwarza ją z cukrów złożonych, ale też białek i tłuszczów dostarczanych mu z pożywieniem. Glukoza to cukier najłatwiej przyswajany przez człowieka i magazynowany w jego organizmie pod postacią glikogenu w mięśniach i wątrobie.

Wzór glukozy

Cząsteczka glukozy składa się z 6 atomów węgla, 6 atomów tlenu i 12 atomów wodoru. Wzór chemiczny glukozy to: C6H12O6. Glukoza jest bezbarwną,  krystaliczna substancją o słodkim smaku. Z łatwością rozpuszcza się w wodzie. Identyczny wzór chemiczny i właściwości ma dekstroza, choć nieco inaczej układają się w niej atomy (jest izomerem glukozy).

Normy cukru we krwi

Odpowiedni poziom glukozy we krwi świadczy o zdrowiu. Warto wiedzieć, że jej poziom w naturalny sposób rośnie po posiłku, a następnie spada. Dlatego niezbędna jest znajomość norm, aby właściwie zinterpretować wyniki.

Poziom cukru we krwi bada się:

• samodzielnie w domu za pomocą glukometru (ranking glukometrów),
• po pobraniu krwi żylnej w laboratorium.

Poziom glukozy we krwi bada się często na czczo (nazwa badania: glukoza na czczo). Gdy jest podwyższony, sugeruje choroby: cukrzycę (ale też zespół Cushinga czy nadczynność tarczycy), a gdy za niski –  m.in. niedoczynność tarczycy (zobacz objawy niedoczynności tarczycy) lub przysadki.
Prawidłowa wartość glukozy na czczo wynosi od 70 do 99 mg/dl.

Kryteria poziomu cukru według Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego:

Na czczo

Po 2 godz. od przyjęcia glukozy

Zbyt wysoki poziom cukru we krwi to stan, który nazywa się hiperglikemią. Z kolei poziom glukozy poniżej normy to hipoglikemia, czyli niedocukrzenie.

Na czym polega test obciążenia glukozą?

Jest to badanie, które wykonuje się w przypadku stwierdzenia nieprawidłowego poziomu cukru we krwi. Rutynowo wykonuje się je u kobiet w ciąży w celu wykrycia cukrzycy ciążowej.

Polega na trzykrotnym pobraniu krwi i zbadaniu w tych próbkach poziomu cukru. Pierwszy raz krew pobiera się po przyjściu pacjenta do przychodni. Następnie podaje mu się 75 g glukozy rozpuszczonej w ok. 250 ml wody. Kolejne pobierania krwi następują w godzinę i dwie po przyjęciu glukozy. Zatem na całe badanie należy przeznaczyć minimum 2 godziny.

Wyniki poziomu cukru 2 godziny po podaniu glukozy na poziomie 140-199 mg/dL sugerują stan przedcukrzycowy. Poziom glukozy we krwi 200 mg/dL i więcej w drugiej godzinie świadczy o cukrzycy.

Cukrzycę potwierdza też obecność glukozy w moczu, choć równie dobrze świadczyć może o zaburzeniach w funkcjonowaniu nerek.

Jak przygotować się do badania cukru we krwi?

Badanie poziomu glukozy wykonywane jest na podstawie krwi żylnej pobieranej najczęściej ze zgięcia łokciowego. Żeby uzyskać wiarygodne wyniki, trzeba przygotować się do badania i pamiętać o kilku rzeczach.

1. Co najmniej dobę przed badaniem nie pij alkoholu, za to dobrze nawodnij organizm.
2. Dobę przed badaniem nie rób forsownego treningu (intensywny wysiłek fizyczny wpływa na poziom glukozy).
3. Dobę przed badaniem unikaj tłustego jedzenia.
4. Na badanie zgłoś się na czczo, czyli musi minąć co najmniej 12 godzin od ostatniego posiłku (z jedzeniem i piciem).
5. Badanie najlepiej wykonać rano do godz. 9.
6. Jeśli badanie wyszło nieprawidłowo, należy je powtórzyć.

Poziom cukru - interpretacja wyników

Jeśli wyszło ci za duże stężenie glukozy we krwi, nie od razu to oznacza, że masz cukrzycę. Często wyniki badań osób z nadwagą i prowadzących niezdrowy tryb życia odbiegają od normy. Dlatego warto zrobić dodatkowe badania.

Co może podwyższać poziom cukru we krwi:

• insulinooporność,
• niewłaściwie leczona cukrzyca,
• przyjmowanie niektórych leków,
• problemy z tarczycą,
• niewydolność nerek,
• nadmierna produkcja hormonu wzrostu,
• stres.

Za niski poziom glukozy we krwi też może świadczyć o różnych chorobach albo być konsekwencją tryby życia.

Co może obniżać poziom cukru we krwi:

• choroby wątroby,
• niedoczynność tarczycy,
• niewłaściwe leczenie cukrzycy,
• sterydy,
• nadużywanie alkoholu,
• restrykcyjna dieta nisko węglowodanowa,
• stres,
• intensywny wysiłek fizyczny.

Czy glukoza jest dobra na kaca?

Choć mogłaś o tym nieraz słyszeć, badania tego nie potwierdzają. Przy zatruciu alkoholowym idealne będzie połączenie wody i mikroelementów. Żeby zadziałało najskuteczniej, trzeba zastosować kroplówkę z soli fizjologicznej.

Taki zabieg z pewnością poprawi samopoczucie po zakrapianej nocy, ale na powrót organizmu do pełnej formy i tak trzeba czekać aż organizm zmetabolizuje alkohol. Woda i mikroelementy uzupełnią jedynie niedobory, które powstają wskutek przedawkowania alkoholu.

Więcej o cukrzycy:Krzywa cukrowa, czyli test obciążenia glukozą (normy, w ciąży)Cukrzyca typu 1 (insulinozależna) - objawy, leczenie i powikłaniaCukrzyca typu 2 - jesteś w grupie ryzyka?

Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!